Tốc độ tăng trưởng phân tán giữa các ngân hàng

Trong nửa đầu năm 2023, hầu hết các ngân hàng thương mại (NHTM) đều ghi nhận mức tăng trưởng tín dụng thấp hơn so với cùng kỳ 2022. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng tín dụng tương đối phân tán giữa các NHTM.

Các ngân hàng có tốc độ tăng trưởng cao hơn so với toàn Ngành (6,0% so với cuối năm 2022) như: HDB (9,3%), MBB (10,6%), MSB (12,7%), TCB (9,7%) và VPB (10,1%) có thể giải thích bởi hai nguyên nhân chính:

Thứ nhất, trong bối cảnh nền kinh tế vẫn còn nhiều biến số chưa chắc chắn như hiện nay, các ngân hàng có sự lựa chọn chiến lược kinh doanh khác nhau. Các ngân hàng được nêu trên có tập khách hàng doanh nghiệp lớn do đó tăng trưởng tín dụng tốt hơn khi nhu cầu vốn của nhóm khách hàng này cao trong nửa đầu năm. Trong khi đó, những ngân hàng chủ động tăng trưởng chậm lại trong nửa đầu do nhu cầu tín dụng bán lẻ thấp, đồng thời ưu tiên cho các nâng cao chất lượng tài sản và quan sát thị trường.

Xét trên khía cạnh này thì các NHTM có vốn nhà nước đang lựa chọn cẩn trọng hơn khi, tăng trưởng chỉ đạt 35% so với chỉ tiêu Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã giao, chiếm khoảng 44% thị phần tín dụng. Nhóm các NHTM tư nhân chiếm khoảng 56% thị phần đang hoàn thành 50% so với hạn mức được giao.

Thứ hai, một số NHTM đã có tỷ lệ nợ xấu đã vượt lên trên 3%, do đó buộc phải cân nhắc trong các quyết định cho vay, cũng như duy trì chất lượng tín dụng. Hầu như tất cả các ngân hàng đều ghi nhận tỷ lệ nợ xấu (NPL) tăng tại cuối quý II/2023 so với đầu năm, tăng khoảng 0,6%.

Theo số liệu của NHNN, tính đến cuối tháng 7/2023, dư nợ tín dụng toàn Ngành đạt xấp xỉ 12,4 triệu tỷ đồng, tăng 4,3% so với đầu năm và 8.7% so với cùng kỳ. Kết quả này chưa bằng một nửa, so với con số tăng  trưởng 9,4% cùng kỳ năm ngoái, cũng như còn cách khá xa so với mục tiêu 14% - 15% mà NHNN đặt ra cho cả năm.

Theo Công ty Chứng khoán MB (MBS), tăng trưởng tín dụng thấp hơn so với kỳ vọng chủ yếu xuất phát từ ảnh hưởng của tổng cầu thế giới suy yếu, kinh tế Việt Nam giảm tốc rõ nét trong hai quý đầu năm với mức tăng trưởng GDP chỉ đạt 3,7%. Đây là mức tăng trưởng thấp thứ hai trong vòng 10 gần đây.

Ngoài ra, thị trường bất động sản, khu vực thu hút nguồn vốn tín dụng lớn nhất, vẫn tiếp tục trầm lắng trong nửa đầu năm khi số lượng giao dịch giảm 40%; số lượng dự án hoàn thành xây dựng giảm 55% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, nhu cầu vay vốn mở rộng sản xuất kinh doanh vẫn yếu.

Tăng tốc vào cuối năm

MBS cho rằng, tín dụng sẽ tăng tốc nhanh hơn trong nửa cuối năm 2023 dựa trên một số yếu tố tích cực. Cụ thể, xuất khẩu sẽ phục hồi tăng trưởng dương trên nền thấp cùng kỳ năm ngoái, cũng như cầu tiêu dùng của Trung Quốc khôi phục lại mạnh mẽ hơn sau khi mở cửa.

Bên cạnh đó, hiệu ứng từ lãi suất cho vay giảm bắt đầu kích hoạt lại nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp và người dân. Chính sách tài khoá như giảm thuế giá trị gia tăng từ 10% về 8% sẽ phát huy tác dụng kích thích nhu cầu tiêu dùng.

Để tín dụng đạt được mục tiêu đề ra, ngày 10/7, NHNN đã điều chỉnh nới room tín dụng cho 11 NHTM lên mức 11% - 24%. Theo đánh giá của MBS, tăng trưởng tín dụng toàn ngành đạt khoảng 12% - 13% cho cả năm 2023.

Tuy nhiên, theo quan điểm của MBS, không phải ngân hàng nào cũng có thể đẩy mạnh tín dụng từ nay đến cuối năm. Bởi một số NHTM đang khá thận trọng khi cân nhắc các quyết định cho vay cũng như đảm bảo chất lượng tín dụng.

Cũng theo khảo sát gần đây của NHNN, mặt bằng rủi ro tín dụng tổng thể của khách hàng được các tổ chức tín dụng nhận định tăng nhanh hơn so với kỳ trước và cùng kỳ năm trước ở hầu hết các lĩnh vực. Theo đó, các tổ chức tín dụng có xu hướng “không đổi” hoặc “thắt chặt” nhẹ tiêu chuẩn tín dụng.

Vì vậy, MBS cho rằng, những ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu thấp tại thời điểm cuối quý II/23 như Vietcombank (VCB), Á Châu (ACB), Techcombank (TCB), Vietinbank (CTG), MBBank (MBB) sẽ là những ngân hàng có dư địa đẩy mạnh tín dụng vào nửa cuối năm hơn.