Bên cạnh các giải pháp về thể chế, hạ tầng, nguồn nhân lực… việc tạo môi trường cởi mở với những chính sách hỗ trợ, khuyến khích, đồng thời tạo đầu ra cho doanh nghiệp (DN) khởi nghiệp sẽ góp phần thúc đẩy gia tăng nhanh số lượng DN đổi mới sáng tạo tại Việt Nam trong thời gian tới.

Để khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo phát triển bền vững, thực sự trở thành động lực tăng trưởng, góp phần đưa Việt Nam trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao, ngày 11/5/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 569/QĐ-TTg về Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030. Theo chiến lược này, đến năm 2030, số lượng DN đạt tiêu chí DN khoa học và công nghệ, cũng như DN khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, sẽ tăng gấp đôi so với năm 2020; tỷ lệ DN có hoạt động đổi mới sáng tạo đạt 40% tổng số DN.

Tại Chương trình Thủ tướng Chính phủ đối thoại với thanh niên năm 2025, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương chia sẻ về các giải pháp để đạt mục tiêu trên. Ông cho biết, theo đánh giá chỉ số đổi mới sáng tạo năm 2024, Việt Nam đã tăng hai bậc so với năm 2023, lên vị trí 44. So với các nước có mức thu nhập trung bình thấp, Việt Nam đứng thứ hai sau Ấn Độ; trong ASEAN, Việt Nam xếp thứ tư, sau Singapore, Malaysia và Thái Lan.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương nhận định, Việt Nam có đầy đủ cơ hội và điều kiện để gia tăng nhanh số lượng DN đổi mới sáng tạo, trong đó có các DN do thanh niên đảm nhiệm. Đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đưa ra một số giải pháp mang tính nền tảng nhằm thúc đẩy sự phát triển của DN đổi mới sáng tạo, đồng thời nhấn mạnh yếu tố cốt lõi là thanh niên cần thực sự tham gia vào quá trình này.

Thứ nhất, hoàn thiện thể chế: Đây là giải pháp đột phá, được Đảng, Nhà nước và Chính phủ đặc biệt quan tâm. Hiện nay, công tác hoàn thiện thể chế đang được triển khai mạnh mẽ, với nhiều luật đang được nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung theo định hướng đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết 57, cũng như mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm nay và tăng trưởng hai con số trong giai đoạn tiếp theo. “Hoàn thiện thể chế đối với DN đổi mới sáng tạo sẽ mang tính cởi trói, khích lệ đối với các DN này” – Thứ trưởng Trần Quốc Phương khẳng định.

Thứ hai, phát triển hạ tầng: Tăng cường đầu tư vào hạ tầng công nghệ thông tin, khoa học công nghệ và chuyển đổi số là yếu tố mang tính đột phá hiện nay và trong tương lai. Đầu tư hạ tầng sẽ được thực hiện qua nhiều kênh, trong đó nguồn vốn nhà nước đóng vai trò chủ đạo. Tuy nhiên, theo chỉ đạo của Thủ tướng, các phương thức đầu tư mới cũng đang được nghiên cứu nhằm đẩy nhanh phát triển hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng dùng chung thông qua mô hình hợp tác công tư. “Trong tháng 5 này, dự kiến sẽ trình sửa đổi Luật Đầu tư PPP cũng như các nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ” – Thứ trưởng Trần Quốc Phương thông tin.

Thứ ba, phát triển nguồn nhân lực: Thứ trưởng Trần Quốc Phương đánh giá cao lực lượng nhân lực trẻ, đặc biệt là thanh niên trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Theo ông, công tác đào tạo nguồn nhân lực cần tập trung vào ba trụ cột chính: hợp tác đào tạo, thu hút nhân tài, và đào tạo gắn với DN để phát triển lao động có kỹ năng, kỹ thuật phù hợp với nhu cầu thực tiễn. Hiện nay, các trường đại học đã đẩy mạnh đào tạo nhân lực cho lĩnh vực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Thứ tư, khuyến khích đổi mới sáng tạo trong khu vực DN: DN có tiềm năng và nguồn lực lớn để đầu tư vào khoa học công nghệ. Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 193, cho phép DN đầu tư vào khoa học công nghệ được khấu trừ chi phí trước thuế – một chính sách khuyến khích quan trọng. Trong thời gian tới, Chính phủ sẽ tiếp tục tăng cường nguồn lực đầu tư cho khoa học công nghệ, tạo cơ hội cho các DN khởi nghiệp do thanh niên dẫn dắt.

Cuối cùng, tạo môi trường thuận lợi: Chính phủ đã triển khai nhiều chương trình, chiến lược nhằm khuyến khích và xây dựng môi trường hỗ trợ DN khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, bao gồm hệ thống vườn ươm, trung tâm R&D, trung tâm đổi mới sáng tạo. “Một điểm hết sức quan trọng là chính sách ưu tiên, tạo điều kiện thuận lợi để DN khởi nghiệp thương mại hóa sản phẩm của mình” – Thứ trưởng Trần Quốc Phương nhấn mạnh.