Bảo đảm nâng cao hiệu quả mối quan hệ giữa các cơ quan

Chiều 12/2, trình bày Tờ trình dự án Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi) trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, Dự thảo Luật gồm 05 chương, 32 điều (so với Luật hiện hành giảm 02 chương, giảm 18 điều), bảo đảm tính kế thừa và khái quát cao theo yêu cầu đổi mới xây dựng pháp luật của Tổng Bí thư và Quốc hội, bảo đảm ổn định và tuổi thọ lâu dài trong hệ thống pháp luật.

Dự thảo Luật đã hoàn thiện các quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ trong mối quan hệ với các cơ quan nhà nước ở Trung ương. Trong đó, Dự thảo Luật đã hoàn thiện các nội dung mang tính nguyên tắc về phân định thẩm quyền. Cụ thể là: Trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định các nội dung theo quy định của Hiến pháp và những vấn đề cơ bản, quan trọng thuộc thẩm quyền của Quốc hội, các vấn đề thuộc thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Phối hợp với các cơ quan thực hiện quyền tư pháp, cơ quan thực hiện quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp theo nhiệm vụ, quyền hạn được giao tại Luật Tổ chức Tòa án Nhân dân, Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân và các luật liên quan.

Dự thảo Luật thiết kế nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ thực hiện theo quy định của Hiến pháp. Đồng thời, làm rõ nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ theo hướng: Trình Quốc hội quyết định các nội dung cơ bản, quan trọng; Trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định các nội dung thuộc thẩm quyền; Trình Chủ tịch nước quyết định đặc xá theo quy định của pháp luật; Thực hiện các nhiệm vụ theo thẩm quyền của Chính phủ. 

Việc xác định nguyên tắc phân định thẩm quyền giữa Chính phủ với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao gắn với hoàn thiện các nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ với vai trò là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất sẽ bảo đảm nâng cao hiệu quả mối quan hệ giữa cơ quan thực hiện quyền hành pháp với cơ quan thực hiện quyền lập pháp và cơ quan thực hiện quyền tư pháp. 

Tăng cường phân cấp, phân quyền

Cùng với các nội dung trên, Dự thảo Luật đã hoàn thiện các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ và mối quan hệ giữa các cơ quan của Chính phủ trong hệ thống pháp luật. 

Điểm mới trong nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ được đề xuất tại Dự thảo Luật là quy định Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về các ngành, lĩnh vực. Chính phủ phân công phạm vi quản lý nhà nước cho các bộ, cơ quan ngang bộ; phân cấp thẩm quyền cho Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ theo phạm vi quản lý, bảo đảm phân định rõ trách nhiệm của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ với tư cách thành viên Chính phủ và người đứng đầu bộ, cơ quan ngang bộ. 

Chính phủ quyết định các chính sách phát triển ngành, vùng, địa phương, trừ những chính sách thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội và chính quyền địa phương, bảo đảm phù hợp với chủ trương của Đảng, chiến lược và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong từng thời kỳ và các mục tiêu, chỉ tiêu, chính sách, nhiệm vụ cơ bản phát triển kinh tế - xã hội đã được Quốc hội thông qua. Đối với những vấn đề đã phân quyền cho chính quyền địa phương thì chính quyền địa phương chủ động quyết định, tổ chức thực hiện và chịu trách nhiệm về kết quả thực hiện nhiệm vụ được phân quyền. 

Chính phủ cũng đề xuất hoàn thiện các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ trong mối quan với chính quyền địa phương. Trong đó, Dự thảo Luật đã làm rõ chủ thể, cách thức, nội dung, phạm vi, thời hạn ủy quyền và các điều kiện mang tính nguyên tắc trong việc thực hiện ủy quyền. 

Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, đây là điểm mới nổi bật, mang tính nguyên tắc căn bản, cốt lõi để các luật khác trong hệ thống pháp luật, làm căn cứ quy định về phân cấp và lần đầu tiên được quy định tại Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi), đáp ứng yêu cầu cấp thiết trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ và chính quyền địa phương.

Để thực hiện chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, kịp thời tháo gỡ các vướng mắc tại các luật chuyên ngành, Dự thảo Luật đã bổ sung điều khoản chuyển tiếp theo hướng giao Chính phủ căn cứ yêu cầu, nhiệm vụ quản lý nhà nước đối với ngành, lĩnh vực trong từng giai đoạn, quyết định điều chỉnh nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ hoặc chính quyền địa phương đang quy định tại các luật chuyên ngành chưa phù hợp với quy định tại Luật này.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, Ủy ban Pháp luật tán thành việc sửa đổi toàn diện Luật Tổ chức Chính phủ. Ủy ban Pháp luật đề nghị Chính phủ nghiên cứu làm rõ hơn trách nhiệm của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ với tư cách thành viên Chính phủ và tư cách người đứng đầu Bộ, cơ quan ngang Bộ. 

Về phân quyền, phân cấp, ủy quyền, Ủy ban Pháp luật cho rằng, các quy định trong Dự thảo Luật đã kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng về thực hiện phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, hợp lý giữa trung ương và địa phương. Chính phủ cần tiếp tục rà soát những nội dung về phân quyền, phân cấp, ủy quyền được thể hiện ở dự thảo Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi) và dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất...