Tiếp tục cải cách hệ thống thuế

Theo Tổng cục Hải quan, việc hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT) cho khách nước ngoài mua hàng hóa xuất nhập cảnh đã ghi nhận nhiều dấu ấn tích cực. Hiện đã có 4 quầy hoàn thuế và 2 quầy kiểm tra hàng hóa tại cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài (Hà Nội) và sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất (TP. Hồ Chí Minh); Có 69 doanh nghiệp (DN) tham gia bán hàng hoàn thuế GTGT với 268 điểm cửa hàng, có 4 ngân hàng thương mại (NHTM) tham gia thí điểm hoàn thuế (gồm: Vietcombank, ViettinBank, BIDV và Maritimebank). Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, tính đến hết tháng 2/2014 đã có 8.628 số lượt người được hoàn thuế GTGT với trị giá hàng được hoàn thuế là hơn 425 tỷ đồng, tương đương với số tiền thuế GTGT đã hoàn là hơn 32,9 tỷ đồng… Trong đó, riêng Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh đã làm thủ tục hoàn thuế cho trên 8.000 hành khách, với trị giá hàng hóa làm thủ tục hoàn thuế gần 390 tỷ đồng, số thuế GTGT được hoàn khoảng 30 tỷ đồng. Các NHTM đã vượt qua những khó khăn ban đầu do nguồn thu phí từ hoạt động này chưa cao.

Có thể nói, với nỗ lực của Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan, Ngân hàng Nhà nước, các DN, các NHTM, sau gần 2 năm triển khai đã đạt được những kết quả tích cực và thể hiện rõ trong tiến trình cải cách hệ thống thuế. Nhiều chuyên gia kinh tế khẳng định, việc thí điểm hoàn thuế GTGT đã góp phần nâng cao năng lực, hiệu quả công tác quản lý thuế; Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính theo hướng đơn giản, rõ ràng, minh bạch, dễ thực hiện. Bên cạnh đó, công tác này cũng cho thấy nỗ lực của Việt Nam trong việc hoàn thiện chính sách thuế GTGT và phù hợp với thông lệ quốc tế, góp phần đưa chính sách pháp luật thuế của Việt Nam ngày càng hội nhập với thế giới. Ngoài ra, việc thực hiện hoàn thuế GTGT cho người nước ngoài còn góp phần tăng tính cạnh tranh hàng hóa tại nước sở tại, tăng lượng khách du lịch, thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam ra nước ngoài…

Sẽ mở rộng đối tượng áp dụng hoàn thuế

Thực tế cho thấy, hiện nay, lượng khách được hoàn thuế vẫn chưa nhiều, doanh thu từ phí hoàn thuế vẫn còn khá thấp, hầu như không đủ bù đắp chi phí hoạt động, thuê mặt bằng tại các sân bay của các NHTM, vẫn còn nhiều du khách chưa biết đến chủ trương ưu việt này… Trước thực tế đó, mới đây Bộ Tài chính đã dự thảo Thông tư hướng dẫn thay thế Thông tư 58/2012/TT-BTC thực hiện hoàn thuế GTGT đối với hàng hóa của người nước ngoài mua tại Việt Nam mang theo khi xuất cảnh. Hiện dự thảo này đang được lấy ý kiến từ các bên liên quan.

Theo dự thảo, sẽ mở rộng đối tượng áp dụng hoàn thuế cho người nước ngoài và người Việt Nam định cư tại nước ngoài mua tại Việt Nam. Ngoài 2 sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất và Nội Bài, phạm vi áp dụng cũng được mở rộng tại các cảng biển quốc tế. Theo đó, Bộ Tài chính đề xuất áp dụng quy định này tại các cửa khẩu sân bay quốc tế: Đà Nẵng, Cam Ranh; Cửa khẩu cảng biển quốc tế theo Quyết định của Bộ trưởng Bộ Tài chính (cửa khẩu hoàn thuế). Đồng thời, địa điểm kiểm tra hàng hoá, hóa đơn kiêm tờ khai hoàn thuế được đặt trong khu vực làm thủ tục gửi hành lý và/hoặc khu vực kiểm tra thẻ lên tàu bay/tàu biển và đảm bảo các điều kiện sau: Có đủ diện tích mặt bằng cần thiết để sắp xếp, kiểm tra hàng hoá, kiểm tra hoá đơn kiêm tờ khai hoàn thuế; Có quầy (hoặc kiốt) riêng, đáp ứng các yêu cầu về an toàn, trật tự. Địa điểm trả tiền hoàn thuế GTGT được đặt trong khu vực cách ly sân bay quốc tế, khu vực hoàn thuế tại cảng biển quốc tế; Có quầy (hoặc kiốt) riêng, đảm bảo các điều kiện về quản lý tiền, chứng từ kế toán theo quy định của pháp luật.

Đối với hàng hóa được hoàn thuế GTGT, cần phải đáp ứng quy định sau:

- Hàng hóa không thuộc Danh mục hàng hóa cấm xuất khẩu; Danh mục hàng hóa xuất khẩu theo giấy phép của Bộ Thương mại (nay là Bộ Công Thương) hoặc Danh mục hàng hóa xuất khẩu thuộc diện quản lý chuyên ngành thực hiện theo quy định tại Nghị định số 187/2013/NĐ-CP ngày 20/11/2013 của Chính phủ và các văn bản hướng dẫn Nghị định này.

- Hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế GTGT được quy định tại Điều 3 Luật thuế GTGT số 13/2008/QH12 ngày 3/6/2008 và các văn bản hướng dẫn thực hiện.

- Hàng hoá không thuộc hàng hóa không được đem theo lên tàu bay quy định tại Điều 12 Luật Hàng không dân dụng Việt Nam ngày 29/6/2006 và các văn bản hướng dẫn thực hiện;

- Hàng hóa mua tại Việt Nam, có hóa đơn kiêm tờ khai hoàn thuế được lập trong thời gian 60 ngày kể từ ngày người nước ngoài xuất cảnh trở về trước trị giá hàng hoá ghi trên hóa đơn kiêm tờ khai hoàn thuế mua tại 1 cửa hàng trong 1 ngày (kể cả cộng gộp nhiều hóa đơn mua hàng trong cùng 1 ngày tại 1 cửa hàng) tối thiểu từ 2 triệu đồng trở lên.

Về phí dịch vụ hoàn thuế, số tiền được hoàn thuế, đồng tiền hoàn thuế, Bộ Tài chính đề xuất phí dịch vụ hoàn thuế NHTM được hưởng bằng 15%/ tổng số tiền thuế GTGT của số hàng hóa đủ điều kiện được hoàn thuế người nước ngoài mang theo khi xuất cảnh. Số tiền thuế GTGT người nước ngoài được hoàn bằng 85%/tổng số tiền thuế GTGT của số hàng hóa đủ điều kiện được hoàn thuế do người nước ngoài mang theo khi xuất cảnh. Về phương tiện thanh toán, Bộ Tài chính quy định loại tiền hoàn thuế là VND. Trường hợp người nước ngoài có yêu cầu được chuyển số tiền hoàn thuế từ đồng Việt Nam sang ngoại tệ tự do chuyển đổi, thì NHTM thực hiện bán ngoại tệ cho người nước ngoài theo quy định của pháp luật. Tỷ giá chuyển đổi là tỷ giá do NHTM niêm yết tại thời điểm chuyển đổi và phù hợp với quy định của Ngân hàng nhà nước Việt Nam.

DN bán hàng hoàn thuế phải đáp ứng điều kiện sau: Là DN có đăng ký bán hàng hoàn thuế GTGT, được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật Việt Nam, kinh doanh các mặt hàng được hoàn thuế theo quy định tại Điều 10 Thông tư này; Thực hiện chế độ kế toán, hoá đơn, chứng từ theo quy định của pháp luật; Kê khai, nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ.

Về thời điểm hoàn thuế, thời điểm hoàn thuế GTGT được thực hiện ngay sau khi người nước ngoài hoàn thành thủ tục kiểm tra hóa đơn kiêm tờ khai hoàn thuế tại quầy hoàn thuế của NHTM làm đại lý hoàn thuế và trước giờ lên tàu bay/tàu biển của chuyến bay/chuyến tàu người nước ngoài xuất cảnh. Cơ quan hải quan, NHTM có trách nhiệm bố trí cán bộ, công chức làm việc trong tất cả các ngày kể cả ngày lễ, chủ nhật và ngoài giờ làm việc hành chính để thực hiện hoàn trả tiền thuế GTGT cho người nước ngoài theo quy định tại Thông tư này.

Góp ý về Dự thảo này của Bộ Tài chính, đại diện của Vietcombank cho rằng: Theo quy định tại Thông tư 58/2012/TT-BTC, các NHTM thực hiện hoàn thuế GTGT được hưởng phí dịch vụ hoàn thuế bằng 15% tổng số tiền hoàn thuế GTGT được hoàn. Tuy nhiên, khoản doanh thu này lại đang bị tính 10% thuế GTGT. Do đó, Vietcombank kiến nghị, cần quy định khoản thu này là doanh thu không chịu thuế của các NHTM để thống nhất trong quá trình triển khai và phù hợp với các quy định về thuế GTGT của Việt Nam cũng như quốc tế.

Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước cũng cho rằng, việc tăng tỷ lệ hoàn thuế GTGT cho người nước ngoài nhằm khuyến khích xuất khẩu tại chỗ, thu hút khách du lịch đến Việt Nam nhưng làm giảm thu từ phí dịch vụ hoàn thuế đối với các NHTM thực hiện thí điểm hoàn thuế. Do đó, cần có đánh giá tác động tổng thể cũng như đưa ra các giải pháp khả thi để hỗ trợ các NHTM tham gia chương trình này.

Một số cơ quan khác cũng đề xuất, việc xử phạt vi phạm (nếu có) cần thông qua thanh tra, kiểm tra, đặc biệt là vai trò của Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước… Những kiến này sẽ được Bộ Tài chính tiếp thu, nghiên cứu, bổ sung, sửa đổi nhằm tạo mọi điều kiện thuận lợi khi triển khai chính sách này.

Tài liệu tham khảo:

1. Quyết định 05/2012/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ;

2. Thông tư 58/2012/TT-BTC của Bộ Tài chính;

3. Dự thảo thông tư hướng dẫn thay thế Thông tư 58/2012/TT-BTC thực hiện hoàn thuế GTGT đối với hàng hóa của người nước ngoài mua tại Việt Nam mang theo khi xuất cảnh;

4. Các website: mof.gov.vn; customs.gov.vn.