Hội thảo được tổ chức nhằm cụ thể hóa Biên bản Hợp tác về Tài chính và hạ tầng cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực Công nghiệp hỗ trợ (CNHT) đã ký hồi tháng 11/2013; Đưa ra các gói tài chính, hỗ trợ về nguồn vốn, hạ tầng nhà xưởng cho các DN sản xuất các sản phẩm thuộc lĩnh vực CNHT. Đồng thời, là diễn đàn mở để các DN hội viên HANSIBA, các nhà nghiên cứu thể chế chính sách kinh tế, có những ý kiến chính thức đóng góp với Nhà nước, Chính phủ về cơ chế chính sách hỗ trợ, ưu tiên phát triển ngành CNHT.

Tại hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận, đánh giá về vai trò và thực trạng của công nghiệp hỗ trợ đối với nền kinh tế để từ đó đóng góp đề xuất, kiến nghị với các cấp có thẩm quyền trong việc ban hành cơ chế, chính sách phát triển đối với ngành CNHT. Nhiều ý kiến cho rằng, phần lớn các DN CNHT Việt Nam có năng lực sản xuất yếu kém, quy mô nhỏ, sản phẩm chủ yếu là linh kiện giản đơn, có giá trị thấp trong cơ cấu giá trị, công nghệ sản xuất lạc hậu. Một số mặt hàng xuất khẩu chủ lực ở Việt Nam lại phải dựa nhiều vào nhập khẩu nguyên liệu và linh phụ kiện bởi CNHT trong nước còn yếu đã làm cho nền kinh tế thiếu chất lượng, nhập siêu kéo dài gây nhiều khó khăn cho việc điều hành, ổn định kinh tế. Khoảng cách giữa yêu cầu của các Tập đoàn đa quốc gia và khả năng của các nhà cung cấp trong nước khá lớn, sản phẩm CNHT của Việt Nam khó tiếp cận và đáp ứng được yêu cầu của khách hàng. Trong khi đó, các DN có nguồn gốc nhà nước vẫn chưa thay đổi được tập quán sản xuất khép kín, không có phân công, chuyên môn hóa từng khâu để giảm giá thành sản phẩm nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm. Do vậy, để hỗ trợ các DN phát triển ngành cCNHT còn non trẻ như hiện nay theo các đại biểu cần đưa ra các gói tài chính về nguồn vốn, hạ tầng, nhà xưởng cho các DN sản xuất thuộc lĩnh vực CNHT là cần thiết.

Theo đó, việc triển khai “Quỹ phát triển DNNVV” sẽ tập trung ưu tiên về tài chính cho các DN tham gia vào chuỗi giá trị của cụm liên kết ngành CNHT. Đồng thời, nguồn Quỹ này cung cấp các dịch vụ hỗ trợ về đào tạo nguồn nhân lực, hỗ trợ kinh doanh, quản lý tài chính, xây dựng thương hiệu, thông tin thị trường, xuất khẩu, đào tạo kỹ năng, nâng cao thế cạnh tranh cho các DN hoạt động trong ngành CNHT. Ông Nguyễn Hoàng, Chủ tịch Hiệp hội HANSIBA cho biết: Vấn đề tài chính hỗ trợ cho DN CNHT tuy đã nhiều có hướng dẫn cụ thể từ phía Chính phủ và các bộ, ngành liên quan song những hướng dẫn này dường như vẫn chưa đến được với các DN. Chính vì vậy các DN cần tiếp cận trực tiếp với các tổ chức tài chính ngân hàng, từ đó hai bên mới có thể tìm ra được những giải pháp cụ thể, để tháo gỡ khó khăn về vốn.

Được biết, ngày 24/2/2011, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 12/2011/QĐ-TTg ngày 24/02/2011 và Quyết định số 1556/QĐ-TTg ngày 17/10/2012 về phê duyệt đề án Trợ giúp phát triển DNNVV trong lĩnh vực CNHT. Trong các Quyết định này, đã chỉ rõ nhiệm vụ, định hướng, cơ chế để hỗ trợ phát triển ngành CNHT của Việt Nam. Ngày 04/7/2011, Bộ Tài chính cũng đã ban hành Thông tư số 96/2011/TT-BTC về “hướng dẫn thực hiện chính sách tài chính quy định tại Quyết định số 12/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chính sách phát triển một số ngành CNHT. Danh mục sản phẩm CNHT được ưu tiên phát triển cũng được quy định rõ tại Quyết định số 1483/QĐ-TTg do Thủ tướng Chính phủ ký ban hành ngày 26/8/2011. Để có thể xem xét áp dụng các cơ chế ưu đãi thích hợp, Chủ đầu tư các dự án sản xuất sản phẩm CNHT phải xây dựng dự án theo quy định hiện hành; Trong đó, đề xuất cụ thể các cơ chế ưu đãi thích hợp, trình Hội đồng thẩm định dự án phát triển CNHT xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ quyết định.

Hội đồng thẩm định dự án phát triển CNHT cũng đã được thành lập tại Quyết định số 4290/QĐ-BCT ngày  24/8/2011, do Thứ trưởng Bộ Công Thương làm Chủ tịch hội đồng, thành viên gồm đại diện các bộ, ngành liên quan, Ngân hàng VDB.  Tuy nhiên, từ khi thành lập, Hội đồng thẩm định chỉ tham gia thẩm định 01 dự án CNHT vào tháng 11/2012 của một doanh nghiệp FDI (dự án sản xuất linh kiện dán bề mặt SMD của công ty TNHH Kyocera Việt Nam, đề nghị được hưởng ưu đãi về thuế Thu nhập DN). Đến thời điểm này, DN trong nước vẫn chưa có dự án nào được thông qua Hội đồng thẩm định.

Như vậy, có thể thấy các cơ chế ưu đãi chưa đủ sức thu hút các DN trong lĩnh vực CNHT. “Trên thực tế, các ưu đãi không lớn, không rõ ràng nhưng trình tự thủ tục tương đối phức tạp, chưa thực sự phù hợp với đặc điểm của các DN trong lĩnh vực CNHT, chủ yếu là DNNVV. Tất cả các dự án đều phải gửi Hội đồng thẩm định do Bộ Công Thương chủ trì, sau đó trình Thủ tướng Chính phủ quyết định gây sự nghi ngại về mặt thủ tục hành chính”, đại diện Ngân hàng VDB nhận định.

Sau phần đánh giá thực trạng và ý kiến của các DN và các ban ngành liên quan, các đại biểu thống nhất cần phải có những cơ chế ưu đãi, chính sách mạnh mẽ, hiệu quả từ phía Chính phủ trong việc khuyến khích phát triển lĩnh vực CNHT như hỗ trợ về tài chính, phát triển công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực, tư vấn quản lý và kết nối tạo dựng thị trường.

Trong khuôn khổ Hội thảo, Ban tổ chức chương trình tổ chức lễ trao Hồ sơ vay vốn giữa Lãnh đạo Ngân hàng VDB với HANSIBA và đại diện DN; Lễ ký hợp đồng cung cấp tín dụng giữa DN và TPBank.