Suốt thời gian qua, cuộc chiến đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại của lực lượng chức năng nói chung và của ngành Hải quan nói riêng chưa bao giờ là dễ dàng. Thủ đoạn của các đối tượng vận chuyển hàng hoá trái phép qua biên giới ngày càng tinh vi, chuyên nghiệp và manh động. Trong khi đó, còn quá nhiều khó khăn với lực lượng Hải quan trong công tác đấu tranh, ngăn chặn. Tuy nhiên, bằng sự nỗ lực với các giải pháp, kế hoạch cụ thể của các đơn vị, nhiều vụ việc vi phạm, vận chuyển trái phép đã bị cơ quan hải quan triệt phá và xử lý.

Dự báo năm 2023 tình hình buôn bán, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, gian lận thương mại sẽ gia tăng khi đại dịch COVID-19 đã được khống chế, hoạt động thông quan giữa Việt Nam và các quốc gia được “cởi mở”. 

Thực tế cũng cho thấy, trong những tháng đầu năm, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại tiếp tục tiềm ẩn, diễn biến phức tạp. Chính vì vậy, lực lượng Hải quan đã chủ động triển khai quyết liệt các kế hoạch, biện pháp đấu tranh. 

Để có được kết quả này, ngay từ đầu năm, Tổng cục Hải quan đã chủ động ban hành các văn bản chỉ đạo, cảnh báo cho các cục hải quan tỉnh thành phố thực hiện công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại.

Cụ thể, Tổng cục đã cảnh báo đối tượng, tuyến đường, thủ đoạn cất giấu chất ma tuý;  thủ đoạn vận chuyển hàng hoá vi phạm pháp luật qua tuyến hàng không; trao đổi kinh nghiệm và hướng dẫn nghiệp vụ kiểm soát ma túy; chỉ đạo các đơn vị trong toàn Ngành tăng cường sử dụng máy phát hiện ma túy; tăng cường kiểm soát và xử lý nghiêm các trường hợp buôn bán, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới vào Việt Nam.

Đặc biệt, Tổng cục Hải quan cũng đẩy mạnh các hoạt động hợp tác quốc tế trong công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại. Cụ thể, trong năm 2023, Tổng cục Hải quan đã làm việc với Giám đốc Văn phòng Cục Phòng chống ma túy và thực thi pháp luật quốc tế (INL) nhằm thúc đẩy các hoạt động hợp tác phòng, chống ma túy và thực thi pháp luật quốc tế; Tiếp và làm việc với đoàn đại biểu Tổng cục Cảnh sát Đài Loan về hợp tác chống buôn lậu và chống buôn lậu ma túy; Tham dự Hội thảo Phân tích và quản lý các vụ việc bắt giữ và lập hồ sơ rủi ro trong khuôn khổ Chiến dịch Con rồng Mê Kông V...

Một trong những “điểm nóng” của cả nước về tình trạng vận chuyển hàng hoá trái phép qua biên giới chính là tuyến biên giới Tây Nam, nhất là thời điểm cuối năm. Thủ đoạn của các đối tượng buôn lậu ngày càng tinh vi, trong khi đó, những đặc thù về địa lý tại các tỉnh đang là khó khăn lớn nhất khiến cho “cuộc chiến” chống buôn lậu luôn cam go và nhiều thách thức đối với cán bộ hải quan.

Nếu như quan sát trên bề nổi, hoạt động buôn bán qua lại tại khu vực cửa khẩu biên giới Tây Nam diễn ra khá yên bình với các mặt hàng nông sản, hàng tiêu dùng thiết yếu, chủ yếu từ Thái Lan, Campuchia với số lượng hàng lưu thông không lớn… Tuy nhiên, đằng sau vẻ yên bình ở cửa khẩu, tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới diễn biến phức tạp tại các đường mòn, lối mở. 

Kiên Giang là tỉnh có đường biên giới dài, vùng biển rộng, nhiều đường mòn, lối mở. Trong khi đó, lực lượng đấu tranh phòng chống buôn lậu còn mỏng, kinh phí hoạt động còn hẹp, trang thiết bị chưa đáp ứng so với yêu cầu nhiệm vụ… Theo Cục Hải quan Kiên Giang, các địa bàn trọng điểm của tình trạng buôn lậu hàng hóa vẫn chủ yếu là khu kinh tế cửa khẩu Hà Tiên; khu vực hai bên cánh gà cửa khẩu, bến Đường Xuồng (thuộc Phường Mỹ Đức), Quốc lộ 80 (từ cửa khẩu đến TP. Hà Tiên), khu vực Cửa khẩu Giang Thành; tuyến ven biển và khu vực Cảng Hàng không sân bay quốc tế Phú Quốc...

Tại TP. Hà Tiên (tỉnh Kiên Giang) - nơi đây có hàng chục km biên giới đường bộ tiếp giáp phần lớn địa hành hành chính của tỉnh Kampot (Campuchia). Theo ông Trần So Ny – Chi Cục trưởng Chi cục Hải Quan Cửa khẩu Quốc tế Hà Tiên, hoạt động buôn lậu rất phổ biến từ nhiều năm là các đối tượng chia nhỏ hàng hóa vận chuyển qua biên giới vào ban đêm, chủ yếu là hàng Thái Lan như đường cát, bia, nước ngọt, rượu, thuốc lá... Khi gặp các lực lượng đấu tranh, truy bắt, các đối tượng này sẵn sàng chống đối, dùng số đông uy hiếp, manh động chống trả, giành giật hàng hóa, tang vật.

Còn tại tỉnh An Giang, năm 2023, tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới vẫn còn diễn biến phức tạp, nổi cộm nhất là thuốc lá điếu ngoại, mỹ phẩm, nguy cơ tiềm ẩn nhập lậu nhiều mặt hàng có giá trị cao như vàng, xuất lậu ngoại tệ, hàng cấm, ma túy...

Cục trưởng Cục Hải quan An Giang Trần Quốc Hoàn cho biết, thời gian qua, dù Lãnh đạo Cục luôn quan tâm, chỉ đạo kịp thời các đơn vị trực thuộc tăng cường tuần tra, kiểm soát công khai và bí mật trên các tuyến biên giới trong địa bàn quản lý nhưng trên thực tế công tác phòng, chống buôn lậu, vận chuyển hàng hoá trái phép qua biên giới vẫn rất phức tạp. Hiện nay, vẫn còn tình trạng đối tượng dùng xe gắn máy hoặc thuê người đai vác hàng lậu qua biên giới. Mặt hàng nhập lậu chủ yếu qua tuyến đường bộ vẫn là thuốc lá điếu ngoại do nhu cầu tiêu thụ mạnh, dễ vận chuyển, cất giấu, thường mỗi xe chở 200 gói đến dưới 1.500 gói để tránh bị xử lý theo pháp luật hình sự.

Tại địa bàn cửa khẩu đường sông, hàng nhập lậu qua biên giới chủ yếu vận chuyển bằng ghe, với các mặt hàng như: Nông sản, vải các loại, quần áo cũ, phế liệu... Trên tuyến đường sông qua các xã Khánh Bình, Khánh An thuộc huyện An Phú (ngoài địa bàn hoạt động của hải quan), các đối tượng lợi dụng địa hình đường biên giới nhiều kênh rạch, có nơi là dòng sông chung, sử dụng xuồng máy gắn động cơ công suất cao để vận chuyển hàng hóa qua biên giới, trốn tránh sự kiểm tra, kiểm soát của các cơ quan chức năng.

Còn đối với mặt hàng đường cát, các đối tượng vẫn sử dụng thủ đoạn thay đổi sang bao bì nhãn mác Việt Nam hoặc còn nguyên bao bì nhãn mác Campuchia, sử dụng phương tiện là ghe, vỏ lãi, xuồng máy công suất lớn, xe gắn máy xoáy nòng để vận chuyển từ Campuchia vào Việt Nam. Tuy nhiên, hiện nay, việc nhập lậu mặt hàng đường cát đã giảm đáng kể.

Với thủ đoạn tinh vi và biến hoá khôn lường của các đối tượng, lực lượng Hải quan tại các tỉnh phía Tây đã gặp không ít khó khăn trong khi thực hiện nhiệm vụ phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới. Thực tế, hiện phần lớn người dân ở khu vực biên giới không có nghề nghiệp ổn định, nhận thức về pháp luật của người dân tại các khu vực biên giới vẫn chưa được cao, dẫn đến dễ bị các đối tượng đầu nậu lợi dụng để tham gia đai vác mướn, tiếp tay vận chuyển hàng lậu, sẵn sàng chống trả người thi hành công vụ. Trong khi đó, hoạt động của các đường dây buôn lậu có sự cấu kết, thỏa thuận, tổ chức chặt chẽ, từ đối tượng là đầu nậu, hộ kinh doanh cá thể, Công ty TNHH, người canh đường, người theo dõi, người tham gia vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, tạo thành đường dây xuyên suốt để đối phó lực lượng chức năng.

Như tại An Giang, đặc thù địa bàn biên giới của tỉnh này giáp với 2 tỉnh Kandal và Takeo (Vương quốc Campuchia) dài hơn 96 km, cửa khẩu vừa đường bộ, đường sông. Nhiều nơi đường biên ở giữa dòng sông rất thuận lợi cho việc vận chuyển trái phép, nhập lậu hàng hóa qua biên giới. Hơn nữa, dân cư sinh sống sát ven sông nên khó khăn cho công tác tuần tra, kiểm soát của lực lượng chức năng trong đó có cả lực lượng Hải quan.

Đáng chú ý, những điểm tập kết hàng cấm, hàng lậu thường gần nhà dân hoặc những nơi vắng vẻ, vì vậy khi kiểm tra bắt giữ, xử lý chủ yếu là vắng chủ nên chưa mang tính răn đe cao, hoặc khi trực tiếp phát hiện hành vi vận chuyển hàng lậu thì các đối tượng nhanh chóng bỏ chạy thoát thân để lại hàng hóa, phương tiện vì sợ bị xử lý.

Trước “trăm phương ngàn kế” của các đối tượng buôn bán, vận chuyển hàng lậu, ngành Hải quan nói chung và Cục Hải quan các tỉnh biên giới phía Tây Nam đã phối hợp tốt với chính quyền địa phương và lực lượng chức năng thường xuyên tăng cường tuần tra, kiểm soát chặt chẽ khu vực biên giới. Nhiều đối tượng, nhiều đường dây buôn bán, vận chuyển hàng lậu vì thế đã bị bắt giữ, triệt phá…

Tại tỉnh An Giang, Cục trưởng Trần Quốc Hoàn cho biết, để tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả trên các tuyến, địa bàn bàn quản lý, Cục Hải quan An Giang luôn quan tâm, chỉ đạo kịp thời các đơn vị trực thuộc tăng cường tuần tra, kiểm soát công khai và bí mật trên các tuyến biên giới trong địa bàn quản lý; lập kế hoạch phối hợp tuần tra, kiểm soát với các lực lượng như Đồn Biên phòng cửa khẩu, Công an các huyện thị, Công an xã, thị trấn tại các địa bàn trọng điểm để ngăn chặn, bắt giữ đối tượng mua bán, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

Căn cứ vào chỉ đạo của cấp trên và tình hình thực tế, Cục Hải quan An Giang đã ban hành các kế hoạch chuyên đề, đột xuất và các văn bản chỉ đạo các đơn vị thuộc, trực thuộc tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên các tuyến biên giới, địa điểm thuộc địa bàn quản lý của Cục Hải quan tỉnh An Giang; quyết tâm không để xảy ra tình trạng buôn lậu ồ ạt, hình thành đường dây, ổ nhóm trong địa bàn quản lý.

Còn với tỉnh Kiên Giang, ông Trương Minh An – Cục trưởng Cục Hải quan Kiên Giang cho biết, nhìn chung tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hoá qua biên giới trong 9 tháng đầu năm có phần tăng hơn so với năm trước do hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh qua các cửa khẩu dần trở lại bình thường. Từ đầu năm, Cục Hải quan Kiên Giang đã chủ động xây dựng kế hoạch đấu tranh phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại, trong đó có phân tích, dự báo tình hình. Đặc biệt, lưu ý tuyến đường hàng không qua sân bay quốc tế Phú Quốc.

Không “nóng” như 2 tỉnh Kiên Giang và An Giang nhưng thời gian qua, Cục Hải quan Cần Thơ cũng luôn tập trung cao độ trong công tác chống buôn lậu hàng hóa. Theo ông Nguyễn Văn Vũ - Phó Cục trưởng Cục Hải quan Cần Thơ, đơn vị này được giao quản lý nhà nước về hải quan trên một địa bàn gồm 4 tỉnh Hậu Giang, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Trà Vinh và TP. Cần Thơ. Trên địa bàn có cảng tổng hợp, cảng chuyên dùng, sân bay quốc tế Cần Thơ, khu chế xuất, khu công nghiệp nhưng do đặc thù nằm sâu trong nội địa nên lưu lượng phương tiện vận tải xuất nhập cảnh (tàu biển, tàu bay) và hàng hóa xuất nhập khẩu qua địa bàn không nhiều. Do vậy, tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới không phức tạp.

Tuy nhiên, Cục Hải quan Cần Thơ đã xây dựng, triển khai các kế hoạch kiểm soát hải quan, tăng cường các biện pháp nghiệp vụ phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới. Đồng thời, thực hiện nghiêm các văn bản chỉ đạo của Tổng cục Hải quan, Ban Chỉ đạo 389 TP. Cần Thơ về phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, ma túy, giả mạo xuất xứ, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Phối hợp tốt với các lực lượng chức năng trên địa bàn thực hiện công tác phòng chống buôn lậu.

Để nâng cao năng lực, hiệu quả đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, thời gian tới, Cục Hải quan các tỉnh biên giới Tây Nam sẽ xây dựng kế hoạch kiểm soát, ngăn chặn, bám sát tình hình thực tế tại từng địa bàn.

“Cục Hải quan An Giang đã có Kế hoạch tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên tuyến biên giới, địa điểm thuộc địa bàn hoạt động của Hải quan An Giang giai đoạn 2022-2025; Kế hoạch kiểm soát Hải quan năm 2023 và các Kế hoạch chuyên đề năm 2023 chỉ đạo các đơn vị thộc, trực thuộc tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại trong địa bàn quản lý, trong đó có các mặt hàng kể trên.

Căn cứ vào tình hình thực tế, Cục Hải quan tỉnh đã có nhiều công văn tiếp tục cảnh báo về nghiệp vụ đối với công tác phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới chỉ đạo các chi cục hải quan cửa khẩu biên giới, Đội Kiểm soát Hải quan triển khai thực hiện.

Trong tháng 11/2023, Cục Hải quan tỉnh An Giang sẽ lập Kế hoạch cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả dịp trước trong và sau tết Nguyên đán năm 2024 để chỉ đạo các đơn vị thuộc, trực thuộc tăng cường hơn nữa công tác đấu tranh chống buôn lậu dịp trước, trong và sau tết Nguyên đán.”

“Một số giải pháp công tác phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới của Cục Hải quan Cần Thơ sẽ thực hiện trong những tháng cuối năm đó là tăng cường các biện pháp phòng chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; đặc biệt là những tháng cuối năm, dịp Tết Nguyên đán theo các kế hoạch đã xây dựng.

Cục Hải quan sẽ tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân, doanh nghiệp chấp hành các quy định của pháp luật về Hải quan; không tham gia hoặc tiếp tay cho buôn lậu; tích cực tham gia phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

Đồng thời phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng trên địa bàn tăng cường, quản lý, đấu tranh phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hoá qua biên giới; kịp thời phát hiện, ngăn chặn hành vi vi phạm buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hoá qua biên giới trên địa bàn thuộc Cục Hải quan Cần Thơ quản lý".

"Những tháng cuối năm 2023, tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới sẽ diễn biến phức tạp hơn, với các mặt hàng nhập lậu từ Campuchia. Vì thế, các đơn vị nghiệp vụ của Cục Hải quan Kiên Giang đã bố trí lực lượng trinh sát thường xuyên bám sát địa bàn, nắm tình hình tại các khu vực cửa khẩu, các tuyến biên giới; sử dụng tốt nguồn tin báo nhằm quản lý chặt chẽ các đối tượng buôn lậu.

Cục sẽ sử dụng biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan, kết hợp sử dụng chó nghiệp vụ để kiểm tra, phát hiện nơi cất giấu ma túy tại khu vực giám sát hàng hóa xuất, nhập khẩu, phương tiện vận tải xuất, nhập cảnh. Đồng thời, theo dõi, đánh giá việc tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp trên hệ thống quản lý rủi ro trong việc phân luồng, chuyển luồng của các doanh nghiệp, kịp thời phát hiện các hành vi gian lận trong khai báo về chủng loại, xuất xứ, số lượng, trọng lượng hàng hóa nhằm trốn thuế, gian lận thuế.

Thời gian tới, Cục Hải quan Kiên Giang sẽ tiếp tục đánh giá tình hình và sẽ đề ra các giải pháp ngăn chặn buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới ở tuyến đường bộ. Cục Hải quan Kiên Giang cũng đã quán triệt và chỉ đạo nhiều văn bản để kiểm soát tốt tuyến hàng không qua sân bay quốc tế Phú Quốc. Đặc biệt là thời gian từ nay đến cuối năm có chuyến bay tăng nhiều và nhiều tuyến mới được khai thác".

“Để phòng chống buôn lậu, vận chuyển hàng hóa, thời gian tới, Chi cục Hải quan Cửa khẩu Quốc tế Hà Tiên sẽ ứng dụng có hiệu quả cơ sở "tai mắt", hồ sơ kiểm soát phục vụ công tác kiểm soát chống buôn lậu. Chi cục sẽ tiến hành đánh giá rủi ro, khai thác thông tin từ các chương trình nghiệp vụ để phụ vụ công tác kiểm soát.

Song song với đó, đơn vị sẽ xây dựng các chương trình, kế hoạch đấu tranh chống buôn lậu phù hợp với thực tế từng thời điểm, từng giai đoạn cụ thể; kết hợp với các cơ quan chức năng trong công tác đấu tranh chống lậu. Đặc biệt, sẽ tăng cường tuần tra kiểm soát, nhằm bắt giữ, ngăn chặn buôn lậu biên giới.

Chi cục Hải quan thường xuyên duy trì và tăng cường lực lượng giám sát chặt chẽ các phương tiện xuất, nhập cảnh và hàng hóa xuất, nhập khẩu, ngăn chặn thủy thủ, thuyền viên vận chuyển hàng lậu theo phương tiện lên bờ, hoặc hàng nhập lậu vượt định mức không khai báo".

11:08 27/11/2023