Tính từ 1998 trở lại đây, việc CPI giảm ở tháng cuối năm mới chỉ xảy ra ở 2014 và 2008 - năm mà kinh tế Việt Nam bắt đầu chịu ảnh hưởng nặng nề của khủng hoảng kinh tế thế giới (xét dãy số liệu từ năm 1998, năm Việt Nam chính thức tính toán CPI theo chuẩn quốc tế).

Như vậy, việc CPI năm nay tăng thấp kỷ lục đã lại phá vỡ "quy luật" tăng ở tháng cuối năm. 

So với các năm gần đây, ngoài các tác động từ diễn biến cung cầu của thị trường, CPI năm nay tăng thấp còn nhờ vào tác động ít hơn từ các nhóm hàng do nhà nước quản lý như dịch vụ giáo dục, dịch vụ y tế. 

Năm 2014 chỉ còn 4 tỉnh điều chỉnh giá dịch vụ y tế theo Thông tư 04/2012/TTLT-BYT-BTC và năm 2014 cũng là năm cuối của chu kỳ điều chỉnh giá dịch vụ giáo dục theo Nghị định 49/2010/NĐ-CP nên mức độ điều chỉnh thấp hơn nhiều so với những năm trước. 

Tính chung cả năm 2014, chỉ số giá nhóm dịch vụ y tế và nhóm dịch vụ giáo dục tăng lần lượt là 2,2% và 8,96% so với tháng 12 năm trước, thấp hơn nhiều so với mức tăng 23,51% và 12,82% của năm 2013.

CPI tháng 12 năm nay giảm so với tháng trước chủ yếu do tác động của các đợt giảm giá xăng dầu liên tiếp trong thời gian qua. 

Ngoài tác động trực tiếp của xăng dầu trong CPI, cước vận tải bằng các phương tiện như xe khách và taxi đã bắt đầu giảm theo khiến chỉ số giá nhóm giao thông giảm 3,09%, mức giảm mạnh nhất trong tháng. 

Xét cả năm 2014, đây cũng là nhóm có mức giảm mạnh nhất trong 11 nhóm hàng chính tính chỉ số giá với mức giảm 5,57% so với tháng 12 năm 2013.

Tác động của các đợt giảm giá xăng dầu còn thể hiện qua mức giảm của nhóm nhà ở, vật liệu xây dựng, điện, nước và chất đốt với mức giảm 0,99% so với tháng trước.

Giá dầu thô thế giới đang lao dốc không chỉ khiến giá xăng dầu các loại giảm mà còn khiến giá các sản phẩm chiết xuất từ dầu mỏ giảm theo. Giá gas bán lẻ trong nước tiếp tục được điều chỉnh từ ngày 1/12/2014 khoảng 13 nghìn về mức khoảng 330 nghìn/ bình 12 kg.

Ngoài ra, giá dầu hỏa giảm gần đây cũng tác động không nhỏ đến chỉ số chung của nhóm trong khi các mặt hàng vật liệu xây dựng cơ bản không tăng giá do đang không phải mùa xây dựng.

Đây cũng là hai nhóm duy nhất giảm giá trong tháng.

Ở phía còn lại, các mặt hàng tăng giá, xét về mức tăng, đáng chú ý nhất là nhóm bưu chính viễn thông với mức tăng 0,8% so với tháng trước. Sau 4 năm chỉ dao động không quá 0,2% thì trong tháng này, nhóm đã tăng mạnh mẽ nhất kể từ năm 2008. Tuy nhiên, với quyền số nhỏ, ảnh hưởng của mức tăng này lên chỉ số chung không nhiều.

Nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống đã tăng trở lại ở mức 0,08% so với tháng trước trong đó nhóm lương thực tăng 0,14%, thực phẩm tăng 0,05% và ăn uống ngoài gia đình tăng 0,07% so với tháng trước. 

Theo đánh giá, nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng thấp trong tháng cuối năm cũng nhờ một phần vào việc giá xăng dầu giảm mạnh khiến chi phí vận chuyển nhất là những mặt hàng tươi sống giảm đi.

Các nhóm hàng còn lại tăng nhẹ dưới 0,5% so với tháng trước.

Trong tháng, hai mặt hàng đặc biệt là vàng và đô la Mỹ tiếp tục diễn biến trái chiều khi dừng ở các mức tương ứng giảm 0,05% và tăng 0,35% so với tháng trước. 

Kết thúc năm, vàng đã giảm 3,73% trong khi đô la Mỹ tăng nhẹ 1,03% so với cuối năm ngoái.