Nỗi lo hàng tồn

Phần lớn nhà máy mía tại Việt Nam đều đầu tư công nghệ của Trung Quốc nên hiệu suất thu hồi đường thấp hơn. Cụ thể, 1 tấn mía nguyên liệu chỉ sản xuất được 90kg đường (thấp hơn 10% so với trung bình của thế giới).

Năng suất mía thấp, chất lượng mía không cao, cộng với hiệu suất thu hồi đường kém chính là nguyên nhân đẩy giá thành đường trong nước lên cao và dẫn đến hệ quả lượng hàng tồn kho cao do khả năng cạnh tranh kém với đường nhập khẩu. Đây cũng chính là thực trạng chung của các doanh nghiệp mía đường hiện nay.

Ngành đường vừa trải qua đợt tồn kho kỷ lục kéo dài từ tháng 5 trở lại đây với trên 500.000 tấn. Sau khi Bộ Công Thương đồng ý cho xuất khẩu cả đường tinh luyện RE sang Trung Quốc nỗi lo hàng tồn của các doanh nghiệp mới được “hạ nhiệt”.

Tuy nhiên, thời điểm hiện tại, dự báo ngành đường sẽ tiếp tục chịu áp lực về hàng tồn kho trước niên vụ mới. Theo thống kê của Hiệp hội Mía đường Việt Nam (VSSA), sản lượng đường niên vụ mới dự báo khoảng 1,6 triệu tấn cộng với lượng đường tồn kho vụ trước còn hơn 140.000 và 70.000 tấn đường nhập theo hạn ngạch.

Trong khi đó, sản lượng tiêu thụ của cả nước chỉ vào khoảng 1,3 triệu tấn, do đó lượng hàng tồn kho trong đợt mới vẫn duy trì trên mốc 500.000 tấn.

Theo tính toán của các chuyên gia, giá thành sản xuất mía trung bình của Việt Nam cao hơn nhiều so với các nước và gấp từ 2,4-2,9 lần so với giá mía của Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai (HAG) sản xuất tại Lào. Do đó, các doanh nghiệp mía đường rất khó có thể trụ vững khi thuế suất nhập khẩu đường được cắt giảm còn 0% có hiệu lực từ năm 2015, theo cam kết của Hiệp định Khu vực mậu dịch tự do ASEAN (AFTA).

Lặng sóng

Theo thống kê từ Công ty chứng khoán Sacombank (SBS), tính đến hết quý III năm nay, tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp mía đường đang niêm yết vẫn trong tình trạng sa sút với tổng lợi nhuận đạt 363,57 tỷ đồng (giảm 41% so với 9 tháng năm 2012).

Trong đó, Công ty cổ phần Mía đường Bourbon Tây Ninh (SBT) là doanh nghiệp có lợi nhuận sụt giảm mạnh nhất với tỷ lệ giảm lên đến 48% và chỉ duy nhất Công ty cổ phần Đường Ninh Hòa (NHS) có lợi nhuận tăng khoảng 43%.

Theo ông Lê Văn Thanh, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Mía đường Lam Sơn (LSS), dù doanh thu bán hàng trong quý III/2013 tăng nhưng lợi nhuận của doanh nghiệp vẫn sụt giảm mạnh do nhiều loại chi phí tăng. Cụ thể, giá vốn bán hàng tăng gần 62%, chi phí quản lý doanh nghiệp tăng hơn 68%, trong khi doanh thu tài chính giảm 108%.

Ngoài những khó khăn khách quan đến từ những nguyên nhân kể trên, còn một số nguyên nhân chủ quan của các doanh nghiệp mía đường là đầu tư ngoài ngành dàn trải thay vì tập trung vào ngành nghề cốt lõi.

Dự báo về kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp mía đường năm 2013, nhiều chuyên gia cho rằng sẽ không nhiều doanh nghiệp về đích. Chính vì lẽ đó, nhóm cổ phiếumía đường rất hiếm khi có sóng, thậm chí nằm trong xu hướng đi xuống, ngoại trừ trường hợp của Công ty cổ phần Đường Biên Hòa (BHS).

Với thông tin Bộ Công Thương bật đèn xanh cho phép BHS được nhập đường thô do Công ty cổ phần Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai (HAG) sản xuất tại Lào về nước tinh luyện rồi xuất khẩu sang Trung Quốc. Nhờ thông tin này, BHS đã có nhiều phiên tăng trần trong sự kỳ vọng lớn của nhà đầu tư. Ngược lại, những mã cổ phiếuđường nổi bật nhất trên sàn là LSS giảm 25%, SBT giảm 20%.