4 thách thức của ngoại giao Trung Quốc 2015
(Tài chính) 2014 được đánh giá là một năm thành công của ngoại giao Trung Quốc. Tiếp nối thành công này không dễ đối với Trung Quốc trong năm 2015, nhất là khi xét đến những thách thức tiềm tàng đối với kinh tế toàn cầu và các vấn đề an ninh đang nảy sinh. Sau đây là 4 thách thức Trung Quốc sẽ phải xử lý hết sức khéo léo và kiên nhẫn trong năm nay.
Thách thức đầu tiên là căng thẳng ở Biển Đông, vốn vẫn đang diễn biến mạnh mẽ. Cụ thể, vụ kiện tòa trọng tài giữa Philippines và Trung Quốc sẽ nhận được nhiều chú ý từ cộng đồng quốc tế. Mỹ đã can thiệp bằng việc đưa ra tài liệu thể hiện quan điểm của mình, thách thức yêu sách đường lưỡi bò của Trung Quốc.
Đồng thời, Việt Nam cũng được cho là đã gửi tài liệu thể hiện lập trường của mình lên tòa trọng tài. Nỗi lo của Trung Quốc là Việt Nam và Philippines sẽ cùng hợp sức thách thức các quyền lợi biển của Trung Quốc, với sự ủng hộ ngầm của Mỹ và thậm chí là Nhật. Tuy nhiên, tin tốt là giá dầu giảm có thể khiến cho việc thăm dò dầu khí ở Biển Đông trở nên kém hấp dẫn hơn và do đó làm giảm khả năng xung đột giữa các quốc gia liên quan trong ngắn hạn.
Các cải cách theo trường phái Abenomics của Nhật (dựa trên 3 mũi nhọn: gói kích cầu tài chính khổng lồ, chính sách nới lỏng tiền tệ mạnh từ phía Ngân hàng nhà nước Nhật Bản và các cải cách hệ thống để tăng cường tính cạnh tranh của Nhật - ND) vẫn chưa tăng được tiêu dùng nội địa và các nhà phân tích đang bàn về mũi nhọn thứ tư nếu cần.
Phục hồi kinh tế của Mỹ dường như khả quan hơn EU và Nhật Bản nhưng vẫn có một số lo ngại về nguồn thu nhập đình trệ và khả năng thiểu phát. Trong khi đó, tốc độ tăng trưởng của Trung Quốc trong năm 2015 có thể đạt từ 6,5 đến 7%, tỷ lệ khá thấp so với tiêu chuẩn của kinh tế Trung Quốc nhưng vẫn là chỉ số tốt đối với nền kinh tế đang lớn thứ hai thế giới. Tuy nhiên, kinh tế của Trung Quốc ngày nay gắn chặt với kinh tế toàn cầu; điều đó có nghĩa là các vấn đề bên ngoài có thể nhanh chóng lan đến Trung Quốc và gây ra bất ổn kinh tế và thậm chí xã hội.
Thứ ba là quan hệ Trung-Nhật, sẽ được xem xét kỹ lưỡng trong năm nay. Mặc cái bắt tay giữa Chủ tịch Tập và Thủ tướng Abe vào tháng 11.2014, căng thẳng trong quan hệ hai bên vẫn ở mức cao. Năm nay đánh dấu 70 năm kết thúc Chiến tranh Thế giới thứ hai, chủ đề vốn rất nhạy cảm cho cả Trung Quốc và Nhật Bản. Có thể Trung Quốc sẽ tận dụng dịp này để nhấn mạnh tính chính đáng của trật tự thế giới sau Thế chiến thứ hai, trong khi Nhật sẽ tập trung kêu gọi nhiều hơn cải cách đối với Liên Hợp Quốc. Và vẫn còn đó vấn đề tranh chấp quần đảo Điếu Ngư/Senkaku, vốn không giảm nhiệt suốt từ năm 2012. Viễn cảnh đáng lo ngại nhất trong năm 2015 là một vụ va chạm xảy ra liên quan đến tàu hoặc máy bay của Trung Quốc hay Nhật Bản. Dù một tai nạn như vậy khó xảy ra, nhưng chúng ta cũng không thể hoàn toàn loại bỏ khả năng này.
Thách thức thứ tư liên quan đến CHDCND Triều Tiên, quốc gia có thể tiếp tục gây ra những rắc rối trong năm 2015. Với quyết tâm phát triển vũ khí hạt nhân, Triều Tiên sẽ không chịu nhún mình trước áp lực bên ngoài (dù là của Trung Quốc hay Mỹ). Mối quan hệ của nước này với Trung Quốc ngày một đi xuống kể từ khi Chủ tịch Tập Cận Bình nắm quyền năm 2012. Đây là lý do vì sao hiện nay Triều Tiên rất quan tâm đến việc cải thiện quan hệ với Hàn Quốc và Nga.
Một vài câu hỏi then chốt cần cân nhắc bao gồm: CHDCND Triều Tiên có tiến hành cuộc thử hạt nhân vào năm 2015 không? Với những điều kiện nào thì Bình Nhưỡng mới chịu quay lại các cuộc đàm phán 6 bên? Ngoài ra, vẫn tồn tại khả năng sụp đổ chính thể ở Bắc Triều Tiên, bất chấp sự trung thành của giới chức và người dân nước này với gia đình họ Kim. Dù trong hoàn cảnh nào, sự sụp đổ không phải là điều Trung Quốc mong muốn. Vì vậy Trung Quốc buộc phải nỗ lực hết sức để ổn định tình hình Bắc Triều Tiên.
Bên cạnh 4 vấn đề chính nói trên, sẽ luôn có những cuộc khủng hoảng bất ngờ đối với ngoại giao Trung Quốc, giống như sự trỗi dậy của Nhà nước Hồi giáo (IS) năm 2014. Khi ảnh hưởng toàn cầu của Trung Quốc tiếp tục mở rộng, thách thức đặt ra đối với nước này cũng ngày càng nhiều. Chính trị nội bộ của Trung Quốc sẽ luôn có ảnh hưởng lớn đối với nền ngoại giao của họ. Năm 2015 được dự báo là quãng thời gian nhiều biến động đối với ngoại giao Trung Quốc.
