Những “vòng xoáy” cũ

Mặc dù không chứng kiến sự biến động tăng bất thường về giá như năm 2011, tuy nhiên, năm 2012, nhà đầu tư, doanh nghiệp (DN) và ngân hàng cũng đã bị cuốn vào vòng xoáy của cuộc đua giá trên thị trường vàng với nhiều thua thiệt. Hai thời điểm mà nhà đầu tư nhắc đến trong năm qua nhiều hơn cả là tháng 8 (giá vàng trong nước tăng do thế giới) và tháng 11 do các ngân hàng đóng trạng thái vàng theo quy định của Ngân hàng Nhà nước (NHNN).

Còn nhớ, khi dòng tiền ồ ạt đổ vào thị trường vàng trong những ngày đầu tháng 8/2012 đã kéo giá vàng tăng theo giờ, khiến thị trường vàng “dậy sóng”. Giá tăng, giao dịch sôi động, người mua thậm chí chỉ xem cửa hàng còn vàng hay không chứ không hề so đo về mức giá đắt hay rẻ. Tiếp đó, từ tháng 10 đến tháng 11/2012 thị trường vàng trong nước lại tiếp tục “nóng” khi các ngân hàng thương mại (NHTM) đồng loạt mua vào, làm cho sôi động về tăng giá và giao dịch. Giá vàng trong nước và quốc tế vào thời điểm này chênh nhau từ 3,5 đến 4 triệu đồng/lượng.

Dù không chạm đỉnh 49 triệu đồng/lượng như năm 2011 nhưng giá vàng năm 2012 cũng đã có thời điểm đạt mức xấp xỉ 48,5 triệu đồng/lượng vào trung tuần tháng 10. Cơn “sốt” trên thị trường vàng không lặp lại cảnh người dân rồng rắn xếp hàng khi giá vàng “nhảy múa”. NHNN cũng không phải ra tay bình ổn thị trường nhưng lại xuất hiện nhiều yếu tố “dở khóc, dở cười” khác. Đó là, đưa vàng miếng vào ngành kinh doanh có điều kiện; lấy SJC là thương hiệu vàng miếng quốc gia; không liên thông giá vàng trong nước với thế giới; đề xuất đánh thuế VAT với vàng để hạn chế “vàng hóa” trong nền kinh tế...

Xét trên nhiều giác độ, năm 2012 NHNN đã thể hiện quyết tâm lập lại thị trường vàng bằng nhiều động thái khá mạnh mẽ qua các chính sách quản lý, bước đầu đã phát huy hiệu quả. Thị trường đã không còn cảnh người dân chen lấn nhau mua – bán vàng, tình trạng buôn lậu vàng đã được hạn chế… Tuy nhiên, bên cạnh điểm sáng tích cực mang lại từ quyết tâm của NHNN, nhà đầu tư và DN kinh doanh vàng cũng đã gặp phải không ít khó khăn trước các quy định về kinh doanh vàng miếng và chuyển đổi vàng miếng…

Theo quy định của Nghị định 24/2012/NĐ-CP của Chính phủ thì không phải DN nào đang kinh doanh vàng cũng đủ điều kiện để được phép kinh doanh vàng miếng. Theo ý kiến của các chuyên gia, quy định này nhằm siết chặt và rút bớt đầu mối kinh doanh để thuận tiện cho công tác quản lý, tuy nhiên nó lại nảy sinh yếu tố xin - cho. Các DN muốn tiếp tục được kinh doanh vàng miếng buộc phải đáp ứng các điều kiện và đặc biệt là phải xin cấp phép lại nếu NHNN chấp thuận. Tính đến ngày 10/01/2013, đã có 31 đơn vị được NHNN cấp phép giao dịch vàng miếng theo quy định.

Bên cạnh đó, năm 2012 cũng ghi nhận nhiều cảm xúc của người dân khi NHNN chọn vàng miếng SJC làm thương hiệu độc quyền vàng quốc gia. Thị trường vàng trong nước đã có những phen bấn loạn từ người tiêu dùng và các xử lý mang tính chữa cháy của cơ quan quản lý. Từ chỗ ngang nhau về giá của tất cả các thương hiệu vàng miếng , SJC bỗng “một mình một chợ” với giá cao chót vót. Những ngày cuối cùng của năm 2012, giá vàng trong nước và thế giới chênh tới mức đỉnh - trên 4,5 triệu đồng/lượng, trong khi các thương hiệu vàng khác thu hẹp khoảng cách với giá thế giới với mức chênh chỉ 1- 2 triệu đồng/lượng, thậm chí có thời điểm trong tháng 11 chỉ chênh vài trăm ngàn đồng/ lượng, song giá vàng miếng SJC vẫn cao đến mức vô lý. Bên cạnh đó, người dân không bán được vàng bị móp méo tạo ra những bức xúc.

Phản ứng lại với thực trạng này, NHNN đã “chữa cháy” bằng việc khẳng định giá trị lưu thông của tất cả các loại vàng miếng như nhau; chỉ đạo các đơn vị kinh doanh vàng SJC tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đổi vàng móp méo…

Trước những diễn biến của thị trường vàng năm 2012, NHNN xác định những bước đi trong quản lý thị trường vàng thời gian qua vẫn đang là “phép thử” và kỳ vọng trật tự sẽ sớm được lập lại trên thị trường này.

Kỳ vọng năm 2013

Nhận định về giá vàng năm 2013, ngân hàng Bank of America cho biết: Những chính sách nới lỏng tiền tệ quy mô lớn của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) và Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB) sẽ đẩy giá vàng lên cao hơn. Dự báo mức đỉnh của năm 2013 là 2.000 USD/ ounce và năm 2014 giá vàng có thể lên 2.400 USD/ounce. Không lạc quan đột phá mạnh về giá như Bank of America nhưng ngân hàng HSBC cũng tin giá vàng năm 2013 sẽ đạt 1.850 USD/ounce…

Đánh giá về diễn biến thị trường vàng năm 2012 để đưa ra các dự báo cho năm 2013, nhiều tổ chức tài chính đều có chung nhận định: So với những năm trước, tâm lý thị trường đối với vàng năm 2012 đã trở nên thiếu kiên định hơn nhiều. Dù vậy, năm 2013 vàng sẽ tiếp tục xác lập kỷ lục mới về giá. Dự báo này hoàn toàn có cơ sở khi các chính sách tiền tệ của Mỹ cũng như châu Âu chưa thể hiện sự ổn định và những diễn biến về khủng hoảng của khu vực Eurozone chưa có lối thoát… thì vàng vẫn là kênh trú bão an toàn.

Theo ông Vũ Minh Châu - Tổng giám đốc Công ty Vàng bạc đá quý Bảo Tín Minh Châu, sau mỗi năm diễn biến chậm chạp, giá vàng thường có màn đột phá mạnh. Dựa vào quy luật này, nhiều khả năng vàng sẽ sốt mạnh vào năm 2013. “Về cơ bản, thị trường vàng đang hướng đến một năm bùng nổ, và mức tăng vượt 20%.”, ông Châu nhận định.

Đồng thuận với quan điểm trên, ông Trần Quốc Quýnh - chuyên gia cao cấp Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam lại đưa ra khuyến cáo: Nhà đầu tư vàng theo hình thức lướt sóng cần rất thận trọng bởi ngoài rủi ro từ biến động giá vàng quốc tế thì những rủi ro từ chính sách trong nước luôn tiềm ẩn. Nếu trong năm 2013, NHNN có chính sách can thiệp mạnh vào thị trường, đưa giá vàng trong nước về sát giá vàng thế giới, thì nhà đầu tư sẽ bị thiệt hại.

Theo Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình: Năm 2013, NHNN sẽ mạnh tay hơn với thị trường vàng, không điều hành theo hướng cho nhập khẩu vàng như trước nữa. “Trước đây giá vàng do đầu nậu làm ra, nhưng tới đây sẽ do NHNN kiến tạo và điều khiển thị trường vàng trong nước theo ý đồ quốc gia, chuyển đổi vàng thành tiền cho sản xuất kinh doanh.” Thống đốc Nguyễn Văn Bình nhấn mạnh.

Bài đăng Tài chính & Đầu tư số 1+2-2013