Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, trong đó bao gồm cả phần vốn ODA và ưu đãi được coi là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Chính phủ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế và thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2016-2020. Tuy nhiên, tiến độ giải ngân vốn vay ODA và vay ưu đãi trong những năm gần đây đang có xu hướng giảm dù Chính phủ đã chỉ đạo các biện pháp quyết liệt, nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân nguồn vốn nay. Bài viết đánh giá thực trạng giải ngân vốn vay nước ngoài và đề xuất một số giải pháp nhằm thúc đẩy giải ngân vốn ODA và vay ưu đãi trong năm 2020.

Trước xu hướng trả vốn vay ODA từ các bộ, ngành với số lượng lên tới 32% dự toán được giao, Bộ Tài chính đề xuất các đơn vị phải có báo cáo tiến độ triển khai vốn vay ODA theo cam kết cụ thể.

Nghị định số 56/2020/NĐ-CP về quản lý và sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài vừa được Chính phủ ban hành ngày 25/5/2020 quy định cụ thể về các chương trình được ưu tiên sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi.

Năm 2019, công tác trả nợ nước ngoài được thực hiện kịp thời, đầy đủ. Lũy kế đến ngày 10/12/2019, trả nợ nước ngoài của Chính phủ khoảng 49.179 tỷ đồng, đạt khoảng 94,5% kế hoạch trả nợ trong năm 2019.

Với tiến độ giải ngân như 3 năm trở lại đây thì việc sử dụng hết số kế hoạch vốn còn lại năm 2020 là không khả thi. Trong bối cảnh đó, Bộ Tài chính kiến nghị nhiều giải pháp thúc đẩy giải ngân đầu tư công trong những tháng cuối năm.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho rằng, các bộ, ngành, địa phương cần nhận diện thẳng thắn, khách quan các nguyên nhân dẫn đến tình trạng chậm giải ngân nguồn vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài để từ đó tìm ra giải pháp tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo nhằm đạt được mục tiêu giải ngân ở mức cao nhất trong năm 2019.

Mới đây, Kho bạc Nhà nước và Ngân hàng Thế giới vừa phối hợp tổ chức Hội thảo tập huấn sửa đổi Thông tư số 111/2016/TT-BTC và quy trình kiểm soát, thanh toán, ghi thu ghi chi tài khoản chỉ định của dự án ODA mở tại Kho bạc Nhà nước.

Tình hình giải ngân chậm đang là mối quan tâm của Việt Nam và các đối tác ngân hàng. Có nhiều nguyên nhân khiến cho việc giải ngân chậm trễ, có nguyên nhân đến từ chính sách, có nguyên nhân đến từ thủ tục, có nguyên nhân đến từ việc giải ngân rút vốn, có nguyên nhân đến từ việc tổ chức thực hiện dự án…

Trong điều kiện lĩnh vực hạ tầng tại Việt Nam đang vô cùng khát vốn, rất cần một định chế tài chính vững mạnh theo mô hình quỹ đầu tư trên thế giới để trực tiếp rót vốn đầu tư cho các dự án hạ tầng.

Từ khi nối lại hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) cho Việt Nam vào năm 1992, Nhật Bản đã rót lượng lớn vốn ODA vào hầu hết những lĩnh vực trọng yếu bằng nhiều hình thức khác nhau. Tuy nhiên, thời gian tới, vốn ODA của Nhật Bản sẽ theo hướng mới.