Nhìn lại công tác thanh tra, kiểm tra chống thất thu ngân sách nửa đầu năm

Nghi Kiều

(Taichinh) - Nhằm hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2015, cơ quan thuế các cấp đã triển khai quyết liệt, đồng bộ nhiều giải pháp, biện pháp quản lý thu, khai thác mọi nguồn thu để huy động nguồn lực vào NSNN. Trong đó, một trong những biện pháp cơ quan thuế tập trung triển khai là thanh tra, kiểm tra chống thất thu NSNN.

Nguồn nhân lực cho công tác thanh tra, kiểm tra bố trí chưa đủ để đáp ứng với số lượng doanh nghiệp cần thanh tra. Nguồn: internet
Nguồn nhân lực cho công tác thanh tra, kiểm tra bố trí chưa đủ để đáp ứng với số lượng doanh nghiệp cần thanh tra. Nguồn: internet

Thanh tra trên 29.000 doanh nghiệp

Theo số liệu mới nhất của Tổng cục Thuế, trong 6 tháng đầu năm 2015, tổng thu nội địa đã nộp ngân sách ước đạt 364.079 tỷ đồng, bằng 49,8% so với dự toán và bằng 108,1% so với 6 tháng đầu năm 2014, trong đó thu từ dầu thô ước đạt 35.899 tỷ, bằng 38,6% so với dự toán và bằng 65,6% so với cùng kỳ; thu nội địa ước đạt 328.180 tỷ, bằng 51,4% so với dự toán và bằng 116,4% so với cùng kỳ; số thu nội địa trừ đất ước đạt 301.731 tỷ, bằng 50,3% so với dự toán và bằng 114,2% so với cùng kỳ.

Để đạt được kết quả này, ngoài các biện pháp quản lý thu thuế hiện đại, tiếp tục cải cách thủ tục hành chính thuế, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho cộng động doanh nghiệp sản xuất kinh doanh và thực hiện nghĩa vụ thuế với Nhà nước, hệ thống thuế trong cả nước cũng đã chủ động và tích cực triển khai thanh tra, kiểm tra chống thất thu NSNN.

Báo cáo của Tổng cục Thuế cho thấy, trong 6 tháng đầu năm 2015, cơ quan thuế đã thực hiện thanh tra, kiểm tra đối với 29.034 doanh nghiệp (đạt 40,29 % kế hoạch đề ra và bằng 101,62% so với 6 tháng đầu năm 2014); số thuế xử lý tăng thu qua thanh tra, kiểm tra 4,543.82 tỷ đồng (bằng 86,71% so cùng kỳ năm 2014) giảm khấu trừ 455,4 tỷ đồng; giảm lỗ 7.870,4 tỷ đồng. Đôn đốc nộp vào NSNN trên 2.981,97 tỷ đồng đạt 66,41% số thuế xử lý tăng thu qua thanh tra, kiểm tra (bằng 87,16% so với cùng kỳ năm 2014), cụ thể:

- Về thanh tra: đã thanh tra tại 3.958 doanh nghiệp (đạt 42,63% kế hoạch và bằng 105,94% so với cùng kỳ); xử lý truy thu, truy hoàn và phạt 2.157,87 tỷ đồng (bằng 79,26% so cùng kỳ năm 2014); giảm khấu trừ 221 tỷ đồng; giảm lỗ 4.130,4 tỷ đồng và nộp NSNN 1.107,2 tỷ đồng bằng 77,89% so với cùng kỳ.

- Về kiểm tra: đã kiểm tra tại 25.077 doanh nghiệp (đạt 39,94% nhiệm vụ kiểm tra và bằng 100,97% so cùng kỳ năm 2014); xử lý truy thu, truy hoàn và phạt 2.195 tỷ (bằng 97,99% so cùng kỳ năm 2014), giảm khấu trừ 214,7 tỷ đồng; giảm lỗ 4.79,1 tỷ đồng và nộp NSNN 1.683,8 tỷ đồng (bằng 97,77% so với cùng kỳ năm 2014). Đã thực hiện kiểm tra hồ sơ khai thuế tại trụ sở cơ quan thuế với 865.353 hồ sơ (bằng 97,6% so cùng kỳ năm 2014), xử lý điều chỉnh tăng thu 190,9 tỷ đồng (bằng 68,8% so cùng kỳ năm 2014).

Riêng về thanh tra, kiểm tra chống chuyển giá 6 tháng đầu năm 2015: đã thực hiện thanh tra, kiểm tra đối với 513 doanh nghiệp lỗ, doanh nghiệp có dấu hiệu chuyển giá và doanh nghiệp có hoạt động giao dịch liên kết; giảm lỗ 1.171,2 tỷ đồng; truy thu, truy hoàn và phạt 177,7 tỷ đồng; giảm khấu trừ là 138,5 tỷ đồng.

Tiếp tục nhiều giải pháp, biện pháp chống thất thu NSNN

Đại diện Tổng cục Thuế cho biết, trong 6 tháng đầu năm, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác thanh tra, kiểm tra thuế 6 tháng đầu năm 2015 còn gặp những khó khăn, hạn chế. Theo đó, số lượng doanh nghiệp phát sinh ngày càng nhiều, ngành nghề kinh doanh ngày càng đa dạng, phức tạp, đặc biệt là ngành nghề sử dụng công nghệ cao; phương thức, thủ đoạn gian lận thuế ngày càng tinh vi, phức tạp nên việc đấu tranh ngăn chặn kịp thời các vi phạm pháp luật thuế là khó khăn.

Ngoài ra, nguồn nhân lực cho công tác thanh tra, kiểm tra bố trí chưa đủ để đáp ứng với số lượng doanh nghiệp cần thanh tra, kiểm tra theo yêu cầu, dẫn đến khối lượng công việc tăng, tạo ra áp lực cho công chức thuế trong việc thực hiện kế hoạch thanh tra, kiểm tra thuế… Do vậy, nhằm thực hiện hiệu quả công tác quản lý thuế, chống thất thu NSNN, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng và lành mạnh, từ nay đến cuối năm, hệ thống thuế trên cả nước sẽ tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp sau:

Một là, triển khai thực hiện Nghị quyết 19/NQ-CP ngày 12/3/2015 của Chính phủ về cắt giảm thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp đối với công tác kiểm tra, thanh tra thuế. Theo đó, người nộp thuế sẽ được kiểm tra, thanh tra tại trụ sở người nộp thuế đều trên cơ sở rủi ro về thuế. Điều này có nghĩa là nếu nếu không có rủi ro thì cơ quan thuế sẽ không tiến hành kiểm tra, thanh tra về thuế (trừ những trường hợp chia tách, sáp nhập, giải thể, phá sản, cổ phần hóa,...). Ngoài ra, ngành Thuế cũng sẽ xây dựng và triển khai các ứng dụng kiểm tra hồ sơ khai thuế GTGT và hồ sơ khai thuế TNDN...

Hai là, tập trung xác định và triển khai kiểm tra, thanh tra các cơ sở kinh doanh có dấu hiệu rủi ro cao về thuế. Theo đó, ngành Thuế sẽ rà soát, đánh giá doanh nghiệp thuộc kế hoạch kiểm tra, thanh tra năm 2015 để điều chỉnh, bổ sung vào kế hoạch những doanh nghiệp có rủi ro cao về thuế thay thế cho những doanh nghiệp có rủi ro rất thấp hoặc chưa phát hiện rủi ro về thuế.

Ba là, tổ chức triển khai xử lý thông tin và tăng cường công tác đối chiếu, xác minh, kiểm tra, thanh tra các tổ chức cá nhân có giao dịch đáng ngờ. Theo đó, cơ quan thuế các cấp tổ chức, triển khai nghiêm túc, đầy đủ và đúng quy định nội dung quy chế xử lý thông tin các tổ chức, cá nhân có giao dịch đáng ngờ tại cơ quan thuế các cấp; Ưu tiên tập trung đối chiếu, xác minh, kiểm tra, thanh tra các tổ chức, cá nhân có giao dịch đáng ngờ để đúc kết phương thức, thủ đoạn, hành vi vi phạm liên quan đến thuế, phương pháp kiểm tra phát hiện và phổ biến nhân rộng toàn Ngành.

Bốn là, tập trung xử lý hóa đơn của các doanh nghiệp đã được thông báo bỏ địa điểm kinh doanh để ngăn chặn kịp thời hành vi sử dụng bất hợp pháp hóa đơn nhằm trốn thuế, gian lận thuế. Cảnh báo thường xuyên cho các doanh nghiệp trên địa bàn đồng thời yêu của doanh nghiệp tự loại các hóa đơn bất hợp pháp đã sử dụng; Xử lý việc sử dụng hóa đơn bất hợp pháp của các doanh nghiệp đã được thông báo bỏ địa điểm kinh doanh (nếu có)...

Năm là, tổ chức phối hợp chặt chẽ và có hiệu quả với cơ quan Công an để đấu tranh chống các hành vi trốn thuế, gian lận thuế, tội phạm về thuế. Theo đó, sẽ tổ chức rà soát toàn bộ các vụ việc trốn thuế, gian lận thuế, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp,… trong thời gian qua cơ quan Thuế đã chuyển giao hồ sơ qua cơ quan Công an đã quá thời hạn theo quy định mà cơ quan Công an chưa thông báo cho cơ quan Thuế kết quả giải quyết hoặc đã có kết quả giải quyết nhưng chưa rõ để tiếp tục phối hợp, điều tra xử lý theo quy định. Tổng hợp các vụ việc có tính chất vi phạm nghiêm trọng đã được phát hiện qua công tác kiểm tra, thanh tra, hoặc phối hợp với cơ quan Công an điều tra, khởi tố, xét xử để tuyên truyền, công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng nhằm răn đe, phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi trốn thuế, gian lận thuế.

Sáu là, tăng cường kiểm tra, thanh tra các chuyên đề chuyên sâu đối với các doanh nghiệp thuộc các ngành, lĩnh vực có tiềm ẩn rủi ro về trốn thuế, gian lận thuế cao như: khai thác khoáng sản, kinh doanh bất động sản, thương mại điện tử; kinh doanh thiết bị y tế, thiết bị trường học, thiết bị khoa học kỹ thuật; các doanh nghiệp được hưởng ưu đãi miễn, giảm thuế; các đường dây thành lập doanh nghiệp mua bán, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp; đặc biệt tập trung thanh tra đối với các doanh nghiệp có giao dịch liên kết, có dấu hiệu chuyển giá.

Bảy là, tham mưu cho cấp uỷ và chính quyền cùng cấp chỉ đạo các cơ quan ban ngành địa phương phối hợp chặt chẽ với cơ quan Thuế triển khai thực hiện có hiệu quả công tác khai thác nguồn thu, chống thất thu ngân sách trên địa bàn trong các lĩnh vực: Chuyển nhượng đất đai, kinh doanh bất động sản, chuyển nhượng dự án; khai thác khoáng sản, khai thác tài nguyên; kinh doanh viễn thông, điện, điện tử, máy tính, ô tô, sữa, dược phẩm; kinh doanh của các tập đoàn bán buôn, bán lẻ; hoàn thuế đối với hoạt động xuất khẩu qua biên giới đất liền; lĩnh vực sử dụng máy móc, thiết bị nhập khẩu…

Tám là, nâng cao năng lực và nguồn lực cho hoạt động kiểm tra, thanh tra đảm bảo hoàn thành các mục tiêu đã đề ra: đúc kết và phổ biến nhân rộng các biện pháp kiểm tra, thanh tra mới để phù hợp với cải cách thủ tục hành chính; Tập trung xây dựng hệ thống giáo trình, tài liệu đào tạo chức năng kiểm tra, thanh tra theo quyết định số 731/QĐ-TCT ngày 16/4/2015 của Tổng cục Thuế. Đẩy mạnh công tác đào tạo, tập huấn, trao đổi nghiệp vụ kiểm tra, thanh tra thuế nâng cao năng lực và kỹ năng cho công chức làm công tác kiểm tra, thanh tra thuế trong việc phát hiện phương thức, thủ đoạn, hành vi gian lận mới đảm bảo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.

Chín là, tổ chức sắp xếp, sớm bổ sung nguồn nhân lực cho công tác kiểm tra, thanh tra đạt khoảng 35% tổng số cán bộ công chức của đơn vị; triển khai giao nhiệm vụ cụ thể đến từng đoàn, đội gắn với động viên, thi đua, khen thưởng, phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ công tác kiểm tra, thanh tra năm 2015.

Mười là, thực hiện kiểm tra, thanh tra đảm bảo đúng trình tự, thủ tục theo quy định tại quy trình thanh tra, kiểm tra, xây dựng và triển khai quy chế giám sát đoàn kiểm tra, thanh tra phù hợp với thực tiễn công tác tại địa phương.

Nhiệm vụ thu NSNN năm 2015 của Đảng và Nhà nước giao cho hệ thống Thuế là 731.600 tỷ đồng, trong đó thu từ dầu thô là 93.000 tỷ, thu nội địa là 638.600 tỷ, thu tiền sử dụng đất là 39.000 tỷ và thu nội địa trừ đất là 599.600 tỷ đồng.