Ông Nguyễn Trọng Nghĩa

Phóng viên: Vẫn còn nhiều ý kiến hoài nghi về tính pháp lý của biện pháp áp dụng giá trần với mặt hàng sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi tại thời điểm hiện nay. Là người đứng đầu đơn vị liên quan đến việc thực hiện chủ trương này, theo ông, căn cứ pháp lý đã đầy đủ chưa?

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa: Có thể nói, thời điểm hiện nay đã hội đủ điều kiện chín muồi để áp dụng giá trần với mặt hàng sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi.

Thứ nhất, biện pháp này đã được tính toán, cân nhắc kỹ trên phương diện đã có đầy đủ cơ sở pháp lý. Theo quy định tại Khoản 1 Điều 18 Luật Giá, Chính phủ có thẩm quyền quyết định chủ trương và biện pháp bình ổn giá.

Tại Phiên họp thường kỳ tháng 4/2014, Chính phủ đã có Nghị quyết, trong đó có nội dung thống nhất chủ trương về việc này. Nghị quyết của Chính phủ cũng xác định, căn cứ Khoản 4 Điều 17 Luật Giá để thực hiện việc đăng ký giá và căn cứ Khoản 7 Điều 17 Luật Giá để thực hiện giá tối đa đối với sản phẩm sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi.

Trên phương diện luật pháp quốc tế, Hiệp định chung về thuế quan và mậu dịch (GATT) không cấm việc áp dụng biện pháp kiểm soát giá tối đa. Tuy nhiên GATT khuyến cáo, không phân biệt đối xử và hạn chế tối đa bất lợi đối với lợi ích quốc gia thành viên tham gia Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Yêu cầu đặt ra là giải pháp này áp dụng đối với cả doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp nước ngoài, do đó, hoàn toàn tuân thủ quy định này.

Thứ hai, việc bình ổn giá sữa sẽ góp phần mang lại lợi ích cho hơn 10 triệu người tiêu dùng có liên quan đến sản phẩm sữa, vì một thế hệ trẻ em phát triển toàn diện hơn.

Thứ ba, biện pháp này cũng dung hòa được lợi ích của người tiêu dùng và doanh nghiệp. Người tiêu dùng hưởng lợi từ việc bình ổn giá. Doanh nghiệp tìm cách tiết giảm chi phí để tăng lợi nhuận, giảm giá bán, mở rộng thị phần, mở rộng đối tượng sử dụng sản phẩm sữa.

Thế nhưng, Luật Cạnh tranh quy định giải pháp bình ổn giá chỉ áp dụng trong trường hợp thị trường có doanh nghiệp độc quyền hoặc doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường. Như vậy, việc áp giá trần với mặt hàng sữa có vi phạm Luật Cạnh tranh không, thưa ông?

Luật Cạnh tranh và Luật Giá có những điều liên quan nhưng không mâu thuẫn. Luật Giá quy định các trường hợp áp dụng bình ổn giá và các trường hợp này đã được chứng minh trong thực tế hiện nay.

Ngoài giá tối đa đối với một số sản phẩm có tính chất làm chuẩn sẽ có phương pháp để xác định giá tối đa cho các sản phẩm còn lại.

Như vậy, các doanh nghiệp vẫn cạnh tranh dưới trần, cạnh tranh giữa sản phẩm với sản phẩm, giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp. Cơ quan quản lý không dùng một trần chung cho tất cả các sản phẩm, do đó không vi phạm Luật Cạnh tranh.

Thưa ông, giá trần sẽ được áp dụng theo cách thức và lộ trình như thế nào?

Ngay sau khi có Nghị quyết 29 của Chính phủ, Bộ Tài chính đã tổng hợp, khẳng định thông tin, số liệu mới nhất làm cơ sở để xác định giá bán tối đa.

Tiếp đó, Bộ Tài chính sẽ ban hành quyết định công bố giá bán tối đa và đăng ký giá đối với sản phẩm sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi. Trong đó, sẽ xác định giá bán tối đa đối với một số sản phẩm chuẩn, xây dựng phương pháp xác định giá tối đa đối với các sản phẩm sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi còn lại.

Lộ trình thực hiện cũng đã được Chính phủ thống nhất chủ trương là quản lý giá tối đa trong thời hạn 12 tháng và đăng ký giá trong thời hạn 6 tháng kể ngày công bố quyết định bình ổn giá.

Theo đó, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh mặt hàng sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi có trách nhiệm đảm bảo giá bán không cao hơn mức giá bán tối đa đối với những sản phẩm đã công bố và thực hiện đăng ký giá theo quy định.

Dự kiến đối với những sản phẩm còn lại, doanh nghiệp căn cứ tương quan hợp lý về giá bán của sản phẩm này với sản phẩm đã được công bố giá tối đa để xác định giá bán tối đa, gửi cơ quan có thẩm quyền quản lý giá và làm căn cứ để thực hiện việc đăng ký giá theo quy định.

Lâu nay doanh nghiệp bán sữa với giá cao nhưng vẫn có người mua, có loại trừ khả năng doanh nghiệp đăng ký “vống”?

Từ trước đến nay, có tình trạng giá bán sữa cao nhưng người tiêu dùng vẫn mua vì nhu cầu sữa cho trẻ em dưới 6 tuổi là không “đừng” được. Với biện pháp mới này, doanh nghiệp đăng ký giá trong phạm vi giá tối đa, nếu giá đăng ký quá cao so với sản phẩm khác thì sẽ không bán được và mất thị phần.

Vì vậy doanh nghiệp sẽ tự giác tiết kiệm giảm chi phí để có giá tối đa hợp lý. Song song với quản lý theo giá tối đa và đăng ký giá của doanh nghiệp, cơ quan chức năng sẽ tiếp tục các giải pháp thanh kiểm tra giá bán để thực hiện bình ổn giá.

Lý lẽ của Nhà nước là vậy nhưng vẫn khó tránh khỏi cảm giác lo ngại về tính khả thi của biện pháp này?

Đúng là có ý kiến phản hồi với cảm nhận sẽ khó thực hiện biện pháp này nhưng đấy là việc của Nhà nước và Nhà nước phải làm. Quan trọng là phải có lòng tin, sự cộng tác và phối hợp của các cơ quan chức năng, doanh nghiệp, người tiêu dùng.