Phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam: Cần nỗ lực về mọi mặt…

Minh Hà

(Tài chính) Để phát triển điện hạt nhân thành công ở Việt Nam cần phải có những bước đi thận trọng, chuẩn bị kỹ lưỡng, cộng với sự quyết tâm cao của hệ thống chính trị và sự ủng hộ của người dân…

Phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam cần những bước đi thận trọng. Ảnh minh họa. Nguồn: Internet
Phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam cần những bước đi thận trọng. Ảnh minh họa. Nguồn: Internet
Đây cũng là thông tin được các chuyên gia đưa ra tại Hội thảo “Công tác truyền thông khoa học và công nghệ năm 2015 – Nội dung và kế hoạch tuyên truyền phát triển điện hạt nhân” do Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển truyền thông khoa học công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) tổ chức từ ngày 12 - 13/3/2015 tại TP. Lạng Sơn.

Đánh giá về phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam, ông Lê Doãn Phác, Chuyên viên cao cấp của Viện Năng lượng nguyên tử (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết, với các quốc gia bắt đầu chương trình điện hạt nhân, cơ sở hạ tầng kỹ thuật còn thấp như Việt Nam, việc thực hiện dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên trung bình mất khoảng 15 năm. “Điện hạt nhân Ninh Thuận là dự án đầu tiên ở Việt Nam, lớn về quy mô và đầu tư, thời gian chuẩn bị và xây dựng dài, tính rủi ro cao, trong khi nước ta chưa có kinh nghiệm trong quản lý, triển khai dự án. Vì vậy công tác chuẩn bị phải tiến hành trong thời gian dài, thận trọng, đòi hỏi sự quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị và ủng hộ của người dân”, ông Phác nhận định.

Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận phải thực hiện hết sức chặt chẽ, việc chuẩn bị đầu tư và phát triển các dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 phải đảm bảo được 3 yêu cầu cơ bản: Bảo đảm an toàn, an ninh cao nhất; thực hiện đúng quy định của pháp luật và dự án phải có hiệu quả kinh tế.

Trên thực tế, hiện nay, hệ thống điện Việt Nam chủ yếu phụ thuộc vào nhiệt điện và thủy điện. Trong đó, thủy điện chiếm gần một nửa tổng công suất nguồn điện quốc gia. Nhưng dự kiến, đến năm 2030, thủy điện chỉ còn khoảng 12%, trong khi nhiệt điện tăng đến hơn một nửa. Trong điều kiện giá thành nhập khẩu nhiên liệu rất đắt đỏ, điện hạt nhân là giải pháp quan trọng.

Đồng tình với quan điểm trên, ông Vương Hữu Tấn, Cục trưởng Cục An toàn bức xạ và hạt nhân cho rằng, việc phát triển điện hạt nhân là để đảm bảo an ninh năng lượng, để tránh không bị phụ thuộc quá nhiều vào một nguồn năng lượng. Các nhà quản lý luôn phải tính đến phương án rủi ro khi một loại năng lượng nào đó ngừng hoạt động, phải có một loại năng lượng khác thay thế.

“Theo dự kiến trước đây, đến năm 2020, Việt Nam sẽ khởi động tổ máy phát điện hạt nhân đầu tiên. Tuy nhiên, thời hạn này có thể phải lùi lại”, ông Phan Minh Tuấn, Phó trưởng ban Ban Quản lý dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, nói.

Theo tính toán, đến năm 2050, điện hạt nhân sẽ chiếm khoảng 15 - 20% tổng công suất điện.

Được biết, việc nghiên cứu và phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam được tiến hành từ những năm 1990 thông qua nhiều chương trình, đề án như: Chương trình khoa học và công nghệ cấp Nhà nước giai đoạn 1996 - 2000 “Xây dựng chiến lược và chính sách phát triển năng lượng bền vững”; Dự án nghiên cứu tổng quan đưa điện hạt nhân vào Việt Nam (1996 -1999).

Ngày 3/1/2006, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 01/2006/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình đến năm 2020, trong đó xác định Việt Nam nghiên cứu, phát triển và ứng dụng năng lượng nguyên tử trên cả 2 lĩnh vực bức xạ và điện hạt nhân…

Theo Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA), tính đến năm 2014, trên thế giới có 436 lò phản ứng đang hoạt động tại 31 quốc gia và vùng lãnh thổ, với tổng công suất là 373.504 MW. Các nước có số lò phản ứng năng lượng đang hoạt động nhiều nhất là Mỹ (100 lò phản ứng), Pháp (58 lò phản ứng), Nhật Bản (48 lò phản ứng), Nga (33 lò phản ứng), Hàn Quốc (23 lò phản ứng)…