Sân chơi lý thú

Ông Nguyễn Bình Phương, tác giả sáng chế Gel Nano bạc - sản phẩm thay thế hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật được ứng dụng trong sản xuất công nghệ sạch về cây trồng, chăn nuôi, nuôi trồng thủy hải sản đến với Techfest 2017 với mục đích giới thiệu sản phẩm, tìm nhà đầu tư hỗ trợ đưa sản phẩm ra thị trường, ứng dụng rộng rãi trong nông nghiệp.

Tuy vậy, ông Nguyễn Bình Phương vẫn cảm thấy bất ngờ khi sáng chế Gel Nano bạc của mình thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư, nhận ngay được các đơn đặt hàng nghiên cứu hoàn thiện sản phẩm phù hợp với yêu cầu của nhà đầu tư.

“Qua Techfest lần này, sáng chế sẽ có nhiều khách hàng tiềm năng và bản thân thấy có nhiều ý tưởng sáng tạo đột phá cũng như sự chia sẻ về khoa học kỹ thuật rất lớn. Triển vọng của những ý tưởng mới được bùng lên rõ rệt”, ông Phương hào hứng nói.

Với ông Nguyễn Khánh Toàn, Giám đốc Dự án khởi nghiệp Clound Learning System, lần đầu tiên tham gia Techfest với mục đích giao lưu là chính, song đã học hỏi thêm được nhiều kinh nghiệm quý. “Bản thân ban đầu chưa nghĩ đến câu chuyện đầu tư hay gọi vốn. Tuy nhiên, qua kết nối với các nhà đầu tư đã sinh ra  nhiều ý tưởng, cũng như có thêm nhiều kinh nghiệm để làm sao dự án của mình có giá trị, có nhiều cơ hội để tăng trưởng dưới con mắt của nhà đầu tư”, ông Toàn chia sẻ.

Với sự nỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương, hoạt động của các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam thời gian qua diễn ra khá sôi động. Trong 2 năm 2016 và 2017, chỉ tính riêng 6 thương vụ kêu gọi vốn thành công nhất đã có tổng giá trị trên 114 triệu USD.

Ông Trịnh Minh Giang, Chủ tịch nhóm công tác khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, Diễn đàn kinh tế tư nhân Việt Nam đánh giá, từ đầu năm nay, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trở nên rõ nét hơn rất nhiều. Tuy mới ra đời được khoảng 1 năm nhưng sự thay đổi đã rất rõ ràng.

“Chúng tôi hy vọng, sự thay đổi tích cực này sẽ ngày càng rõ ràng hơn theo từng năm. Cùng với đó, đột phá về quy mô tăng trưởng của từng doanh nghiệp khởi nghiệp, của từng tổ chức hỗ trợ cho khởi nghiệp. Từ đó, dẫn đến sự tăng trưởng quy mô đột phá cho cả hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam”, ông Giang chia sẻ.

Cần nâng cao chất lượng hơn số lượng

Cùng với các nước trên thế giới, thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đang ngày càng phát triển ở Việt Nam với sự xuất hiện của nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp chất lượng tốt, quỹ đầu tư mạo hiểm có uy tín… Tuy nhiên, hệ sinh thái khởi nghiệp ở nước ta chưa phát huy được tiềm năng do các chủ thể hỗ trợ khởi nghiệp vẫn hoạt động rời rạc, chưa có sự gắn kết.

Sau 10 năm say mê nghiên cứu vật liệu Bio-Sap - một dạng vật liệu có khả năng thấm hút lớn như bỉm, băng, gạc y tế và các hạt gel giữ nước trong nông nghiệp (có thể giúp giảm 50-70% lượng nước cần tưới cho cây trồng), nhóm khởi nghiệp của TS.Phan Thị Tuyết Mai, Trường Đại học Khoa học tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội đã đạt được thành công bước đầu.

Ưu điểm của dự án này là vật liệu Bio-Sap được sản xuất từ phụ phẩm nông nghiệp như lá dứa, cùi ngô, bã mía... có nhiều tại Việt Nam. Giá thành rẻ hơn ít nhất từ 30-35% so với vật liệu Bio-Sap ngoài thị trường đang phải nhập từ nước ngoài được sản xuất từ tinh bột.

Tuy nhiên, cũng như các nhóm khởi nghiệp khác, nhóm khởi nghiệp của TS. Phan Thị Tuyết Mai gặp khó khăn trong việc tìm nhà đầu tư để đưa sản phẩm vào sản xuất công nghiệp ở quy mô 10.000 tấn/năm.

“Những nhà khoa học thường chỉ tập trung nghiên cứu nên gặp nhiều khó khăn khi đưa sản phẩm từ phòng nghiên cứu ra ngoài thị trường. Ngoài ra, các nhà khoa học rất cần nguồn vốn hỗ trợ để sản xuất thử nghiệm”, TS. Mai cho biết.

Các doanh nghiệp luôn đi tìm kiếm các ý tưởng khởi nghiệp tốt. Thế nhưng, chương trình đào tạo trong các trường đại học hiện nay vẫn thiếu hơi thở cuộc sống, khiến cho việc kết nối giữa nhà khoa học và doanh nghiệp còn hạn chế.

Ông Nguyễn Phan Huy Khôi, Giám đốc Đối ngoại Tập đoàn Tân Hiệp Phát, cho rằng, các trường đại học cần xác định vấn đề đào tạo thực nghiệm. “Hiện nay xã hội, doanh nghiệp đều có nhu cầu thật từ nguồn nhân lực đến thành quả nghiên cứu khoa học. Khi doanh nghiệp có nhu cầu tiếp cận, nhà trường cũng xác định được việc đào tạo thực nghiệm gắn liền với hơi thở cuộc sống hiện đại. Như vậy, 2 bên mới gặp gỡ được nhau. Các ý tưởng khởi nghiệp, thành quả nghiên cứu mới có chỗ đứng trong xã hội và có cơ hội để phát triển”, ông Khôi lưu ý.

Ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) phân tích, tại các quốc gia khởi nghiệp như Hoa Kỳ, Israel..., nhiều dự án có thể phát triển nhanh là do họ có văn hóa tự lập của sinh viên, văn hóa dám mạo hiểm và thất bại là bình thường.

Theo Tổ hợp Công nghệ giáo dục Topica, tại Việt Nam, độ tuổi khởi nghiệp thành công sau nhiều lần thất bại là khoảng 28-29 tuổi, trong khi ở các nước là 22-23 tuổi, ngay lúc đang học đại học.

Phải liên tục và bền vững

“Làm sao để khởi nghiệp đổi mới sáng tạo không thành phong trào vụt lên rồi bẵng đi mà phải liên tục và bền vững”, đó chính là thông điệp được Phó thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam nhấn mạnh trong bài phát biểu của mình tại TechFest 2017.

Phó thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đánh giá cao những nỗ lực của các cơ quan quản lý nhà nước trong việc xây dựng, ban hành cơ chế chính sách đã có những việc làm rất tốt và cụ thể nhưng nhiều việc thì cũng mới chỉ là ban đầu.

Đặc biệt Phó thủ tướng nhấn mạnh, làm sao để khởi nghiệp đổi mới sáng tạo không thành phong trào vụt lên rồi bẵng đi mà phải liên tục và dài hơi. Phó thủ tướng cũng dẫn câu nói: “Nếu muốn có thể đi nhanh có thể đi một mình nhưng nếu muốn đi xa thì không thể độc hành” và mong muốn cộng đồng doanh nghiệp startup, nhà đầu tư và nhà nghiên cứu phải lớn mạnh lên.