Nếu như mua sắm qua mạng được xem là lựa chọn nhiều nhất đối với nhân viên văn phòng và giới trẻ, thì với những người tiêu dùng lớn tuổi hoặc người nội trợ, hình thức mua sắm được lựa chọn nhiều nhất là qua kênh truyền hình. Theo đánh giá của VCA, mua sắm online là kênh mua sắm được đánh giá mang tính mới lạ, hiệu quả, tiết kiệm thời gian, phù hợp với đối tượng NTD quá bận rộn, có ít thời gian đi mua sắm. Tuy nhiên, phương thức này lại tồn tại không ít rủi ro cho người tiêu dùng do sự thiếu trung thực của các DN khi bán hàng.

Nhiều chiêu thức lừa đảo

Theo VCA, một trong những vấn đề nổi cộm nhất của việc mua sắm qua truyền hình là quảng cáo sai sự thật, khi có nhiều trường hợp NTD phản ánh, sau khi đặt mua, sản phẩm nhận được thường không giống với trên quảng cáo như tính năng không đầy đủ, hoạt động không hiệu quả, hoặc làm bằng chất liệu khác hoàn toàn so với quảng cáo. Các sản phẩm bị quảng cáo sai sự thật rất đa dạng, từ sản phẩm đắt tiền như nữ trang, đồng hồ, điện thoại… cho đến sản phẩm sử dụng hàng ngày như chổi đa năng, quần áo định hình, đai giảm mỡ bụng, mỹ phẩm, đồ gia dụng…Sản phẩm có nguồn gốc không rõ ràng cũng là vấn đề mà NTD thường xuyên gặp phải khi mua hàng online.

Tình trạng sản phẩm thiếu nguồn gốc, xuất xứ, mã vạch, hoặc chỉ dẫn địa lý cho biết nơi sản xuất hoặc phân phối sản phẩm khá phổ biến. Nhiều trường hợp sản phẩm NTD đặt mua chỉ có tên sản phẩm, ngoài ra, không có thông tin nào khác về nguồn gốc, xuất xứ, chủ yếu là mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, trang sức, máy tập thể dục… Thậm chí, dù quảng cáo là sản xuất tại Hoa Kỳ, Nhật Bản… nhưng trên sản phẩm mà NTD nhận được lại có nguồn gốc từ… Trung Quốc.

Cũng theo VCA, gần đây, nhiều DN còn đưa ra chiêu thức lừa đảo người tiêu dùng về việc trúng thưởng để lôi kéo khách hàng mua sản phẩm. Phần thưởng được DN thông báo thường có giá trị cao như vàng, đồ điện tử, trang sức…, song theo như phản ánh từ các đơn khiếu nại gửi đến VCA, để nhận được giải thưởng này, DN lại yêu cầu người tiêu dùng mua thêm một món hàng nữa với giá trị lớn, hoặc đóng 10% tiền thuế, hoặc chuyển khoản vào tài khoản của công ty…

Sau khi làm theo yêu cầu trên và nhận được quà trúng thưởng, NTD phát hiện phần thưởng là hàng giả, kém chất lượng, đôi khi là đồ chơi và không thể sử dụng. Theo các cơ quan chức năng, các vi phạm phổ biến khi mua hàng online là sản phẩm thật thường khác so với hình ảnh nhìn trên ti vi; Quảng cáo thường được nhắc đi nhắc lại trong khoảng thời gian ngắn khiến NTD từ chưa quan tâm đến bắt đầu xem và tin vào quảng cáo; Sản phẩm trên truyền hình được quảng cáo mang tính năng ưu việt, nổi tiếng trên thế giới, nhưng thực tế thì lại là thương hiệu rất ít người biết đến; Nhiều trường hợp là hàng trôi nổi, không có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, hoặc lừa dối NTD về xuất xứ sản phẩm…

Luật chưa bảo vệ NTD

Theo quy định của Luật Bảo vệ người tiêu dùng, đối với trường hợp mua hàng qua mạng, NTD khi thực hiện việc giao kết hợp đồng từ xa, tức mua hàng qua mạng, người tiêu dùng có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng đã giao kết trong thời hạn mười ngày, nếu sản phẩm nhận được không đúng như thông tin và doanh nghiệp cung cấp, trừ khi có thỏa thuận khác. Trong trường hợp này, NTD không phải trả bất kỳ chi phí nào liên quan đến việc chấm dứt đó và chỉ phải trả chi phí đối với phần hàng hóa đã sử dụng. Tuy nhiên, trên thực tế, khi NTD yêu cầu trả lại hàng hóa và hoàn lại tiền khi gặp những vấn đề như sản phẩm không đúng như quảng cáo, nguồn gốc không rõ ràng, bị lừa đảo…, thì DN thường trốn tránh trách nhiệm và không giải quyết yêu cầu của NTD.

VCA cho rằng đây là một thực tế rất nhức nhối do vị thế bất cân xứng giữa NTD và DN đối với những giao dịch thương mại online, khi DN thường đặt trụ sở ở tỉnh, thành khác nơi ở của NTD, việc liên lạc khó khăn, đặc biệt khi DN chủ động không giải quyết yêu cầu của NTD… Thực trạng này đã gây bức xúc và thiệt hại kinh tế lớn cho rất nhiều người tiêu dùng.Do đó, VCA khuyến nghị NTD khi tham gia mua sắm online, cần xác minh lại các thông tin quảng cáo trước khi đưa ra quyết định mua sắm qua kênh truyền hình.

Đặc biệt, cần cảnh giác với những sản phẩm không có thương hiệu, thương hiệu không nổi tiếng hoặc rất ít người biết đến. Với những thông báo trúng thưởng kèm theo điều kiện từ phía DN, như yêu cầu trả thêm một số tiền để được nhận phần thưởng hoặc cung cấp các thông tin về bí mật cá nhân, tài khoản ngân hàng, NTD cần thận trọng và không nên tin lời quảng cáo thiếu trung thực trên.