Trên cơ sở đánh giá, nhận định tình hình thực tế, ngay từ những ngày đầu năm 2013, Bộ Tài chính đã chủ động, tích cực tham mưu với Chính phủ ban hành các Nghị quyết về những giải pháp chủ yếu chỉ đạo điều hành thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán NSNN năm 2013; Các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho SXKD, hỗ trợ thị trường, giải quyết nợ xấu; Đồng thời, khẩn trương chỉ đạo triển khai các nhiệm vụ tài chính - NSNN được Chính phủ phân công.

Dưới sự chỉ đạo, điều hành kiên quyết của Chính phủ, sự vào cuộc của cấp ủy chính quyền các địa phương, sự ủng hộ và nỗ lực vươn lên của cộng đồng doanh nghiệp (DN) và nhân dân, tình hình kinh tế - xã hội năm 2013 tiếp tục chuyển biến tích cực. Kinh tế vĩ mô được cải thiện. Tổng sản phẩm trong nước (GDP) tăng 5,42% so với năm 2012, xấp xỉ mục tiêu đề ra. Lạm phát được kiểm soát, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) cả năm tăng 6,04% so với cuối năm 2012.

Đây là năm có chỉ số giá tiêu dùng tăng thấp nhất trong 10 năm trở lại đây. Xuất khẩu tăng nhanh, cân đối thương mại ổn định, đây là năm thứ 2 liên tiếp Việt Nam xuất siêu. Thu hút đầu tư nước ngoài từ đầu năm đến 15/12/2013 có những chuyển biến tích cực, ước tính đạt 21,6 tỷ USD, tăng 54,5% so với cùng kỳ năm trước... Mặc dù vậy, SXKD của nhiều DN vẫn còn hết sức khó khăn, công nghiệp tăng trưởng còn chậm, nợ xấu còn cao, số DN giải thể, ngừng hoạt động còn lớn...

Trong điều kiện hoạt động SXKD, tiêu thụ hàng hóa còn khó khăn, phải tiếp tục thực hiện miễn, giảm, giãn thuế để hỗ trợ DN thì nhiệm vụ NSNN năm 2013 được giao là khá nặng nề. Mặc dù vậy, thu năm 2013 vẫn đạt 101% dự toán, tăng 10% so với cùng kỳ; chi ngân sách đạt 100,8% dự toán, đảm bảo các nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và đảm bảo an sinh xã hội; Phấn đấu cả năm đạt và vượt mức đánh giá thu, chi ngân sách đã báo cáo Quốc hội; Nợ chính phủ, nợ công, nợ nước ngoài của quốc gia trong giới hạn an toàn.

Để đạt được kết quả thu, chi NSNN nêu trên, Ngành Tài chính đã triển khai tích cực các giải pháp chủ yếu sau:

1. Khẩn trương thực hiện các giải pháp về thuế tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển sản xuất – kinh doanh.

Đến nay, có gần 106,35 nghìn lượt DN được gia hạn nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT), với trên 4.430 tỷ đồng tiền thuế được gia hạn; Trên 85.000 lượt DN được gia hạn nộp thuế thu nhập DN (TNDN), với khoảng 3.020 tỷ đồng tiền thuế được gia hạn. Giải pháp này đã góp phần, tạo điều kiện cho các DN vượt qua khó khăn, giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành và đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính đã tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội thông qua các Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế TNDN, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế GTGT... với những quy định ưu đãi hơn cho người nộp thuế.

2. Tập trung điều hành thu tích cực, chi tiêu chặt chẽ, tiết kiệm, tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính.

Về thu NSNN, Bộ Tài chính đã chủ động phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, cấp uỷ và chính quyền địa phương, động viên và tranh thủ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị để triển khai nhiệm vụ thu mà Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã giao. Đồng thời, tập trung chỉ đạo hệ thống Thuế, hệ thống Hải quan:

(i) Tăng cường công tác quản lý thu, khai thác nguồn thu, chống thất thu, giảm nợ đọng thuế; chủ động đề xuất các giải pháp quản lý hiệu quả, phát hiện kịp thời các khoản khai thác tăng thu, các địa bàn còn thất thu, để có biện pháp quản lý thu phù hợp;

(ii) Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra thuế tại các DN và các hoạt động chống chuyển giá, chống buôn lậu và gian lận thương mại;

(iii) Đẩy nhanh việc xử lý nợ đọng thuế nội địa theo đúng quy định của pháp luật, phấn đấu năm 2013 giảm số nợ đọng xuống dưới 5% tổng số thu phát sinh;

(iv) Thực hiện đôn đốc thu đủ, thu kịp thời số tiền truy thu, tiền phạt, tiền nợ thuế vào NSNN và các khoản thu theo kết luận, kiến nghị của cơ quan Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ và các cơ quan bảo vệ pháp luật khác;

(v) Chấn chỉnh công tác hoàn thuế; Thành lập các đoàn thanh tra về khấu trừ, hoàn thuế GTGT trên địa bàn các tỉnh Tây Nguyên và Tây Nam bộ; Tăng cường phối hợp với các cơ quan chức năng, đặc biệt là lực lượng cảnh sát điều tra để trao đổi thông tin, điều tra khởi tố các tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm về thuế; Xử lý kịp thời, nghiêm minh các trường hợp vi phạm. Từ đó, phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ thu NSNN năm 2013.

Về điều hành chi NSNN, quán triệt chủ trương chặt chẽ, tiết kiệm, Bộ Tài chính đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 09/CT-TTg về việc tăng cường chỉ đạo điều hành thực hiện nhiệm vụ tài chính - NSNN năm 2013, với trọng tâm yêu cầu là các bộ, ngành, địa phương phải đẩy mạnh việc rà soát, cắt giảm các nhiệm vụ chi chưa thực sự cần thiết; Thực hiện tiết kiệm thêm 10% dự toán chi thường xuyên còn lại của 7 tháng cuối năm 2013 (tổng số khoảng 3.100 tỷ đồng); Điều hành chi phù hợp với khả năng thu NSNN;

Hạn chế tối đa các khoản bổ sung ngoài dự toán ngân sách. Cơ quan tài chính các cấp và Kho bạc Nhà nước tăng cường công tác kiểm soát chi NSNN, đảm bảo chặt chẽ, đúng mục đích và đối tượng, hiệu quả (tính đến hết tháng 11/2013, hệ thống KBNN đã thực hiện kiểm soát chi đối với gần 495.900 tỷ đồng chi thường xuyên của NSNN; Đã phát hiện trên 53.050 khoản chi của gần 23.950 lượt đơn vị chưa chấp hành đúng thủ tục, chế độ quy định; Tạm dừng chưa thanh toán với số tiền gần 1.000 tỷ đồng chưa đủ điều kiện chi theo quy định);

Duy trì thường xuyên các đoàn thanh tra, kiểm tra việc sử dụng ngân sách tại đơn vị sử dụng ngân sách, chủ đầu tư; Kiểm tra thực hiện các chính sách an sinh xã hội ở một số địa phương... để phát hiện, chấn chỉnh và xử lý kịp thời các sai phạm. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng đã trình và được Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí để hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho việc triển khai thực hiện tốt hơn nhiệm vụ quan trọng này.

3. Tăng cường công tác quản lý giá, đặc biệt là giá xăng dầu, điện, than, giá dịch vụ giáo dục và y tế … theo cơ chế thị trường với lộ trình thích hợp, bảo đảm mục tiêu kiềm chế lạm phát.

Đồng thời, tăng cường phối hợp với các bộ, cơ quan và địa phương trong công tác quản lý giá cả, thị trường; Không để xảy ra tình trạng đầu cơ, găm hàng, tăng giá bất hợp lý, tuỳ tiện; Kiểm soát chặt chẽ việc tuân thủ các quy định pháp luật về quản lý giá trên địa bàn. Phối hợp tăng cường công tác thông tin tuyên truyền nhằm tạo sự đồng thuận trong xã hội.