Các tổ chức tài chính quốc tế và các nước đều có chung nhận định, tình hình kinh tế thế giới năm 2013 và giai đoạn 2013 - 2015 còn rất nhiều khó khăn. Dự báo của các tổ chức quốc tế cũng như trong nước cho thấy, tốc độ tăng trưởng kinh tế thế giới và khu vực trong thời gian tới đều chậm lại và sẽ thấp hơn tốc độ tăng trưởng trước khủng hoảng. Những rủi ro đối với tiến trình phục hồi kinh tế thế giới còn tiểm ẩn khá lớn. Năm 2013, tăng trưởng kinh tế thế giới có thể khá hơn năm 2012, nhưng cũng không nhiều.

Trong tình hình chung đó, khu vực các nước đang phát triển và mới nổi có mức tăng trưởng cao hơn tốc độ tăng trưởng của các nước đang phát triển và mức tăng trưởng chung của thế giới. Khu vực châu Á - Thái Bình Dương, trong đó có khu vực Đông Nam Á tiếp tục phát triển năng động và đang hình thành nhiều hình thức liên kết, hợp tác đa dạng hơn.

Thương mại thế giới dự báo sẽ phục hồi chậm. Bảo hộ thương mại và các tranh chấp thương mại có xu hướng ngày càng gia tăng. Hoạt động thương mại thế giới sẽ đổi chiều về nhóm các nền kinh tế mới nổi với mức tăng trưởng thương mại lớn nhất.

Nguồn cung ODA trên thế giới có dấu hiệu giảm sút do kinh tế một số nước cung ODA chủ lực hiện nay đang gặp khó khăn do tình trạng nợ công cao trong khi nhu cầu vốn ODA để hỗ trợ các quốc gia đang phát triển, đặc biệt những nước kém phát triển và những nước có tình hình chính trị bất ổn trong thời gian gần đây ngày càng gia tăng. Ngoài ra, theo xu hướng, các nhà tài trợ dành ưu tiên nhiều hơn cho các nước kém phát triển, nên nguồn vốn ODA cung cấp cho các nước có thu nhập trung bình sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tới.

Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đang có xu hướng chuyển dịch theo chiều hướng có lợi cho khu vực Đông Á, trong đó có Việt Nam, nếu kịp thời nắm bắt và có các cơ chế phù hợp. Một số nhà đầu tư đã bắt đầu định hướng chuyển dịch từ Trung Quốc sang các nước khác trong khu vực để giảm thiểu rủi ro và một phần do chi phí lương của Trung Quốc tăng. Việc ASEAN và Trung Quốc trở thành thị trường tự do cũng góp phần củng cố thêm cho chủ trương chuyển một phần cơ sở sản xuất của các doanh nghiệp (DN) FDI từ Trung Quốc sang các nước ASEAN. Việt Nam với lợi thế địa kinh tế, nằm ngay giữa thị trường khoảng 1,2 tỷ người (600 triệu người vùng Nam Trung Quốc và 600 triệu người trong khu vực ASEAN), kết nối thuận lợi với các nước ASEAN và các tỉnh Nam Trung Quốc cả bằng đường hàng không, đường biển và đường bộ. Nếu cơ sở hạ tầng phát triển tốt hơn sẽ có cơ hội trở thành một trung tâm trung chuyển cung cấp hàng hóa cho cả khu vực của các tập đoàn xuyên quốc gia, DN đầu tư trực tiếp nước ngoài.

Thành tựu to lớn của đổi mới kinh tế và hội nhập quốc tế là cơ sở quan trọng nhất để Việt Nam bước vào giai đoạn 2013 -2015

Vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế giai đoạn vừa qua không ngừng được nâng lên, tạo những tiền đề quan trọng đẩy nhanh tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và cải thiện cuộc sống của người dân. Tuy nhiên, những ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu, diễn biến xấu của kinh tế thế giới do khủng hoảng nợ công và lạm phát cao trong thời gian gần đây và những yếu kém nội tại của nền kinh tế đã tích tụ trong nhiều năm cũng tác động không nhỏ đến sự phát triển của đất nước.

Những yếu tố cơ bản, gây mất ổn định kinh tế vĩ mô vẫn chưa được giải quyết. Cơ cấu kinh tế bất hợp lý; chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế còn yếu kém... Tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế bị chậm lại. Năm 2010, tốc độ tăng GDP đạt 6,78%, năm 2011 đạt 5,89%, năm 2012 giảm xuống còn 5,03%. Thể chế kinh tế thị trường, chất lượng nguồn nhân lực, kết cấu hạ tầng vẫn là những điểm nghẽn của sự phát triển.

Có thể khẳng định riêng năm 2013, giai đoạn 2013 - 2015, nền kinh tế Việt Nam có nhiều thuận lợi và cơ hội phát triển, nhưng vẫn tiếp tục đối mặt với những khó khăn, thách thức. Tuy nhiên, kinh nghiệm của đổi mới kinh tế và hội nhập quốc tế sẽ là tiền đề quan trọng để chúng ta hướng tới thành công.

Ổn định kinh tế vĩ mô để phát triển bền vững là mục tiêu hàng đầu

Quan điểm phát triển, tư tưởng chỉ đạo chung trong năm 2013 cũng như giai đoạn 2013 - 2015 là phải nắm vững và giải quyết tốt mối quan hệ giữa tốc độ tăng trưởng và chất lượng phát triển; giữa tăng trưởng cao và ổn định kinh tế vĩ mô; giữa kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô với đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế... Trong giai đoạn 2013 - 2015, ưu tiên hàng đầu của Việt Nam vẫn là kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội gắn với đổi mới mô hình tăng truởng, cơ cấu lại nền kinh tế; tạo tiền đề vững chắc cho tăng trưởng cao hơn ở những năm cuối của kế hoạch 5 năm 2011 - 2015.

Trước yêu cầu đó, cần phát huy tốt hơn nữa vai trò của Nhà nước trong kiến tạo, điều tiết sự phát triển của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trên cơ sở tôn trọng, vận dụng đầy đủ, đúng đắn các quy luật, nguyên tắc của kinh tế thị trường, xem nhu cầu thị trường, cơ chế thị trường và hiệu quả, lợi ích là căn cứ chính để quyết định việc phân bổ các nguồn lực cho phát triển; đồng thời có biện pháp tích cực ngăn ngừa và khắc phục những hạn chế, mặt trái của cơ chế thị trường.

Phấn đấu đến năm 2020, Việt Nam cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại

Mục tiêu của Việt Nam đã được xác định đến năm 2020 cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại.

Trong năm 2013, các chỉ tiêu chủ yếu gồm: GDP tăng khoảng 5,5%, CPI khoảng 8%, bội chi ngân sách nhà nước không quá 4,8% GDP, tỷ lệ nhập siêu khoảng 8%, kim ngạch xuất khẩu tăng 10%, tỷ lệ thất nghiệp khu vực thành thị dưới 4%, tạo việc làm cho khoảng 1,6 triệu lao động… Bên cạnh đó, mục tiêu lớn hàng đầu là đẩy mạnh thực hiện 3 đột phá chiến lược gắn với tái cơ cấu nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng, đảm bảo an sinh xã hội và phúc lợi xã hội. Đây là những nhiệm vụ không dễ dàng trong điều kiện nền kinh tế phải giải quyết những tồn tại cũ như nợ xấu khu vực ngân hàng, tồn kho và co hẹp sản xuất của các DN. Những với nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định, kỳ vọng chúng ta sẽ đạt được mục tiêu đề ra nói trên…

Nhất quán điều hành chính sách tiền tệ, tài khóa đồng bộ, chặt chẽ

Trước hết, trong năm 2013, Việt Nam sẽ tiếp tục thực hiện chính sách tiền tệ, tài khóa đồng bộ, chặt chẽ; thực hiện nghiêm việc cắt giảm và quản lý tốt đầu tư công; tạo thuận lợi cho sản xuất kinh doanh, hỗ trợ có chọn lọc cho những ngành, lĩnh vực quan trọng và các DN hoạt động có hiệu quả, có lợi thế canh tranh. Trong các năm tới, cần tập trung chỉ đạo và tổ chức triển khai thực hiện tốt các định hướng, giải pháp nhằm đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế.

Thúc đẩy tiến trình tái cơ cấu nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng chất lượng, hiệu quả

Cơ cấu lại nền kinh tế phải gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh; phải thực hiện đồng bộ trong tất cả các ngành, lĩnh vực trên phạm vi cả nước và từng địa phương, đơn vị cơ sở trong nhiều năm. Ưu tiên việc tập trung vào 3 lĩnh vực quan trọng là: Tái cơ cấu đầu tư với trọng tâm là đầu tư công; cơ cấu lại thị trường tài chính với trọng tâm là tái cơ cấu hệ thống ngân hàng thương mại (NHTM) và các tổ chức tài chính; tái cơ cấu DN nhà nước (DNNN) mà trọng tâm là các tập đoàn kinh tế và tổng công ty nhà nước.