Đường tinh luyện là mặt hàng chịu hạn ngạch thuế quan và chỉ được nhập khẩu để làm nguyên liệu sản xuất, không nhập để tiêu dùng. Trong khi đó, theo chỉ đạo của Bộ Công thương hiện nay, đường nhập vào khu thương mại Lao Bảo không phải chịu hạn ngạch. Mặt khác, theo quy định về bán hàng trong khu thương mại Lao Bảo thì thương nhân được phép bán hàng cho các đối tượng trong khu vực này (cư dân, khách du lịch…) không hạn chế về số lượng. Đây chính là một kẽ hở, tạo thuận lợi cho thẩm lậu đường từ khu thương mại ra nội địa. Bởi vì khu thương mại Lao Bảo có diện tích rất rộng, địa hình đồi núi phức tạp, có dân cư trú nhưng lại không có hàng rào cứng ngăn cách với nội địa. Trong khi đó, mặt hàng đường kính nhập vào khu thương mại Lao Bảo chưa tái xuất có số lượng và trị giá rất lớn.

Theo thống kê, trong năm 2012, tính đến ngày 31/10, số lượng mặt hàng đường kính trắng xuất xứ Thái Lan nhập khẩu vào khu thương mại Lao Bảo là 33.697 tấn, trị giá hơn 410 tỷ đồng. Trong đó, số lượng đường đã làm thủ tục tái xuất ra khỏi khu thương mại Lao Bảo là 12.635 tấn; xuất đi nước ngoài là 11.955 tấn và xuất đi khu phi thuế quan khác là 680 tấn. Số lượng đường còn lại trong khu thương mại Lao Bảo là rất lớn, 21.061 tấn.

Cũng theo số liệu thống kê, thì mặt hàng đường nhập vào khu thương mại Lao Bảo chủ yếu tái xuất ra nước ngoài, mà Trung Quốc là lớn nhất. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, việc tái xuất mặt hàng này vào Trung Quốc gặp khó khăn nên bị ứ đọng nhiều. Riêng trong tháng 10/2012, số lượng đường nhập vào khu thương mại Lao Bảo là 1.600 tấn.

Số lượng đường này, theo nhận định của cục Hải quan tỉnh Quảng Trị thì không phải để phục vụ sản xuất và tiêu dùng trong khu thương mại Lao Bảo vì nơi đây không có nhiều cơ sở sản xuất dùng nguyên liệu đường và tiêu dùng dân cư thì chỉ ở mức hạn chế.

Chính vì vậy mà thời gian qua tình hình buôn lậu mặt hàng đường diễn biến phức tạp. Trong 10 tháng năm 2012, Cục Hải quan Quảng Trị đã triển khai nhiều chiến dịch, bắt giữ 166 tấn đường Thái Lan được các đối tượng vận chuyển trái phép về nội địa tiêu thụ. Tuy nhiên, các đối tượng áp dụng các biện pháp ngày càng tinh vi, phức tạp, nhiều thủ đoạn manh động, chống người thi hành công vụ nên lực lượng hải quan tuy có căng mình ra để phòng chống nhưng cũng rất khó kiểm soát được việc thẩm lậu đường từ khu thương mại ra nội địa.

Trước tình hình đó, tháng 9 vừa qua Cục Hải quan Quảng Trị đã đề xuất với UBND tỉnh một số giải pháp tăng cường hiệu quả công tác quản lý tại khu thương mại Lao Bảo. Trên cơ sở đó, tháng 11 Cục đã đề xuất Tổng cục Hải quan kiến nghị Bộ Tài chính tạm dừng nhập khẩu mặt hàng đường vào khu thương mại Lao Bảo. Sẽ tiếp tục cho nhập khẩu trên tinh thần đề nghị Bộ Công thương áp dụng hạn ngạch thuế quan như đường nhập khẩu vào nội địa, nhằm tăng cường quản lý hải quan hiệu quả với mặt hàng đường tại khu vực này.