Tìm cách đẩy vốn vào sản xuất kinh doanh
(Tài chính) Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, đến hết tháng 3 tín dụng đã tăng khoảng 1,35% so với tháng 2, nếu so với cùng kỳ năm trước tăng khoảng 11,59%. Tuy nhiên, việc tiếp cận vốn của các doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn còn nhiều vướng mắc.
Vốn cho doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn giảm
Theo đánh giá của các chuyên gia, thị trường vốn ở Việt Nam vẫn chưa phát triển, khả năng đa dạng hóa nguồn vốn huy động của doanh nghiệp còn hạn chế. Bởi vậy các doanh nghiệp phụ thuộc khá lớn vào nguồn vốn tín dụng của hệ thống ngân hàng, kể cả nguồn vốn đầu tư trung, dài hạn. Chính vì vậy, tăng trưởng tín dụng của hệ thống ngân hàng đối với nền kinh tế luôn là tâm điểm và là vấn đề được quan tâm.
Nhiều biện pháp đã được thực hiện nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh trong thời gian qua đã phần nào giúp tín dụng lấy lại đà tăng. Đầu tiên có thể kể đến việc NHNN điều hành đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ để giảm mặt bằng lãi suất cho vay xuống mức 9-11%/năm, bằng với mức lãi suất của giai đoạn 2005-2006. Bên cạnh đó, các tổ chức tín dụng cũng tích cực miễn giảm lãi vốn vay, giảm lãi suất của các khoản cho vay cũ đưa tỷ trọng các khoản cho vay có lãi suất trên 15%/năm chỉ còn 5,6% so với mức 65% trước thời điểm 15/7/2012...
Giống như quy luật vẫn thường thấy thì tăng trưởng tín dụng tăng cao trong tháng cuối năm, sau đó giảm hoặc tăng rất chậm vào những tháng đầu năm. Diễn biến của tín dụng năm 2014 cũng theo quy luật này, cụ thể tín dụng tháng 1 giảm 0,55% và tháng 2 giảm 0,65%, đến tháng tháng 3 tín dụng đã tăng khoảng 1,35% so với tháng 2.
Việc tín dụng có tăng trưởng thực sẽ đem lại tác dụng mở rộng đầu tư để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Cơ cấu tín dụng tiếp tục có sự dịch chuyển theo hướng tập trung vào các ngành, lĩnh vực ưu tiên, đây là một tín hiệu được xem là tích cực. Đến cuối tháng 1, tín dụng xuất khẩu tăng 1,28%, công nghiệp hỗ trợ tăng 1,73%, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao tăng 0,41% so với cuối năm 2013. Đến cuối tháng 2, tín dụng đối với nông nghiệp nông thôn tăng khoảng 0,15% so với cuối năm 2013.
Tuy nhiên, tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn giảm so với cuối năm 2013 bởi sức hấp thụ vốn của khối doanh nghiệp này thấp, nhiều doanh nghiệp có tình hình tài chính yếu kém, nên không đủ điều kiện vay vốn.
Tập trung tháo gỡ
Đánh giá về tình hình tăng trưởng tín dụng của Việt Nam trong thời gian qua, các chuyên gia kinh tế tại Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cho rằng, tăng trưởng tín dụng còn chậm cho đến cuối năm 2013, do một số ngân hàng tăng tín dụng tạm thời để thực hiện chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng 12%. Nguyên nhân bởi nợ xấu còn cao, tốc độ cải cách ngân hàng chậm chạp và cầu tín dụng yếu.
Ông Dominic Mellor - Chuyên gia kinh tế trưởng của ADB tại Việt Nam chỉ rõ: “Những biện pháp kích thích tín dụng hiện nay vẫn chưa có kết quả, do phía cầu chứ không phải phía cung vì ngân hàng khó nhận diện được doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh tốt và đáp ứng nhu cầu của ngân hàng”.
Trong khi đó, nhận định từ phía các tổ chức tín dụng có phần lạc quan hơn. Một số ngân hàng thương mại cho biết, môi trường và thực trạng kinh doanh của ngành tài chính – ngân hàng trong những tháng đầu năm đang có những chuyển biến tích cực so với năm 2013. Đáng chú ý, nhu cầu của khách hàng dần phục hồi, thanh khoản của hệ thống tiếp tục ở trạng thái tốt...
Đại diện NHNN cho biết, thời gian tới, để hỗ trợ tăng trưởng tín dụng, lưu thông dòng vốn trong nền kinh tế, NHNN tiếp tục tập trung chỉ đạo triển khai các giải pháp tín dụng để đạt được mục tiêu tín dụng cả năm 2014 là 12-14%. Cụ thể như, xem xét linh hoạt điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho các tổ chức tín dụng trên cơ sở đánh giá tình hình tài chính, khả năng mở rộng tín dụng, tập trung ưu tiên vốn tín dụng cho các lĩnh vực ưu tiên; NHNN chi nhánh phối hợp với các sở, ngành, hiệp hội ngành nghề ở địa phương chủ động tìm hiểu những khó khăn của doanh nghiệp liên quan đến nhu cầu về vốn, mức lãi suất trên cơ sở đó NHNN chi nhánh thực hiện rà soát, kiểm tra chéo, rà soát nhu cầu vốn thực tế và chỉ đạo các ngân hàng thương mại trên địa bàn chủ động tìm và hỗ trợ tín dụng cho từng nhu cầu cụ thể...
Theo đánh giá của các chuyên gia, thị trường vốn ở Việt Nam vẫn chưa phát triển, khả năng đa dạng hóa nguồn vốn huy động của doanh nghiệp còn hạn chế. Bởi vậy các doanh nghiệp phụ thuộc khá lớn vào nguồn vốn tín dụng của hệ thống ngân hàng, kể cả nguồn vốn đầu tư trung, dài hạn. Chính vì vậy, tăng trưởng tín dụng của hệ thống ngân hàng đối với nền kinh tế luôn là tâm điểm và là vấn đề được quan tâm.
Nhiều biện pháp đã được thực hiện nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh trong thời gian qua đã phần nào giúp tín dụng lấy lại đà tăng. Đầu tiên có thể kể đến việc NHNN điều hành đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ để giảm mặt bằng lãi suất cho vay xuống mức 9-11%/năm, bằng với mức lãi suất của giai đoạn 2005-2006. Bên cạnh đó, các tổ chức tín dụng cũng tích cực miễn giảm lãi vốn vay, giảm lãi suất của các khoản cho vay cũ đưa tỷ trọng các khoản cho vay có lãi suất trên 15%/năm chỉ còn 5,6% so với mức 65% trước thời điểm 15/7/2012...
Giống như quy luật vẫn thường thấy thì tăng trưởng tín dụng tăng cao trong tháng cuối năm, sau đó giảm hoặc tăng rất chậm vào những tháng đầu năm. Diễn biến của tín dụng năm 2014 cũng theo quy luật này, cụ thể tín dụng tháng 1 giảm 0,55% và tháng 2 giảm 0,65%, đến tháng tháng 3 tín dụng đã tăng khoảng 1,35% so với tháng 2.
Việc tín dụng có tăng trưởng thực sẽ đem lại tác dụng mở rộng đầu tư để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Cơ cấu tín dụng tiếp tục có sự dịch chuyển theo hướng tập trung vào các ngành, lĩnh vực ưu tiên, đây là một tín hiệu được xem là tích cực. Đến cuối tháng 1, tín dụng xuất khẩu tăng 1,28%, công nghiệp hỗ trợ tăng 1,73%, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao tăng 0,41% so với cuối năm 2013. Đến cuối tháng 2, tín dụng đối với nông nghiệp nông thôn tăng khoảng 0,15% so với cuối năm 2013.
Tuy nhiên, tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn giảm so với cuối năm 2013 bởi sức hấp thụ vốn của khối doanh nghiệp này thấp, nhiều doanh nghiệp có tình hình tài chính yếu kém, nên không đủ điều kiện vay vốn.
Tập trung tháo gỡ
Đánh giá về tình hình tăng trưởng tín dụng của Việt Nam trong thời gian qua, các chuyên gia kinh tế tại Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cho rằng, tăng trưởng tín dụng còn chậm cho đến cuối năm 2013, do một số ngân hàng tăng tín dụng tạm thời để thực hiện chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng 12%. Nguyên nhân bởi nợ xấu còn cao, tốc độ cải cách ngân hàng chậm chạp và cầu tín dụng yếu.
Ông Dominic Mellor - Chuyên gia kinh tế trưởng của ADB tại Việt Nam chỉ rõ: “Những biện pháp kích thích tín dụng hiện nay vẫn chưa có kết quả, do phía cầu chứ không phải phía cung vì ngân hàng khó nhận diện được doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh tốt và đáp ứng nhu cầu của ngân hàng”.
Trong khi đó, nhận định từ phía các tổ chức tín dụng có phần lạc quan hơn. Một số ngân hàng thương mại cho biết, môi trường và thực trạng kinh doanh của ngành tài chính – ngân hàng trong những tháng đầu năm đang có những chuyển biến tích cực so với năm 2013. Đáng chú ý, nhu cầu của khách hàng dần phục hồi, thanh khoản của hệ thống tiếp tục ở trạng thái tốt...
Đại diện NHNN cho biết, thời gian tới, để hỗ trợ tăng trưởng tín dụng, lưu thông dòng vốn trong nền kinh tế, NHNN tiếp tục tập trung chỉ đạo triển khai các giải pháp tín dụng để đạt được mục tiêu tín dụng cả năm 2014 là 12-14%. Cụ thể như, xem xét linh hoạt điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho các tổ chức tín dụng trên cơ sở đánh giá tình hình tài chính, khả năng mở rộng tín dụng, tập trung ưu tiên vốn tín dụng cho các lĩnh vực ưu tiên; NHNN chi nhánh phối hợp với các sở, ngành, hiệp hội ngành nghề ở địa phương chủ động tìm hiểu những khó khăn của doanh nghiệp liên quan đến nhu cầu về vốn, mức lãi suất trên cơ sở đó NHNN chi nhánh thực hiện rà soát, kiểm tra chéo, rà soát nhu cầu vốn thực tế và chỉ đạo các ngân hàng thương mại trên địa bàn chủ động tìm và hỗ trợ tín dụng cho từng nhu cầu cụ thể...
Bà Hà Thu Giang - Phó trưởng phòng Tín dụng Chính sách Nhà nước, Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) đề xuất, để doanh nghiệp vừa và nhỏ thuận lợi hơn trong tiếp cận nguồn vốn, cần có sự phối hợp nhịp nhàng từ các cơ quan, bộ ngành, hiệp hội và bản thân doanh nghiệp. Cụ thể như, các tổ chức tín dụng cần xây dựng chính sách tín dụng riêng phù hợp đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nâng cao hiệu quả kiểm tra, giám sát sử dụng vốn vay của doanh nghiệp sau khi giải ngân, tăng cường quản lý rủi ro.