Mức độ sẵn sàng cho cuộc sống độc lập khi về già ở Việt Nam

Thanh Tùng

Ngày 14/12/2021, Viện Khoa học Lao động và Xã hội và Công ty TNHH Bảo hiểm nhân thọ Prudential (Prudential) phối hợp tổ chức Hội thảo kỹ thuật tham vấn về kết quả của nghiên cứu “Mức độ sẵn sàng cho cuộc sống độc lập khi về già” và “An sinh xã hội cho người cao tuổi” trong bối cảnh già hóa dân số ở Việt Nam. Đây là các nghiên cứu do Viện Khoa học Lao động và Xã hội và Viện Nghiên cứu Y - Xã hội học phối hợp thực hiện.

Quang cảnh Hội thảo kỹ thuật tham vấn về kết quả của nghiên cứu “Mức độ sẵn sàng cho cuộc sống độc lập khi về già” và “An sinh xã hội cho người cao tuổi” trong bối cảnh già hóa dân số ở Việt Nam.
Quang cảnh Hội thảo kỹ thuật tham vấn về kết quả của nghiên cứu “Mức độ sẵn sàng cho cuộc sống độc lập khi về già” và “An sinh xã hội cho người cao tuổi” trong bối cảnh già hóa dân số ở Việt Nam.

Mục đích của Hội thảo là nhằm tăng cường sự chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc sống độc lập khi về già của người dân Việt Nam, cũng như đảm bảo an sinh xã hội cho người cao tuổi trong bối cảnh già hóa dân số nhanh ở Việt Nam.

Già hóa dân số là vấn đề hiện đang được nhiều quốc gia trên thế giới quan tâm, đặc biệt là Việt Nam đang trong quá trình già hóa nhanh. Theo dự báo, thời gian chuyển từ “bắt đầu già” sang “già” là chỉ khoảng 26 năm (từ 2011 đến năm 2036).

Với tốc độ này, dự tính vào năm 2050, dân số già tại Việt Nam sẽ có khoảng 29,2 triệu người từ 60 tuổi trở lên, hoặc 21,7 triệu người từ 65 tuổi trở lên.

Trong khi đó, nhận thức của người dân về việc chuẩn bị cho tuổi già từ khi còn trẻ còn hạn chế, đồng thời việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội cho người cao tuổi ở nước ta cũng còn nhiều thách thức.

Vì vậy, việc tìm hiểu các điều kiện kinh tế - xã hội và sức khỏe, sự chuẩn bị sẵn sàng cho tuổi già của nhóm dân số sẽ trở thành người cao tuổi trong 20-30 năm tới là điều cần thiết để góp phần cải thiện sự chuẩn bị về tài chính, sức khỏe thể chất, và tinh thần cho thế hệ sắp về hưu và người cao tuổi tại Việt Nam.

Phân tích về vấn đề già hóa dân số đang đặt ra thách thức lớn cho Việt Nam, ông Bùi Tôn Hiến - Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội cho biết: Tốc độ già hóa dân số diễn ra nhanh chóng trong khi nguồn lực kinh tế của đất nước còn hạn chế và hệ thống an sinh xã hội vẫn còn non trẻ.

Đến nay, mới có 33,2% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia bảo hiểm xã hội; khoảng 45,5% người cao tuổi được hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng hoặc trợ cấp xã hội hằng tháng; các cơ chế, chính sách trợ giúp xã hội và hệ thống dịch vụ chăm sóc xã hội cho người cao tuổi chưa phát triển là những thách thức lớn đối với xã hội. Điều này có thể dẫn đến gánh nặng “chưa giàu đã già” nếu như không có các biện pháp thích ứng kịp thời và hiệu quả đối với vấn đề già hóa dân số.

Từ thực trạng trên đòi hỏi phải có một hệ thống giải pháp chính sách kịp thời, toàn diện hướng đến tất cả các nhóm dân số, để chuẩn bị cho xã hội già trong tương lai không xa.

“Chúng tôi đánh giá cao những nghiên cứu, hoạt động gần đây liên quan đến thích ứng với già hóa dân số và phát triển bền vững xã hội của Tập đoàn Prudential châu Á nói chung và Prudential Việt Nam nói riêng, cũng như sự phối hợp và hỗ trợ của Prudential Việt Nam để tổ chức cuộc hội thảo này”, ông Bùi Tôn Hiến chia sẻ.

Ông Phương Tiến Minh - Tổng Giám đốc Prudential Việt Nam chia sẻ: “Già hóa dân số” nếu được chuẩn bị tốt thì không phải là thách thức, mà sẽ trở thành cơ hội cho xã hội. Bằng việc đồng hành cùng cơ quan chuyên ngành các nghiên cứu sâu rộng ở phạm vi quốc gia, Prudential Việt Nam mong muốn đồng hành và chung tay cùng các cơ quan quản lý nhà nước giải quyết các vấn đề về già hóa dân số. Đây là một trong những dự án dài hạn của Prudential để thể hiện trách nhiệm của doanh nghiệp, khẳng định cho cam kết hành động vì một cộng đồng người Việt khỏe mạnh và thịnh vượng.

Đưa ra một số khuyến nghị khi nghiên cứu về “Mức độ sẵn sàng cho cuộc sống độc lập khi về già” tại Hội thảo, PGS.,TS. Giang Thanh Long - Giảng viên cao cấp của Đại học Kinh tế quốc dân cho rằng, cần nâng cao nhận thức của người dân về mức độ sẵn sàng cho cuộc sống khi về già để thay đổi hành vi của họ; tăng cường khả năng tiếp cận của người dân đến các dịch vụ y tế phù hợp; phát triển các dịch vụ và hoạt động chăm sóc người cao tuổi trong thời gian tới.

Nghiên cứu “Mức độ sẵn sàng cho cuộc sống độc lập khi về già” được thực hiện trên 2.019 đối tượng từ 30 đến đủ 44 tuổi tại 6 tỉnh, thành phố thuộc các vùng kinh tế đại diện phạm vi quốc gia trong tháng 9 và 10/2021.

Nội dung các chỉ số của nghiên cứu “Mức độ sẵn sàng cho cuộc sống độc lập khi về già” được dựa theo nội dung của Chỉ số Già hóa chủ động, xoay quanh các chủ đề tài chính; Sự gắn kết với Gia đình và Xã hội; Sự chuẩn bị về Sức khỏe và Tâm lý; Đánh giá về Triển vọng Cuộc sống Hưu trí và Cuộc sống khi về già.

Trong khi đó, trong nghiên cứu “An sinh xã hội cho người cao tuổi trong bối cảnh già hóa dân số ở Việt Nam”, nhóm nghiên cứu đã công bố những kết quả về an sinh xã hội cho người cao tuổi, những khó khăn, hạn chế và đưa ra các giải pháp tăng cường chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi.

Đồng thời, đảm bảo an ninh thu nhập cho người cao tuổi và đảm bảo môi trường, điều kiện sống thân thiện với người cao tuổi trong bối cảnh mới ở Việt Nam…