“Sóng cả, không ngã tay chèo”

Khu vực cảng Hải Phòng là đầu mối giao thương lớn nhất miền Bắc, kèm theo đó cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ về buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới, điều đó đòi hỏi lực lượng Hải quan chốt chặn trên vùng “sóng cả” này phải luôn nêu cao tinh thần cảnh giác.

Theo Cục Hải quan Hải Phòng, số lượng DN đông đảo, loại hình XNK đa dạng, hàng hóa phong phú nên trên tuyến đường biển ở khu vực Hải Phòng cũng luôn xuất hiện nhiều phương thức, thủ đoạn vi phạm. Có thể điểm mặt, chỉ tên những hình thức điển hình như: Khai báo 1 lô hàng ở nhiều chi cục khác nhau để trốn tránh kiểm tra của cơ quan Hải quan; gian lận về thuế; gian lận xuất xứ; vi phạm của loại hình tạm nhập tái xuất; vi phạm trong loại hình gia công và SXXK…

Phân tích cụ thể từng phương thức vi phạm, lãnh đạo một đơn vị nghiệp vụ của Hải quan Hải Phòng cho biết, khi thực hiện thủ tục hải quan điện tử, DN (có ý đồ gian lận) đăng kí tờ khai tại 1 chi cục để thăm dò kết quả phân luồng, nếu tờ khai thuộc luồng Xanh DN sẽ tiếp tục làm thủ tục. Trường hợp vào luồng Vàng (kiểm tra chi tiết hồ sơ), luồng Đỏ (kiểm tra thực tế hàng hóa), DN sẽ không nộp hồ sơ, xuất trình hàng hóa mà thực hiện khai báo tại một đơn vị khác.

Để gian lận về thuế DN sử dụng rất nhiều chiêu thức như: Khai sai mã số; gian lận số lượng; khai sai giá… Ví dụ, đối với hàng hóa đồng nhất (cùng 1 mặt hàng) DN thường khai số lượng ít hơn thực tế để làm giảm số tiền thuế phải nộp; với lô hàng có nhiều mặt hàng, DN khai tăng lượng hàng có thuế suất thấp, khai ít lượng hàng có thuế suất cao cũng nhằm giảm tổng số tiền thuế phải nộp… Trường hợp gian lận về mã, do một số mặt hàng tương đồng về tên gọi (trong Biểu thuế) chỉ khác về thành phần cấu tạo, công nghệ sản xuất, thậm chí mục đích sử dụng… nhưng có chênh lệch về mức thuế, lợi dụng điều này DN sẽ khai sai mã để hàng hóa XNK vào những mã có thuế suất thấp hòng gian lận tiền thuế hoặc được hưởng ưu đãi từ chính sách thuế.

Trường hợp gian lận qua giá, DN khai gia thấp; khai sai chất liệu, thành phần, phẩm cấp hàng hóa để giảm trị giá tính thuế. Nhiều DN còn cố tình “lập lờ đánh lận con đen” khi khai báo không rõ năm sản xuất (model) của hàng hóa NK khiến cơ quan Hải quan khó khăn trong tìm kiếm thông tin xác định trị giá tính thuế (bởi hàng hóa sản xuất giữa các năm khác nhau cũng thường có giá khác nhau)…

Một số vụ việc điển hình được Hải quan Hải Phòng phát hiện như: Ngày 8-4-2013, 1 Công ty A làm thủ tục XK lô hàng khai là bột đá (CaCO3) có tráng phủ axit stearic có thuế suất thuế XK 0% tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đình Vũ. Chi cục đã đưa mẫu lô hàng đi phân tích và theo kết quả phân tích của cơ quan chuyên môn, lô hàng này thực chất là đá tự nhiên dạng mảnh có thuế suất thuế XK 14%.

Ngày 2-3-2013, Công ty TNHH G làm thủ tục NK lô hàng tại Chi cục Hải quan quản lí hàng đầu tư gia công Hải Phòng. Hàng hóa khai báo là máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất may mặc. Khi cơ quan Hải quan yêu cầu kiểm tra thực tế hàng hóa DN không chấp hành. Cơ quan Hải quan tiến hành kiểm tra thực tế theo quy định thì phát hiện lô hàng khai sai về số lượng, chất lượng, chủng loại…

Ngoài việc ngăn chặn kịp thời nhiều hành vi gian lận, trốn thuế, thời gian qua Hải quan Hải Phòng với lực lượng chủ công là CBCC làm công tác kiểm soát đã phát hiện nhiều vụ vận chuyển trái phép hàng cấm. Nổi bật là 2 vụ bắt giữ buôn lậu ngà voi liên tiếp trong tháng 10 vừa qua (Báo Hải quan đã đưa tin), với tổng số lượng tang vật thu giữ hơn 4,5 tấn ngà voi. Trước đó, Đội Kiểm soát Hải quan, Hải Phòng phối hợp với các đơn vị Hải quan cửa khẩu phát hiện, bắt giữ nhiều vụ buôn lậu tê tê, vảy tê tê, tổng số tang vật thu giữ hơn 15 tấn tê tê và 1 tấn vảy tê tê…

Theo Đội Kiểm soát Hải quan, từ đầu năm 2013 đến hết tháng 10, đơn vị đã phát hiện, xử lí 79 vụ vi phạm, tăng 11 vụ so với cùng kì 2012. Trong đó có 4 vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biến giới, 2 vụ liên quan đến buôn bán ma túy. Tổng số tiền từ bán hàng vi phạm tịch thu, nộp NSNN gần 33 tỉ đồng. Các hành vi vi phạm chủ yếu như khai sai tên hàng, số lượng, chất lượng; vi phạm về giấy phép NK; nhập lậu hàng cấm…

Đánh giá về hiệu quả công tác chống buôn lậu trên địa bàn, ông Nguyễn Tiến Lộc - Cục trưởng Cục Hải Phòng cho biết, thực hiện hiệu quả công tác này mang lại nhiều ý nghĩa tích cực, nổi bật: Tạo môi trường sản xuất, kinh doanh bình đẳng; đảm bảo thực hiện hiệu quả đường lối kinh tế đối ngoại của đất nước; góp phần đảm bảo an ninh quốc gia, an toàn cộng đồng; chống thất thu cho NSNN…

Dịp Tết, “soi kĩ” hàng tiêu dùng

Theo Đội Kiểm soát Hải quan, bên cạnh công tác thương xuyên, dịp tết Nguyên đán Giáp Ngọ 2014 đơn vị sẽ tập trung chống buôn lậu các mặt hàng tiêu dùng phục vụ Tết. Quy luật những năm gần đây ở khu vực cảng Hải Phòng cho thấy, tình trạng buôn bán, vận chuyển trái phép hàng hàng hóa dịp Tết thường tập trung vào rượu ngoại, mĩ phẩm, thuốc lá, hàng điện tử, điện lạnh, hàng thời trang, đèn trời, pháo nổ…

Lãnh đạo Đội cho biết, đơn vị đã quán triệt toàn thể CBCC thực hiện tốt các văn bản chỉ đạo của Tổng cục Hải quan, Cục Hải quan Hải Phòng, đặc biệt là Chỉ thị 6287/CT-TCHQ ngày 25-10-2013 của Tổng cục Hải quan về tăng cường chống buôn lậu trước, trong và sau tết Nguyên đán Giáp Ngọ 2014. Yêu cầu đặt ra với lực lượng kiểm soát Hải quan Hải Phòng là luôn phải ở thế sẵn sàng, chủ động để phòng ngừa và đấu tranh có hiệu quả đối với các tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm. Đi đôi với việc tập trung ngăn chặn các đối tượng có nguy cơ gian lận, công tác kiểm soát cũng phải sàng lọc ra các DN chấp hành tốt pháp luật để góp phần tạo thuận lợi cho hoạt động XNK, không gây phiền hà, ách tắc hàng hóa tại cửa khẩu.