Dù là ngành kinh tế chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ đại dịch COVIID-19, nhưng du lịch cũng là ngành có khả năng phục hồi nhanh và mạnh mẽ nhất. Từ chỗ chịu thiệt hại ước tính trên 20 tỷ USD trong năm 2020, du lịch đã “trỗi dậy”, đóng góp 49,46% trong tăng trưởng chung của nền kinh tế năm 2024. Đó một phần quan trọng nhờ ở những bước đi chiến lược, đột phá để thúc đẩy du lịch phát triển, nhanh chóng có những đóng góp lớn vào mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2 con số ở nước ta.

Nhìn lại quãng thời gian đại dịch COVID-19 “càn quét” sẽ thấy được ngành du lịch đã chịu ảnh hưởng nặng nề tới mức nào. Các lệnh cấm và hạn chế đi lại, nỗi lo sợ nhiễm bệnh đã khiến hàng loạt điểm du lịch đóng cửa, các hoạt động kinh doanh khách sạn, nhà nghỉ, nhà hàng và giao thông đều đình trệ. Nhiều doanh nghiệp du lịch rơi vào tình cảnh lao đao, bên bờ vực thẳm phá sản.

Thống kê của Tổng cục Thống kê đã cho thấy, khách quốc tế đến Việt Nam trong tháng 3/2020 giảm mạnh chỉ đạt gần 450.000 lượt khách, giảm 68,1% so với cùng kỳ năm 2019 và giảm 63,8% so với tháng 2. Tổng lượt khách của cả quý I năm 2020 đạt 3,7 triệu lượt khách, giảm hơn 18% so cùng kỳ; doanh thu dịch vụ lưu trú, ăn uống trong kỳ ước đạt 126.200 tỷ đồng, tương đương 10% tổng doanh thu hoạt động thương mại, dịch vụ của cả nước, giảm 9,6% so với quý I/2019; doanh thu du lịch lữ hành quý I/2020 ước đạt 7.800 tỷ đồng, chiếm 0,6% tổng mức và giảm 27,8%.

Thiệt hại của ngành du lịch trong năm 2020 ước tính là hơn 20 tỷ USD, khoảng 40 - 60% lao động ngành du lịch bị mất việc làm hoặc cắt giảm ngày công. Khoảng 95% doanh nghiệp lữ hành quốc tế ngừng hoạt động.

Những con số không mấy tích cực này tiếp tục gia tăng trong năm 2021 khi thống kê cho thấy: tính riêng trong ngành Du lịch đã có 95% doanh nghiệp lữ hành dừng hoạt động, 35% doanh nghiệp lữ hành xin rút giấy phép kinh doanh; 90% cơ sở lưu trú du lịch đóng cửa, công suất phòng trung bình năm của toàn bộ hệ thống cơ sở lưu trú du lịch chỉ đạt 5%; hàng triệu lao động du lịch bị mất việc làm. Lượng khách du lịch nội địa năm 2021 ước đạt 40 triệu lượt, giảm 29% so với năm 2020 và giảm 53% so với năm 2019. Tổng thu từ khách du lịch ước đạt 180.000 tỷ đồng, giảm 42% so với năm 2020 và giảm 76% so với năm 2019. Ước tính đóng góp GDP của du lịch năm 2021 chỉ đạt 1,97% (năm 2019 đạt 9,2%, năm 2020 đạt 3,58%).

Từ ngày 15/3/2022, du lịch Việt Nam mở cửa trở lại và từng bước phục hồi trong bối cảnh ngành du lịch châu Á gặp rất nhiều khó khăn, hạn chế khi nhiều thị trường nguồn lớn trong khu vực vẫn chưa mở cửa như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc... Dù vậy, nước ta chỉ đón gần 3,7 triệu lượt khách quốc tế. Tuy nhiên, thị trường nội địa đã phục hồi mạnh mẽ với 101,3 triệu lượt (cao hơn cả mức kỷ lục 85 triệu vào năm 2019), trở thành động lực chính cho sự phục hồi của ngành.

Bước sang năm 2023, thị trường du lịch quốc tế đã có sự phục hồi mạnh mẽ. Khách quốc tế đến Việt Nam đạt 12,6 triệu lượt, gấp gần 3,5 lần so với năm 2022, vượt 57% mục tiêu ban đầu (8 triệu lượt), phục hồi 70% so với năm 2019. Đặc biệt, tốc độ phục hồi càng rõ nét hơn trong 6 tháng cuối năm khi lượng khách quốc tế hàng tháng đều đạt trên 1 triệu lượt.

Tiếp nối đà tăng trưởng này, năm 2024, số lượng khách du lịch quốc tế đến Việt Nam ước đạt 17,5 triệu lượt; tăng 38,9% so với cùng kỳ năm 2023; Tổng lượng khách du lịch nội địa năm 2024 ước đạt 110 triệu lượt; tăng 1,6% so với cùng kỳ năm 2023; Tổng thu từ khách du lịch năm 2024 ước đạt khoảng 840 nghìn tỷ đồng; tăng 23,8% so với cùng kỳ năm 2023.

Doanh thu của các ngành dịch vụ năm 2024 đã ghi nhận mức tăng trưởng khá cao so với cùng kỳ năm trước, trong đó doanh thu bán lẻ hàng hóa ước đạt 4.921,7 nghìn tỷ đồng, tăng 8,3% so với năm trước; doanh thu dịch vụ lưu trú, ăn uống ước đạt 733,9 nghìn tỷ đồng, tăng 12,9%; doanh thu du lịch lữ hành ước đạt 62,5 nghìn tỷ đồng, tăng 16,0%; doanh thu dịch vụ khác ước đạt 672,9 nghìn tỷ đồng, tăng 9,0%.

GDP năm 2024 ước tính tăng 7,09%. Trong mức tăng tổng giá trị tăng thêm toàn nền kinh tế thì giá trị tăng thêm khu vực dịch vụ, du lịch tăng 7,38%, cao hơn tốc độ tăng 6,91% của năm 2023, đóng góp 49,46% trong tăng trưởng chung của nền kinh tế.

Chỉ riêng trong 3 tháng đầu năm 2025, lượng khách quốc tế đến Việt Nam đã đạt trên 6 triệu lượt, tăng 29,6% so với cùng kỳ năm trước. Đây cũng là số lượng khách quốc tế trong một quý cao nhất từ trước đến nay.

Những con số biết nói này cho thấy du lịch Việt Nam đã phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch, đóng góp lớn cho sự phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta.

Ngành du lịch có sự phục hồi mạnh mẽ, lan tỏa tích cực đến các ngành, lĩnh vực khác với những con số biết nói như trên là minh chứng rõ nét cho công tác lãnh đạo, điều hành sát sao của Chính phủ cùng vai trò tham mưu có tính chất then chốt của Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam cũng như Bộ VH-TT&DL.

Lần đầu tiên trong thời gian ngắn, Thủ tướng Chính phủ đã đích thân chủ trì 3 hội nghị lớn chuyên đề về du lịch, gồm: Hội nghị thúc đẩy thu hút khách du lịch quốc tế vào Việt Nam (tháng 12/2022); Hội nghị toàn quốc về du lịch (tháng 3/2023) và Hội nghị phát triển du lịch nhanh, bền vững (tháng 11/2023).

Kết quả của các hội nghị quan trọng này là Chính phủ ban hành Nghị quyết 82/NQ-CP ngày 18/5/2023 về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đẩy nhanh phục hồi, tăng tốc phát triển du lịch hiệu quả, bền vững; Chỉ thị 08/CT-TTg ngày 23/2/2024 về phát triển du lịch Việt Nam toàn diện, nhanh và bền vững. Trong đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo những nhóm giải pháp rất căn cơ, giao nhiệm vụ rất cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương.

Với đặc thù du lịch là ngành kinh tế tổng hợp, có tác động lan tỏa đến nhiều ngành, lĩnh vực, sự quan tâm chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã tạo nên sự thống nhất trong nhận thức và hành động của các cấp, ngành để chung tay thúc đẩy du lịch phát triển tương xứng với tiềm năng, vị trí trong nền kinh tế.

Đặc biệt, nhằm mở đường cho du lịch hút khách quốc tế, Chính phủ đã ban hành các Nghị quyết thông qua việc chính thức thực hiện một số chính sách mới về thị thực và xuất nhập cảnh kể từ 15/8/2023. Theo đó, thực hiện cấp thị thực điện tử cho công dân tất cả các nước với thời hạn tạm trú lên đến 90 ngày, có giá trị nhập cảnh một lần hoặc nhiều lần; nâng thời hạn tạm trú từ 15 ngày lên 45 ngày đối với công dân các nước được miễn thị thực đơn phương vào Việt Nam.

Tại Chỉ thị 08/CT-TTg, Thủ tướng tiếp tục chỉ đạo các cơ quan liên quan nghiên cứu, đề xuất các chính sách ưu đãi về xuất cảnh, nhập cảnh, mở rộng diện miễn thị thực đơn phương, thí điểm cấp thị thực cửa khẩu.

Chỉ riêng trong tháng 3/2025, Chính phủ ban hành Nghị quyết miễn thị thực cho công dân 12 nước gồm Đức, Pháp, Italia, Tây Ban Nha, Anh, Nga, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đan Mạch, Thụy Điển, Na Uy, Phần Lan.

Ngoài ra, Chính phủ cũng ban hành một loạt chính sách lớn như: Công điện số 06/CĐ-TTg ngày 15/1/2024 về nâng cao hiệu quả công tác thống kê du lịch để đánh giá, hoạch định chính sách và thúc đẩy phát triển du lịch Việt Nam hiệu quả, bền vững trong thời gian tới; Quyết định số 335/QĐ-TTg ngày 24/4/2024 về việc kiện toàn Ban Chỉ đạo Nhà nước về Du lịch; Quyết định số 509/QĐ-TTg ngày 13/6/2024 phê duyệt Quy hoạch hệ thống du lịch thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Trong Quyết định số 509/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ đã xác định rõ các quan điểm, mục tiêu phát triển du lịch. Cụ thể, phát triển du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại và đi vào chiều sâu; chiếm tỷ trọng ngày càng cao trong cơ cấu GDP, tạo động lực thúc đẩy các ngành và lĩnh vực khác; góp phần quan trọng hình thành cơ cấu kinh tế hiện đại. Đồng thời, phát triển du lịch quốc tế cùng với tăng cường khai thác có hiệu quả du lịch nội địa; phát huy hiệu quả vai trò động lực của doanh nghiệp và cộng đồng dân cư; tăng cường hiệu quả liên kết ngành giữa du lịch với các ngành, lĩnh vực khác và liên kết vùng, địa phương và quốc tế…

Mục tiêu đặt ra cho năm 2025, Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn, có năng lực phát triển du lịch cao trên thế giới; đến năm 2030, du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, phát triển theo hướng tăng trưởng xanh; trở thành điểm đến có năng lực phát triển hàng đầu thế giới.

Thủ tướng cũng chỉ rõ những định hướng phát triển cho từng giai đoạn về thị trường, sản phẩm, tổ chức không gian du lịch, đầu tư phát triển du lịch, phát triển hệ thống doanh nghiệp du lịch, nguồn nhân lực… Đồng thời vạch ra các giải pháp để thực hiện quy hoạch, hướng tới mục tiêu cao nhất tăng trưởng mạnh mẽ về du lịch, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp vào mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm 2025 và 2 con số trong những năm tiếp theo.

08:25 04/06/2025