Ngân hàng Nhà nước vừa tổ chức phiên đấu thầu vàng thứ 45, với khối lượng gọi thầu là 26.000 lượng vàng. Trong 44 phiên đấu thầu trước đã giúp cung ứng ra thị trường 1,193 triệu lượng vàng, tương đương 45,9 tấn.

Theo tính toán, để có lượng vàng đã đưa ra đấu thầu trong thời gian qua, thì cần chi 2 tỷ USD để nhập khẩu. Chi phí thực hiện biện pháp này không nhỏ, nhưng không thể không thực hiện. Bởi đây là biện pháp khả thi nhất hiện nay để ổn định thị trường vàng.

Thực tế, khả năng mua vàng của người dân không lớn như dự kiến. Vào những ngày cao hiểm, lượng vàng bán ra của Công ty SJC khoảng 1.000 - 3.000 lượng/ngày. Số lượng bán của những doanh nghiệp khác tầm 500 - 1.000 lượng/ngày.

Như vậy, tổng lượng vàng người dân có thể mua chỉ khoảng 5.000 - 10.000 lượng/ngày. Đối tượng mua vàng nhiều nhất chính là các ngân hàng thương mại để hoàn thành tất toán, cũng như vì nhiều mục đích khác.

Bên cạnh đó, thị trường vàng nước ta đang chịu ảnh hưởng của hai yếu tố: diễn biến trên thị trường thế giới và khoảng cách giữa giá trong nước với giá thế giới. Diễn biến trên thị trường thế giới không thể can thiệp được, nên chỉ còn cách thu hẹp khoảng cách.

Bởi lẽ, khoảng cách này càng rộng thì các hành vi đầu cơ càng phát triển, khiến giá vàng không ổn định, thậm chí biến động mạnh trong một thời gian ngắn. Mức chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới cao do trong thời gian trước kinh tế vĩ mô chưa ổn định, khiến tâm lý tích trữ, sử dụng vàng làm công cụ thanh toán phát triển.

Song cũng có nguyên nhân do nhiều đối tượng được cung ứng vàng cho thị trường, nhất là các ngân hàng thương mại đã được phép thực hiện huy động và cho vay bằng vàng từ năm 2000. Các đối tượng này bằng các chiêu trò đã làm nóng nhu cầu sử dụng, đẩy mức giá lên cao. Hiểu rõ nguyên nhân của tình trạng thị trường vàng có nhiều biến động và có chênh lệch lớn với giá thế giới, Ngân hàng Nhà nước đã quyết định thu hồi quyền nhập khẩu vàng của các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp, và tự mình đứng ra thực hiện công tác này. Yêu cầu các ngân hàng thương mại hoàn thành tất toán vàng; tăng nguồn cung cho thị trường để giảm sự chênh lệch. Để thực hiện hai giải pháp sau thì rõ ràng chỉ có thể nhập khẩu vàng để có thêm nguồn cung cho thị trường, hỗ trợ các ngân hàng thực hiện tất toán vàng.

Điều đặc biệt trong thực hiện giải pháp này là Ngân hàng Nhà nước sẵn sàng cung ứng vàng cho thị trường, song không bán giá thấp. Cơ quan này đã liên tiếp thực hiện 44 phiên đấu thầu giá vàng chỉ trong 4 tháng, với mức giá trúng thầu thường sát với giá trên thị trường. Mức giá này cao hơn giá quốc tế từ 15 đến 20% là một rủi ro lớn cho người nắm giữ vàng. Yếu tố này khiến giới đầu cơ không còn háo hức mua thêm vàng, để thêm khả năng tạo ra diễn biến ảo trên thị trường. Việc làm giá trên thị trường đã giảm, trong khi cơ quan chức năng có thể giám sát chặt chẽ hơn hoạt động kinh doanh vàng.

Các phiên đấu thầu vàng là một điều kiện để giúp dư nợ vàng của ngân hàng sẽ tiến tới bằng không và giảm việc làm giá trên thị trường. Bên cạnh đó, sức hấp dẫn của vàng trong năm nay không cao, nên không gian cho đầu cơ vàng có thể sẽ không còn nhiều.

Nhưng giải pháp này không phải không có rủi ro vì còn lệ thuộc vào diễn biến của tỷ giá, sự ổn định của kinh tế vĩ mô, lòng tin với tiền đồng... Do đó, cơ quan chức năng cần nhạy bén hơn nữa với diễn biến thị trường trong nước và thế giới để có quyết định đúng đắn.