Thị trường chứng khoán phái sinh phải mất 7 năm mới thật sự phát triển
(Tài chính) Theo TS. Nguyễn Sơn – Vụ trưởng Vụ phát triển thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, trong quý IV/2013 sẽ trình Thủ tướng Chính phủ đề án và nghị định về thị trường chứng khoán phái sinh. Dự kiến Nghị định sẽ có hiệu lực vào năm 2014.
Nhận định về sự cần thiết để phát triển thị trường chứng khoán phái sinh tại Việt Nam, ông Nguyễn Sơn cho rằng: Các công cụ phái sinh tại Việt Nam như hàng hóa, tiền tệ, chứng khoán ngày càng phát triển đa dạng. Nhu cầu giao dịch chứng khoán phái sinh là có thực trong khi đó chúng ta lại chưa có những chế tài, công cụ để hạn chế những rủi ro.
Rõ ràng, đã đến lúc cần mở rộng thêm các sản phẩm mới đa dạng hơn, hấp dẫn hơn như các chứng khoán phái sinh bên cạnh các sản phẩm truyền thống như cổ phiếu, trái phiếu.
Theo TS.Vũ Bằng, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cho biết, thị trường chứng khoán phái sinh cần lộ trình chuẩn bị 3 - 4 năm và sau khi mở phiên giao dịch đầu tiên thì cũng phải mất tới 7 năm sau thì thị trường mới thật sự phát triển.
“Tại các nước, thị trường chứng khoán phái sinh tuy ra đời muộn nhưng doanh số “khủng”. Thị trường Đài Loan, doanh số thị trường tương lai gấp đôi thị trường sơ cấp; ở châu Âu doanh số này gấp 4 lần. Như vậy, thị trường chứng khoán phái sinh là mảnh đất tiềm năng để phát triển”, TS.Vũ Bằng chia sẻ.
Cũng theo ông Vũ Bằng, xây dựng thị trường chứng khoán phái sinh có hai lựa chọn: Xây dựng cơ sở vật chất độc lập hoặc dựa vào cơ sở vật chất của các Sở Giao dịch Chứng khoán hiện nay. Thông thường các nước đều tận dụng cơ sở vật chất của Sở Giao dịch để thực hiện nhanh chóng hơn. Tuy nhiên, việc xây dựng thị trường chứng khoán phái sinh gặp khó khăn ở hàng loạt các vấn đề như việc tuân thủ luật pháp, đào tạo nhân lực, hệ thống giao dịch, khả năng quản lý...
Hiện tại, Quyết định số 252/QĐ-TTg ngày 01/3/2012 là bước đi cần thiết cụ thể để đảm bảo thành công của thị trường. Cùng với đó là các văn bản pháp lý khác: Bộ 38 nguyên tắc hoạt động quản lý thị trường chứng khoán, Luật Chứng khoán và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán ngày 24/11/2010.
Tuy nhiên, nhìn chung hệ thống pháp lý và pháp luật ở Việt Nam chưa có những quy định đầy đủ về chứng khoán phái sinh. Vì vậy, một khi hoàn thiện cơ chế cho phép bán khống chứng khoán, cơ chế thiết lập bù trừ đối tác trung tâm, cơ chế vay và cho vay chứng khoán, cấu trúc lại thị trường sẽ góp phần hoàn thiện khung pháp lý cho thị trường chứng khoán phái sinh.
Bên cạnh đó, để thị trường có thể hoạt động tốt khi khung pháp lý hoàn thiện là cần phải đào tạo và phổ cập kiến thức chứng khoán phái sinh cho các nhà đầu tư và những thành viên tham gia kinh doanh trên thị trường. Tới đây, công tác này cần được quan tâm nhiều hơn.
Rõ ràng, đã đến lúc cần mở rộng thêm các sản phẩm mới đa dạng hơn, hấp dẫn hơn như các chứng khoán phái sinh bên cạnh các sản phẩm truyền thống như cổ phiếu, trái phiếu.
Theo TS.Vũ Bằng, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cho biết, thị trường chứng khoán phái sinh cần lộ trình chuẩn bị 3 - 4 năm và sau khi mở phiên giao dịch đầu tiên thì cũng phải mất tới 7 năm sau thì thị trường mới thật sự phát triển.
“Tại các nước, thị trường chứng khoán phái sinh tuy ra đời muộn nhưng doanh số “khủng”. Thị trường Đài Loan, doanh số thị trường tương lai gấp đôi thị trường sơ cấp; ở châu Âu doanh số này gấp 4 lần. Như vậy, thị trường chứng khoán phái sinh là mảnh đất tiềm năng để phát triển”, TS.Vũ Bằng chia sẻ.
Cũng theo ông Vũ Bằng, xây dựng thị trường chứng khoán phái sinh có hai lựa chọn: Xây dựng cơ sở vật chất độc lập hoặc dựa vào cơ sở vật chất của các Sở Giao dịch Chứng khoán hiện nay. Thông thường các nước đều tận dụng cơ sở vật chất của Sở Giao dịch để thực hiện nhanh chóng hơn. Tuy nhiên, việc xây dựng thị trường chứng khoán phái sinh gặp khó khăn ở hàng loạt các vấn đề như việc tuân thủ luật pháp, đào tạo nhân lực, hệ thống giao dịch, khả năng quản lý...
Hiện tại, Quyết định số 252/QĐ-TTg ngày 01/3/2012 là bước đi cần thiết cụ thể để đảm bảo thành công của thị trường. Cùng với đó là các văn bản pháp lý khác: Bộ 38 nguyên tắc hoạt động quản lý thị trường chứng khoán, Luật Chứng khoán và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán ngày 24/11/2010.
Tuy nhiên, nhìn chung hệ thống pháp lý và pháp luật ở Việt Nam chưa có những quy định đầy đủ về chứng khoán phái sinh. Vì vậy, một khi hoàn thiện cơ chế cho phép bán khống chứng khoán, cơ chế thiết lập bù trừ đối tác trung tâm, cơ chế vay và cho vay chứng khoán, cấu trúc lại thị trường sẽ góp phần hoàn thiện khung pháp lý cho thị trường chứng khoán phái sinh.
Bên cạnh đó, để thị trường có thể hoạt động tốt khi khung pháp lý hoàn thiện là cần phải đào tạo và phổ cập kiến thức chứng khoán phái sinh cho các nhà đầu tư và những thành viên tham gia kinh doanh trên thị trường. Tới đây, công tác này cần được quan tâm nhiều hơn.