Chiến lược dài hạn

Phát triển điện hạt nhân tại Việt Nam là chiến lược dài hạn của quốc gia nhằm đáp ứng nhu cầu điện năng, giảm phụ thuộc nhập khẩu năng lượng, giảm ô nhiễm môi trường từ nhiên liệu hóa thạch, thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ và cơ sở hạ tầng... Nhận thức được tầm quan trọng đó, tháng 11/2009, Quốc hội đã phê chuẩn Nghị quyết thông qua chủ trương đầu tư Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Chính phủ đã giao Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) làm chủ đầu tư dự án này. Dự án báo gồm 2 nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, mỗi nhà máy với hai lò phản ứng với công suất điện khoảng 1.000 MW mỗi lò.

Trong khuôn khổ hợp tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và Nga, Chính phủ Việt Nam đã quyết định lựa chọn Nga là đối tác hợp tác xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên tại Việt Nam. Tháng 10/2010, Hiệp định hợp tác xây dựng nhà máy điện hạt nhân ở Việt Nam đã được ký giữa hai Chính phủ và vào tháng 11/2011, hiệp định tín dụng đã được ký kết.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Cường Lâm, Phó tổng giám đốc EVN - chủ đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận cho biết, để triển khai thành công và vận hành an toàn nhà máy sau này, cần thực hiện tốt và đồng bộ nhiều biện pháp, gồm lựa chọn địa điểm an toàn và công nghệ tiên tiến, đào tạo nhân lực, hệ thống văn bản pháp luật, thu xếp tài chính, cung cấp nhiên liệu, xử lý chất thải, sự chấp thuận của công chúng...

Phối hợp toàn diện

Ông Nikolay Drozdov - Giám đốc kinh doanh quốc tế của Tập đoàn Năng lượng Nguyên tử Quốc gia Liên bang Nga (Rosatom) - đơn vị tham gia thực hiện Dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 cho biết, nhiều tập đoàn, công ty lớn của Việt Nam tham gia diễn đàn điện hạt nhân lần này sẽ được cung cấp thông tin về quá trình lựa chọn thầu phụ của Rosatom. Quy trình đấu thầu sẽ được công khai nhằm bảo đảm yêu cầu an toàn chất lượng.

Mặc dù điện hạt nhân là lĩnh vực mới, song các công ty lớn của Việt Nam đã có kinh nghiệm thực hiện những dự án nhiệt điện, thủy điện lớn nên có thể có điều kiện tham gia. Kinh nghiệm ở Trung Quốc và Ấn độ cho thấy tỷ lệ nội địa hóa khoảng 30 - 40%. Các công ty được chọn làm thầu phụ sẽ phải trải qua quá trình tập huấn và đầu tư một khoản nhất định.

Về tiến độ xây dựng Trung tâm nghiên cứu năng lượng hạt nhân tại Việt Nam, ông Nikolay Drozdov cho biết Viện năng lượng nguyên tử Việt Nam – Vinatom và Trung tâm nghiên cứu hạt nhân của Nga đã ký thỏa thuận khung hồi tháng 10/2014, ghi nhận những giai đoạn cần thiết cho dự án, hiện hai bên đang thương thảo các điều kiện chính của hợp đồng khả thi; tiến tới Hiệp ước liên Chính phủ bổ sung về tín dụng. Theo đó, địa điểm xây dựng trung tâm chủ yếu tại TP. Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng) và bổ sung thêm 2 địa điểm dự phòng nhằm đánh giá điều kiện an toàn của từng địa điểm (như địa chất, khí hậu...).

Tại hội thảo, ông Nikolay Drozdov cũng chia sẻ, nhằm hỗ trợ sự phát triển của ngành năng lượng Việt Nam, Rosatom đã và đang giúp đỡ Việt Nam đào tạo chuyên gia về thi công và vận hành các cơ sở hạt nhân. Trong giai đoạn 2014 – 2015, hơn 340 sinh viên Việt Nam sẽ học tập tại các trường đại học, học viện của Nga theo các chuyên ngành công nghệ hạt nhân. Rosatom cũng tổ chức các chương trình kiến tập tại các công trường nhà máy điện hạt nhân tại Nga cho các kỹ sư xây dựng Việt Nam. Riêng năm 2014, 150 chuyên viên Việt Nam đã hoàn tất khóa kiến tập tại công trường lò phản ứng số 3 và số 4 của nhà máy điện hạt nhân Rostov.