Phối hợp đấu tranh với tội phạm thuế
Từ năm 2008 đến nay được đánh giá là giai đoạn có nhiều khó khăn đối với nền kinh tế cũng như cộng đồng doanh nghiệp (DN), do đó đã tác động không nhỏ đến kết quả thu ngân sách nhà nước (NSNN). Mặc dù vậy, Cục thuế Hà Nội vẫn hoàn thành tốt nhiệm vụ thu ngân sách, số thu năm sau cao hơn năm trước (năm 2009 tăng 13,7%, năm 2010 tăng 11,9%, năm 2011 tăng 12,9%, năm 2012 tăng 16%).
Những kết quả khả quan trên là do có sự tham gia chỉ đạo sát sao của Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế, Thành ủy, HĐND, UBND Hà Nội, sự nỗ lực vượt khó của toàn bộ tập thể cán bộ công chức Cục thuế Hà Nội và sự phối hợp có hiệu quả với Công an TP. Hà Nội thực hiện Quy chế phối hợp đấu tranh, phòng chống các hành vi tội phạm trong lĩnh vực thuế.
Trong thời gian qua, Nhà nước đã có nhiều điều chỉnh sửa đổi, bổ sung các chính sách về thuế theo hướng tạo thuận lợi cho DN. Mặc dù vậy, tội phạm trong lĩnh vực thuế ở hầu hết các loại hình DN trên địa bàn Hà Nội vẫn diễn ra ngày càng phức tạp và có chiều hướng gia tăng với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi. Tổng hợp số liệu về hoạt động tội phạm trong lĩnh vực thuế, năm 5 qua cho thấy, liên ngành Thuế và Công an TP. Hà Nội đã phối hợp điều tra, xử lý 2.379 vụ việc liên quan đến loại tội phạm này.
Trong đó, ngành Thuế Hà Nội đã chuyển cơ quan công an 850 vụ; cơ quan công an cũng đã chuyển ngành thuế 1.529 vụ. Riêng năm 2011, Phòng Cảnh sát điều tra về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ (PC 46) đã điều tra xử lý 204 vụ, 215 đối tượng, thu hồi cho NSNN 123,07 tỷ đồng, tăng gấp 2,5 lần so với năm 2010.
Trong 10 sắc thuế Nhà nước ban hành, thì có 5 sắc thuế bị tội phạm lợi dụng nhiều nhất là thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập DN, thuế thu nhập cá nhân, thuế xuất nhập khẩu và thuế nhà đất. Đặc biệt, tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tiền NSNN qua hoàn thuế GTGT đang có những diễn biến phức tạp nhất. Thủ đoạn gian lận cơ bản là lập nhiều DN, mở chi nhánh để xuất hóa đơn GTGT mua bán hàng hóa lòng vòng với nhau mà không có hàng hóa, thậm chí ghi giá trị bán thấp hơn giá đầu vào... để hợp thức hóa hồ sơ xin hoàn thuế nhằm chiếm đoạt tiền ngân sách.
Riêng lĩnh vực xuất nhập khẩu, còn có chiêu hạ giá hàng hóa nhập khẩu xuống mức thấp nhất có thể - nghĩa là ghi giá trong hợp đồng thấp hơn so với giá trị thực tế, khai sai chủng loại từ hàng có giá trị cao, đời mới thành hàng có giá trị thấp, đời cũ. Thậm chí, biến hàng mới 100% thành hàng đã qua sử dụng để lợi dụng các chế độ ưu đãi để nhập khẩu thêm nhiều hàng hóa…
Điển hình về hành vi mua bán trái phép hóa đơn GTGT có thể kể đến là: Công ty TNHH Thương mại kinh doanh vật tư thiết bị điện công nghiệp, liên ngành Thuế - Công an đã phát hiện hành vi bán khống gần 700 tờ hóa đơn GTGT với tổng số tiền ghi trên hóa đơn lên tới hơn 30 tỷ đồng; Công ty cổ phần tập đoàn Y dược Bảo Long, Cục thuế Hà Nội đã thanh tra, phát hiện DN này không nộp hồ sơ khai thuế, bỏ ngoài sổ sách hàng trăm triệu đồng tiền thuế, cơ quan thuế đã xử lý hành vi trốn thuế của DN với số tiền 938,8 triệu đồng; Thanh tra tại Công ty TNHH Thông tin tín nhiệm và xếp hạng DN Việt Nam (Credit Việt Nam) và Công ty cổ phần thương mại và quảng cáo Đông Nhuận, đã phát hiện hành vi trốn thuế của 2 công ty này với số tiền lần lượt là 1,028 tỷ đồng và 1,277 tỷ đồng...
Tháng 5/2009, Công an Hà Nội phát hiện một số DN nhập khẩu kinh doanh xe ô tô khách do Hàn Quốc sản xuất có hành vi thông đồng với khách hàng nước ngoài khai thấp giá trị thực tế mua bán để trốn thuế khi nhập khẩu và tiêu thụ xe. Công an Hà Nội đã phối hợp với cơ quan thuế tổ chức điều tra xác minh xác định số thuế mà DN này đã trốn gần 14 tỷ đồng (trong đó, trên 9,5 tỷ đồng thuế TNDN và trên 4 tỷ đồng thuế GTGT). Thu hồi cho NSNN trên 4,2 tỷ đồng và chuyển hồ sơ đến các cơ quan chức năng điều tra xử lý; Tháng 6/2011, liên ngành Thuế và Công an Hà Nội đã điều tra, làm rõ Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam thông qua phát mại 8 xe ô tô là tài sản đảm bảo vay cho Công ty cổ phần thương mại dịch vụ Ngân Lợi nhưng không kê khai thuế GTGT, Cục thuế Hà Nội đã ra quyết định xử phạt và truy thu thuế trên 6,3 tỷ đồng…
Bên cạnh các hành vi trên, còn có hàng loạt hành vi trốn thuế, gây thất thu cho ngân sách như: Hạch toán lỗ và làm thủ tục giải thể sau một thời gian hoạt động, cũng như lợi dụng chính sách thuế ưu đãi đầu tư, chuyển hình thức sản xuất kinh doanh và xuất khẩu để trốn thuế, tránh thuế thông qua các hoạt động giao dịch liên kết, chuyển giá với số lượng ngày càng lớn, hành vi ngày càng phức tạp. Đáng báo động là nạn chuyển giá, báo lỗ giả nhằm trốn thuế của các DN FDI.
Theo đánh giá của liên ngành Thuế - Công an Hà Nội, sự phối hợp giữa hai lực lượng này đã tạo ra sức mạnh tổng hợp để trấn áp có hiệu quả hoạt động tội phạm trong lĩnh vực thuế, đồng thời, có tác dụng tuyên truyền, nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của người nộp thuế. Tuy nhiên, việc đấu tranh với loại tội phạm này cũng đang lộ rõ nhiều bất cập. Đó là công tác nắm bắt tình hình, dự báo, nhận dạng các hành vi tội phạm mới về thuế cũng hạn chế. Một số thông tin do hai ngành cung cấp cho nhau chưa sát thực, dẫn đến lãng phí thời gian, kinh phí trong xác minh.
Việc đấu tranh với hành vi vi phạm đôi khi còn chưa quyết liệt, thiếu thuyết phục khiến một số vụ việc kéo dài, không xử lý được. Trong khi đó, tình hình kinh tế thế giới và trong nước đang có nhiều khó khăn, đối tượng gian lận thuế sẽ sử dụng nhiều thủ đoạn, kỹ năng tinh xảo với công nghệ cao để thực hiện hành vi trốn thuế.
Giải pháp ngăn chặn tội phạm thuế
Từ thực trạng trên, có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm trong phối hợp thực hiện phòng chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật về thuế như thường xuyên phối hợp chặt chẽ hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho mỗi cơ quan phát huy khả năng, chủ động trong nghiệp vụ nhằm tạo sức mạnh tổng hợp trấn áp tội phạm. Đồng thời, tập trung thanh tra lĩnh vực quản lý, sử dụng hóa đơn tự in, DN nợ đọng thuế quy mô lớn, một số DN trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản, DN có dấu hiệu chuyển giá, báo lỗ liên tục. Nhưng để phòng, chống hiệu quả, rất cần thêm sự vào cuộc đồng bộ của Viện kiểm sát, Tòa án nhân dân nhằm kịp thời phát hiện, ngăn ngừa, xử lý nghiêm minh.
Cần tập trung thanh tra, kiểm tra các DN có giao dịch liên kết, có dấu hiệu chuyển giá; Đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra các lĩnh vực có kiên quan đến tài chính, ngân hàng, kinh doanh bất động sản, khai thác khoáng sản, dược phẩm, điện lực, dầu khí, bưu chính viễn thông. Tổ chức thống kê phân loại DN FDI hoạt động trên địa bàn Hà Nội theo các tiêu chí: quốc tịch DN, ngành nghề kinh doanh, thời gian đầu tư, tổng số lỗ, số tiền đã hoàn thuế… từ đó áp dụng các biện pháp phòng chống chuyển giá phù hợp. Với trường hợp DN đầu tư ngay từ năm đầu hoặc năm thứ hai đã hoàn thuế thì tập trung giám sát kiểm tra, yêu cầu DN phải giải trình rõ nguyên nhân và xem xét kỹ tài liệu hoàn thuế.
Bên cạnh đó, cần phối hợp chặt chẽ với ngành Nội chính để có những biện pháp mạnh trong điều tra, truy tố, xét xử các vụ việc về thuế. Đặc biệt, cần mạnh tay xử lý điển hình một số vụ có tính chất nghiêm trọng, tinh vi để mang tính răn đe và phòng ngừa đối với các đối tượng vi phạm pháp luật thuế. Cần đưa ra truy tố, xử lý kịp thời các vụ án trốn thuế khi có đủ yếu tố cấu thành tội phạm để tăng cường trấn áp và tăng cường hiệu quả phòng ngừa.
Trong lĩnh vực nhập khẩu ô tô, xe máy, thuốc tân dược, thực phẩm chức năng… cần chú ý đến công tác thanh toán ngoại thương đối với các đối tác nước ngoài cụ thể như: Hàn Quốc, Trung Quốc, các nước ASEAN…
Theo Cục thuế Hà Nội, tới đây, liên ngành Thuế - Công an sẽ xây dựng quy chế để phối hợp chặt chẽ hơn. Đồng thời, đẩy mạnh thanh, kiểm tra chống thất thu thuế, kiên quyết xử lý các trường hợp có hành vi vi phạm và tội phạm trong lĩnh vực thuế. Nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm phải thiết lập hồ sơ chặt chẽ chuyển cho cơ quan điều tra. Đối với các DN cố tình chây ỳ, Cục Thuế Hà Nội phối hợp với cơ quan Công an đề nghị Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội rút giấy phép kinh doanh.
Phối hợp đấu tranh với tội phạm thuế: Nhìn từ Cục Thuế Hà Nội
(Tài chính) Sau 5 năm thực hiện Quy chế phối hợp về đấu tranh với tội phạm trong lĩnh vực thuế, liên ngành Thuế - Công an TP. Hà Nội đã tạo ra sức mạnh tổng hợp để trấn áp có hiệu quả các đối tượng vi phạm pháp luật thuế. Đồng thời, đề cao tinh thần thượng tôn pháp luật, tuyên truyền, nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của người nộp thuế, chống thất thu ngân sách.
Xem thêm