Hệ thống ngân hàng được coi là “mảnh đất màu mỡ” mà tội phạm rửa tiền hướng đến để thực hiện hành vi hợp thức hóa “tiền bẩn”. Bởi vậy, việc ngăn chặn nguy cơ tội phạm rửa tiền lợi dụng,“lũng đoạn” hệ thống ngân hàng là nhiệm vụ vô cùng quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế và hội nhập quốc tế ngày càng phát triển.
Theo các văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống rửa tiền, các ngân hàng nếu vi phạm các quy định về phòng chống, rửa tiền trong giao dịch như: giao dịch liên quan đến công nghệ mới, giao dịch đáng ngờ, trì hoãn giao dịch… đều sẽ bị xử phạt.
Liên quan đến vấn đề phòng, chống rửa tiền, thời gian qua, Tạp chí Tài chính đã nhận được nhiều câu hỏi cụ thể của bạn đọc về thanh tra, giám sát đối với ngân hàng liên quan đến phòng, chống rửa tiền. Với sự phối hợp, hỗ trợ và tư vấn của các chuyên gia pháp luật, Tòa soạn gửi tới bạn đọc câu trả lời về vấn đề này.
Theo “Khảo sát về Tội phạm kinh tế và gian lận toàn cầu năm 2018” vừa công bố của Công ty TNHH Tư vấn PwC Việt Nam, hoạt động rửa tiền là một trong những vấn đề nghiêm trọng xuyên biên giới, là vấn nạn mang tính toàn cầu. Nó đang gây ra những tác hại khôn lường đối với kinh tế, xã hội và an ninh của mỗi quốc gia.
Các mức xử phạt đối với ngân hàng khi duy trì tài khoản vô danh của tội phạm rửa tiền là vấn đề được nhiều bạn đọc quan tâm gửi câu hỏi về Tapchitaichinh.vn. Với sự phối hợp, hỗ trợ và tư vấn của các chuyên gia pháp luật về phòng, chống rửa tiền, Tapchitaichinh.vn đã giải đáp cụ thể về vấn đề này.
Tạp chí Tài chính nhận được khá nhiều câu hỏi của bạn đọc xoay quanh vấn đề hợp tác trong dẫn độ tội phạm rửa tiền và và phong tỏa tài sản của người phạm tội rửa tiền. Trên cơ sở phối hợp, hỗ trợ tư vấn của các chuyên gia pháp luật trong lĩnh vực phòng, chống rửa tiền (PCRT), Tòa soạn gửi tới bạn đọc câu trả lời cụ thể đối với từng trường hợp như sau:
Tội phạm rửa tiền là vấn nạn tại nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Để phòng chống loại tội phạm này, hình sự hóa hành vi rửa tiền là biện pháp bắt buộc và cần được hoàn thiện liên tục để phù hợp với thực tế từng giai đoạn phát triển.
Hợp tác quốc tế về phòng, chống rửa tiền (PCRT) gồm những nội dung gì? Nguyên tắc chung về hợp tác quốc tế trong lĩnh vực PCRT được pháp luật quy định như thế nào?... là những vấn đề đang được dư luận quan tâm trong thời bối cảnh hoạt động rửa tiền ngày càng tinh vi và khó kiểm soát trên bình diện toàn thế giới như hiện nay.
Dự kiến trong quý IV/2019, Nhóm Châu Á – Thái Bình Dương về chống rửa tiền (APG) sẽ tiếp tục đánh giá về cơ chế phòng, chống rửa tiền (PCRT), tài trợ khủng bố của Việt Nam theo 40 khuyến nghị mới của Lực lượng đặc nhiệm tài chính về chống rửa tiền và tài trợ khủng bố (FATF). Để chuẩn bị cho việc đánh giá đa phương của APG, Ngân hàng nhà nước Việt Nam đang phối hợp với các bộ, ngành xây dựng và thực hiện Kế hoạch tổng thể, định hướng chỉnh sửa Luật PCRT phù hợp với các chuẩn mực quốc tế và phù hợp với yêu cầu thực tiễn của Việt Nam…
Tạp chí Tài chính vừa tiếp nhận phản ánh của độc giả liên quan đến vấn đề ban hành Quy định nội bộ về phòng, chống rửa tiền của các tổ chức tín dụng, trong đó bạn đọc thắc mắc: Cơ quan Thanh tra Ngân hàng Nhà nước đã tiến hành Thanh tra Ngân hàng X và phát hiện Ngân hàng X tuy có ban hành Quy định nội bộ về phòng, chống rửa tiền nhưng thiếu nội dung về cách thức giao tiếp với khách hàng thực hiện giao dịch đáng ngờ. Đối với trường hợp này, độc giả băn khoăn: Ngân hàng X sẽ bị xử lý như thế nào? Mức phạt vi phạm hành chính là bao nhiêu?Hoặc trong quá trình hoạt động, nếu Ngân hàng X không kịp thời báo cáo các giao dịch đáng ngờ cho cơ quan có thẩm quyền thì sẽ bị xử lý như thế nào?
Liên quan đến xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng, chống rửa tiền (PCRT), Tạp chí Tài chính nhận được nhiều câu hỏi từ các độc giả quan tâm. Với sự phối hợp, hỗ trợ tư vấn của các chuyên gia pháp luật trong lĩnh vực PCRT, Tòa soạn gửi tới bạn đọc câu trả lời cụ thể đối với từng trường hợp như sau:
Vừa qua, Tạp chí Tài chính nhận được khá nhiều câu hỏi liên quan đến chính sách pháp luật về phòng, chống rửa tiền (PCRT), cụ thể như: Rửa tiền là hoạt động phổ biến và rất khó nhận diện, do đó, việc trao đổi thông tin, tài liệu PCRT giữa các quốc gia là cần thiết. Vậy, những thông tin nào cơ quan nhà nước Việt Nam được phép cung cấp cho đối tác nước ngoài khi hợp tác chống rửa tiền? Các cơ quan, tổ chức nào của Việt Nam có quyền hợp tác quốc tế trong việc trao đổi, cung cấp thông tin về phòng, chống rửa tiền?
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, các giao dịch tài chính quốc tế ngày càng đa dạng, cùng với sự phát triển của công nghệ mới, đột phá đã đặt ra nhiều thách thức cho các tổ chức tín dụng Việt Nam trong việc đảm bảo tuân thủ các yêu cầu pháp luật về phòng, chống rửa tiền (PCRT) hiện tại và trong tương lai.
Đào tạo, bồi dưỡng về phòng, chống rửa tiền là một trong những nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm trong công tác phòng, chống rửa tiền và tài trợ khủng bố bởi suy cho cùng con người là nhân tố quan trọng nhất, quyết định “sự thành bại” của cuộc chiến này. Do vậy, trong thời gian tới, cần tiếp tục đẩy mạnh hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn để xây dựng được đội ngũ đủ mạnh cả về chất lượng lẫn số lượng trong bối cảnh phòng, chống rửa tiền ngày càng đối mặt với nhiều thách thức trước càng thủ đoạn tinh vi ở quy mô đa quốc gia.
Trên thế giới, hoạt động rửa tiền đã xuất hiện từ rất lâu. Thậm chí, nhiều nghiên cứu cho rằng, khái niệm về các quy định về rửa tiền bắt đầu từ thời cổ đại và sau này được biết nhiều hơn khi gắn liền với sự phát triển của lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng. Điều này cho thấy, rửa tiền là hoạt động phổ biến, thời nào cũng có, rất khó để “diệt tận gốc” và dường như chỉ có các giải pháp nhằm ngăn chặn, giảm thiểu hoạt động này mà thôi.
Vụ đánh bạc trực tuyến hàng nghìn tỷ đồng vừa bị phanh phui và đưa ra xét xử công khai mới đây với nhiều tổ chức và cá nhân liên quan đã nói lên nhiều điều về thực trạng hoạt động rửa tiền ở Việt Nam hiện nay. Đặc biệt, sự kiện này cũng cho thấy, trong bối cảnh hội nhập quốc tế và bùng nổ công nghệ thông tin hiện nay, cuộc chiến chống rửa tiền ngày càng trở nên quyết liệt, phức tạp hơn trước cách hành vi rửa tiền vô cùng tinh vi.
Rửa tiền là hành vi hợp pháp hóa nguồn gốc các tài sản do phạm tội mà có. Thông qua hành vi rửa tiền, các khoản tiền hoặc tài sản có nguồn gốc từ hành vi vi phạm pháp luật được che giấu nguồn gốc và “biến hóa” thành tiền sạch hay tài sản hợp pháp. Trong xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, cộng thêm đặc thù giao dịch tài chính ở nước chủ yếu là tiền mặt và xu hướng công nghệ phát triển như vũ bão, Việt Nam dễ trở thành miền đất hứa cho tội phạm rửa tiền hoạt động.
Hành vi rửa tiền nhằm tài trợ khủng bố là hành vi của tổ chức, cá nhân nhằm hợp pháp hóa nguồn gốc của tài sản do phạm tội mà có để tài trợ cho tổ chức, cá nhân khủng bố hoặc tài trợ cho hành vi khủng bố. Hiện nay, công tác báo cáo hành vi rửa tiền nhằm tài trợ cho khủng bố được quy định khá rõ ràng giúp các đối tượng báo cáo liên quan có thể nắm bắt và thực hiện một cách dễ dàng.
Qua nghiên cứu, học tập kinh nghiệm phòng, chống rửa tiền của một số nước trên thế giới cho thấy, công nghệ thông tin được coi là công cụ xử lý các vấn đề tuân thủ về tội phạm tài chính và rửa tiền hiệu quả hơn, nhanh hơn, với chi phí thấp hơn. Ở Việt Nam, để ngăn chặn tội phạm rửa tiền, bên cạnh các biện pháp mạnh cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin mới nhằm hỗ trợ các ngân hàng quản lý, giám sát hoạt động rửa tiền nhanh hơn, hiệu quả hơn.
Rửa tiền không những ảnh hướng xấu đến sự lành mạnh về lưu thông tiền tệ của một quốc gia mà còn ảnh hưởng xấu đến sự phát triển kinh tế - xã hội cũng như uy tín, vị thế của quốc gia trên trường quốc tế. Vì vậy, nghiên cứu kinh nghiệm phòng, chống rửa tiền của Mỹ, Anh, từ đó rút ra một số bài học kinh nghiệm có giá trị tham khảo đối với Việt Nam.