Trung Quốc nhập khẩu bột cá với giá cao

Theo số liệu của Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP), năm 2023, Trung Quốc nhập khẩu 1,65 triệu tấn bột cá từ các nước trên thế giới, giảm 9% so với năm 2022. Trong đó, Trung Quốc nhập khẩu gần 262 nghìn tấn bột cá của Việt Nam với giá trị 425 triệu USD, tăng 24% về khối lượng và 48% về giá trị. Việt Nam là nguồn cung cấp bột cá lớn thứ 2 cho Trung Quốc, sau Peru.

5 nước cung cấp bột cá cho Trung Quốc có Nga, Thái Lan, Ấn Độ, Peru và Việt Nam. Năm 2023, do thời tiết El Nino làm giảm sản lượng cá cơm của Peru nên lượng nhập khẩu bột cá từ Peru vào Trung Quốc giảm đến 51%, đạt 430 triệu USD.

Do nhập khẩu từ Peru giảm, Trung Quốc đã tăng 29% nhập khẩu từ các nguồn cung còn lại, đạt kỷ lục gần 1,2 triệu tấn.

Trước đây, Trung Quốc phụ thuộc vào Peru - nguồn cung chiếm hơn một nửa lượng bột cá nhập khẩu, phục vụ cho các ngành chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản khổng lồ của nước này.

Trung Quốc cũng tăng nhập khẩu từ Nga lên 20%, đạt 134 nghìn tấn bột cá. Nhập khẩu từ Hoa Kỳ, Myanmar và Ecuador cũng đạt mức cao mới.

Nước này đang nhập khẩu khoảng 80 triệu tấn đậu nành, nhưng họ vẫn cần thêm các loại protein khác, bao gồm cả bột cá.

Tại Việt Nam, sản phẩm bột cá bền vững duy nhất của MarinTrust từ cá ngừ, tôm và cá tra vụn - không phải bột cá từ nghề cá hỗn hợp hoặc nghề cá làm thức ăn gia súc nhỏ - tương tự như Thái Lan.

Các nước sản xuất bột cá đang nhắm mục tiêu bán hàng ở Trung Quốc để tận dụng giá bột cá tăng, ở mức 1.766 USD/tấn, giá nhập khẩu trung bình của Trung Quốc cao nhất trong lịch sử kể từ năm 2000.

Khó tăng sản lượng bột cá một cách đáng kể, ngay cả khi giá cao

Các đại diện của ngành cho biết, tính minh bạch và tính bền vững đã được tăng cường đáng kể, một phần lớn nguyên liệu thức ăn thuỷ sản hiện nay đến từ các phụ phẩm chế biến cá thay vì chỉ đánh bắt để giảm thiểu, trong khi 1/3 sản lượng hiện nay đến từ các phụ phẩm nuôi trồng thuỷ sản.

Các kế hoạch đảm bảo chất lượng cũng đã lan rộng khắp thế giới để chống lại các hoạt động bất hợp pháp, không được báo cáo và không được kiểm soát đã góp phần gây ra nạn đánh bắt quá mức thời gian qua.

Giá bột cá tăng vọt năm ngoái đã tạo động lực cho các nhà sản xuất thức ăn thủy sản tăng cường nghiên cứu để cắt giảm khối lượng trong khi vẫn bảo toàn được tính toàn vẹn dinh dưỡng.

Mặc dù bột cá và dầu cá vẫn là nền tảng cho thức ăn nuôi trồng thủy sản, nhưng những cải tiến trong việc hiểu biết về nhu cầu dinh dưỡng đối với các loại cá nuôi khác nhau đã hỗ trợ giảm sự phụ thuộc vào bột cá.

Tuy nhiên, các sản phẩm thay thế như bột gia cầm và protein đậu nành thường thiếu khả năng tiêu hóa hoặc cân bằng axit amin. Mittaine cho biết tầng lớp trung lưu đang gia tăng và nhu cầu tiêu dùng của người tiêu dùng đối với hải sản chất lượng cao hơn như cá mú hoặc cá vược cũng đòi hỏi nhiều đầu vào từ bột cá hơn cá chép hoặc cá rô phi.

“Dù thế nào đi nữa, ngành bột cá toàn cầu khó có thể tăng sản lượng đáng kể, ngay cả khi giá cao hơn.” - Đại diện VASEP nhận định. 

Sau khi đạt mức cao kỷ lục 2.600 USD/tấn, CFR Trung Quốc, đối với bột cá siêu nguyên chất của Peru, mức giá đã giảm xuống gần mức 2.100 - 2.200 USD/tấn. Các nhà khoa học rất lạc quan rằng tình hình El Nino, vào tháng 4, tháng 5, sẽ ở mức trung tính và đến tháng 6, tháng 7, nó sẽ giảm hết hẳn sang La Nina, nghĩa là sản lượng cá cơm của Peru có thể hồi phục.

Tuy nhiên, các nước sản xuất khác cũng sẽ không từ bỏ thị phần mới có được ở Trung Quốc, họ cũng cạnh tranh. Ấn Độ có bột cá rẻ hơn Peru 100 USD/tấn, đồng thời chất lượng sản phẩm của họ đang được cải thiện.