Ông Tạ Đình Xuyên: Năm 2014 được dự báo là có phát triển khá hơn 2013. Kỳ vọng nền kinh tế bắt đầu đi lên từ đây. Nguyên nhân của những điều này là do tình hình sản xuất trong nước có biến chuyển, tồn kho giảm. Đương nhiên khi tồn kho giảm nhìn nhận ở điều khách quan, không phải là sức mua đã thật sự được cải thiện mà do nhiều doanh nghiệp giảm công suất. Về vấn đề đầu tư công, Bộ KH&ĐT cũng đang tư vấn Chính phủ đầu tư nhanh và hiệu quả để vốn không được chôn. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đang được đón dòng vốn đầu tư nước ngoài nhờ sự chuyển hướng khỏi Trung Quốc… Tất cả những điều này khiến cho DN có dấu hiệu để vận hành tốt hơn.

 

Nhưng cần nhớ lại rằng, năm 2013 có một con số liên quan tới cộng đồng DN: hơn 61 nghìn DN phải đóng cửa, giải thể, ngừng hoạt động. Các dư địa khó khăn của nền kinh tế không thể chặn đứt hoàn toàn trong năm 2014 này. Cộng đồng DN vẫn phải đối diện với sức mua thấp, khó khăn tiếp cận tín dụng. Hơn nữa, bản thân giá nhiều loại nguyên, nhiên vật liệu (xăng dầu, phân bón, phôi thép…) trên thị trường thế giới biến động phức tạp. Vì vậy, giá các mặt hàng này ở Việt Nam sẽ biến động. Yếu tố đầu vào của doanh nghiệp không vững chắc thì DN phải thay đổi kế hoạch sản xuất. Hơn nữa thời gian gần đây, liên tiếp các chuyên gia cũng bàn về câu chuyện DN ngoại sẽ "ép phê” doanh nghiệp nội. Đó cũng là thách thức cho DN nội.

 

 

Đúng vậy. Nền kinh tế tạo ra cơ hội, và DN tận dụng được cơ hội hay không lại là chuyện khác. DN nắm thời cơ và chuẩn bị hành động như thế nào hoàn toàn phụ thuộc vào DN. Lật lại vấn đề chúng ta thấy rằng, DN Việt Nam rất yếu thông tin.

 

Trước kỳ nghỉ lễ Tết Nguyên đán, tôi có tham dự một hội thảo của Phòng thương mại và Công nghiệp Việt Nam, tôi thấy DN bắt đầu quan tâm tới thông tin. Có nghĩa là từ trước tới nay, 90% DN không quan tâm tới thông tin. Họ không mua các thông tin thị trường của các trung tâm dự báo. Do vậy, thông tin chúng tôi làm ra DN ít mua và chúng tôi cũng không thể bán được. Ví dụ, như các thành viên Hiệp hội Cà phê dường như chỉ quan tâm tới thị trường xuất khẩu cà phê nhân, còn thị trường cà phê vối, chồn… thì sao?

 

Khi tôi sang Hàn Quốc học tập mô hình sản xuất của tập đoàn Sam Sung. Tập đoàn này có Viện nghiên cứu Sam Sung xác định nhu cầu thị trường rất giỏi. Họ nghiên cứu thị trường Việt Nam còn xuất sắc hơn cả DN Việt Nam nghiên cứu về thị trường Việt Nam. Viện nghiên cứu Sam Sung này xác định thị trường Việt Nam đang cần sản phẩm ti vi gì? ứng với từng vị trí địa lý thói quen mua sắm loại ti vi gì cũng được định vị.

Chẳng hạn, với ti vi 3D có giá từ 18 – 20 triệu chỉ bán được tại các thành phố lớn. Nếu sản phẩm này đưa về "ba ông Tây” lại rất khó. Thậm chí không bán được. Hay như máy giặt cửa ngang có thể bán đại trà tại các thành phố, nhưng máy giặt cửa ngang thêm sấy khô chỉ có thể bán chạy ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh. Trong khi đó, thâm niên DN Việt Nam xuất khẩu hàng may mặc vào thị trường Mỹ đã gần 10 năm. Nhưng tôi chắc chắn chẳng có DN xuất khẩu may mặc Việt Nam nào xác định được bang nào ở Mỹ thích sản phẩm nào, thiết kế áo ra sao. Các DN của Việt Nam chỉ quan tâm tới thị trường Mỹ cần lượng hàng đặt bao nhiêu mà thôi.

 

 

Đúng là sức tiêu dùng dần dần khôi phục. Nền kinh tế nội địa được dự báo tăng trưởng tốt hơn thì tổng cầu tăng.

 

Hơn nữa, bên ngoài yếu tố ngoại cũng đang có sự thay đổi. Ngân hàng thế giới WB vào ngày 14/1 vừa qua công bố báo cáo cho thấy, GDP toàn cầu sẽ tăng trưởng 3,2% trong năm nay, 3,4% trong năm 2015, và 3,6% trong năm 2016, từ mức tăng 2,4% đạt được trong năm 2013. Hầu hết sự tăng tốc này được dự kiến sẽ đến từ các nền kinh tế thu nhập cao. Và khi những nước lớn thuộc khối EU phục hồi thì DN Việt Nam cũng được hưởng lợi. Kéo theo là thị trường xuất khẩu được tái thiết, các dòng vốn đang chảy chậm sẽ được tăng tốc lên.

 

 

 

Chúng ta có giải pháp để hỗ trợ DN vượt qua khủng hoảng. Chẳng hạn như giảm thuế, miễn thêm thuế. Dư địa chính sách chúng ta đã tới giới hạn rồi. Điều tôi thấy thiết yếu là các bộ, ngành cần có hướng dẫn cụ thể để DN ngành mình tham gia thị trường như thế nào để đạt hiệu suất tốt. Còn riêng về vấn đề cải cách DN nhà nước, quan điểm của tôi là: "cái gì tư nhân làm được thì nhà nước không nên làm, cái gì tư nhân không muốn làm thì nhà nước làm”.

 

 

Ngành dệt may và may mặc trước mắt theo phân tích có thể được hưởng lợi do thuế suất giảm. Nhưng chúng ta biết có 2 phân loại DN chế tạo cơ bản: DN sáng tạo, thiết kế sản phẩm và DN chế tạo toàn bộ sản phẩm hoặc chế tạo 1 phần (sản xuất đồ linh kiện điện tử). Phía DN sáng tạo của mình dường như rất ít. Trong khi đó, DN chế tạo 1 phần lại rất nhiều.

Hơn nữa, nhiều sản phẩm do chính DN mình sản xuất ra lại không đáp ứng đủ quy cách, tiêu chuẩn chất lượng. Chúng ta xuất khẩu 1 cái áo, nhưng nếu như cái cúc, hay vải chúng ta nhập khẩu nguyên liệu từ nước không nằm trong khối TPP thì chúng ta cũng không được quyền hưởng lợi thuế suất. Cũng giống như Việt Nam có DN sản xuất lốp xe, nhưng hãng xe Honda hay Vespa chẳng mua lốp của DN Việt Nam, vì chỉ tiêu chất lượng của ta chưa đạt. Chúng ta phải tự biết được điểm yếu của mình để khắc phục.