Cục Hải quan Đà Nẵng: Hiệu quả thực hiện thủ tục Hải quan điện tử

Thành Lân

Cục Hải quan Đà Nẵng (HQĐN) được đánh giá là một trong những đơn vị đi đầu trong công tác khai báo Hải quan qua mạng của ngành Hải quan, bởi từ năm 2004, HQĐN đã triển khai khai báo từ xa tất cả các loại hình bằng phương thức đĩa mềm. Đến cuối năm 2004, HQĐN đã thực hiện khai báo qua online. Năm 2008 đã áp dụng phương thức khai báo hiện đại hơn là khai báo offline với phần mềm được cài từ các doanh nghiệp (DN).

Trong thời gian qua, mặc dù còn nhiều khó khăn về phần mềm, cơ sở hạ tầng về đường truyền, trang thiết bị công nghệ thông tin… nhưng với mục tiêu và quyết tâm hướng đến Hải quan điện tử (HQĐT), các DN trên địa bàn đã hợp tác nhiệt tình với HQĐN và  mang lại thành công đáng khích lệ. Số lượng DN đăng ký tham gia ngày càng nhiều, số lượng tờ khai khai báo qua mạng ngày càng tăng. Nếu như năm 2004 chỉ có 474 tờ khai qua mạng thì năm 2008 là 19.004 tờ khai. Đặc biệt, trong năm 2009, tổng lượng tờ khai làm thủ tục hàng hóa xuất nhập khẩu đã lên đến 30.915 tờ, trong đó có trên 25.000 tờ khai điện tử với trên 200 DN đăng ký khai điện tử.

Điểm đáng chú ý là hệ thống quy trình thủ tục HQĐT đã bao trùm các khâu trước, trong và sau thông quan. Đã mở rộng thủ tục HQĐT cho hàng gia công, nhập nguyên liệu để sản xuất hàng xuất khẩu, hàng hóa xuất nhập khẩu chuyển cửa khẩu. DN được hưởng sự ưu tiên về thủ tục và được cơ quan Hải quan hỗ trợ kịp thời trong quá trình khai báo cũng như làm thủ tục. Số lượng giấy tờ phải nộp, xuất trình giảm hẳn so với thủ tục Hải quan truyền thống. Thời gian thông quan trung bình được rút ngắn, chi phí thông quan hàng hóa giảm. DN và cơ quan Hải quan có khả năng kiểm soát toàn bộ quá trình luân chuyển của bộ hồ sơ cũng như việc thực hiện thủ tục Hải quan của nhân viên cấp dưới. Thông tin khai Hải quan cũng trở nên nhất quán, chuẩn hóa cả từ phía DN và HQ, tạo thuận lợi cho công tác quản lý khâu thông quan và các khâu sau.

Theo kế hoạch, HQĐN sẽ mở rộng khai báo HQĐT cho tất cả các DN. Ông Phạm Duy Nhất, phụ trách Công nghệ thông tin HQĐN, cho biết: Hiện nay, mặt bằng trình độ CNTT của cán bộ, công chức HQĐN đã được nâng lên, trong đó lực lượng chuyên trách là 20 người. Đội ngũ này hiện đang bảo đảm hoạt động của 20 hệ thống ứng dụng CNTT của Tổng cục Hải quan và của Cục Hải quan thành phố, quản lý hơn 32 máy chủ, trên 210 máy trạm, 8 mạng nội bộ (LAN), 14 mạng diện rộng (WAN).

Hiện tại, thủ tục Hải quan  điện tử được chia làm 4 phần: Khai báo và tiếp nhận thông tin, hồ sơ Hải quan dựa trên chứng từ điện tử; chấp nhận hoặc từ chối thông tin khai Hải quan; hướng dẫn thủ tục Hải quan. Và kết quả có đến 80% tờ khai Hải quan của các DN Đà Nẵng thông qua mạng, chứng tỏ việc thực hiện thủ tục HQĐT đối với các DN không phải là vấn đề khó khăn. Các DN đều cho rằng, vấn đề họ quan tâm nhất là Hải quan cần thực hiện được công tác kiểm hóa hộ. Có nghĩa là, hàng xuất nhập khẩu của DN thông qua bất kỳ cảng nào, từ thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng... thì DN tại Đà Nẵng chỉ cần khai báo thông qua HQĐT tại Cục Hải quan Đà Nẵng, từ đó hệ thống điện tử tự động gửi khai báo đến các Cục Hải quan trên toàn quốc, trên một hệ thống thống nhất. Cái khó hiện nay là hàng XNK ở đâu DN đều phải tới địa phương đó để khai báo Hải quan.

2010 là năm tiếp tục thực hiện kế hoạch cải cách, phát triển và hiện đại hóa Hải quan và cũng là năm triển khai thí điểm HQĐT tại Cục Hải quan Đà Nẵng. Mặc dù chưa đạt được mục đích thủ tục HQĐT theo cách “liên thông một cửa”, nhưng các DN đều nhận thức việc triển khai thủ tục HQĐT sẽ trực tiếp mang lại lợi ích kinh tế cho DN.