TPP: Cơ hội thúc đẩy thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ
(Tài chính) Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) có tham vọng mở cửa thị trường toàn diện (cắt giảm gần như toàn bộ số thuế quan, trừ một số mặt hàng nhạy cảm), dỡ bỏ các biện pháp hạn chế đầu tư, dịch vụ theo nguyên tắc chọn bỏ, mở cửa thị trường mua sắm công, dịch vụ tài chính... Do đó, tại Hội thảo Thương mại Việt Nam – Hoa Kỳ trước thềm TPP: triển vọng và thách thức, nhiều chuyên gia nhận định, trao đổi thương mại giữa hai nước sẽ được nâng cao hơn nữa.
Thực hiện Hiệp định Thương mại Việt Nam – Hoa Kỳ, mức thuế nhập khẩu vào thị trường Hoa Kỳ hiện đã ở mức thấp cho các thiết bị điện tử, đồ gia dụng và nhiều sản phẩm cấp thấp khác. Song, thuế nhập khẩu hàng thủy sản đóng hộp vẫn ở mức 35%; các sản phẩm trái cây, các loại hạt... có thuế nhập khẩu từ 30 – 130%; mức thuế nhập khẩu với giày dép trung bình 17%, một số loại có thể tăng lên mức 48%... Trong khi đó, TPP đang được Việt Nam và Hoa Kỳ cùng tham gia đàm phán ký kết, có tham vọng mở cửa thị trường toàn diện (cắt giảm gần như toàn bộ số thuế quan, trừ một số mặt hàng nhạy cảm), dỡ bỏ các biện pháp hạn chế đầu tư, dịch vụ theo nguyên tắc chọn bỏ, mở cửa thị trường mua sắm công, dịch vụ tài chính... Phạm vi đàm phán TPP cũng có mức rộng hơn so với hiệp định song phương, nhất là bao gồm các lĩnh vực phi truyền thống.
Như vậy, khi tham gia TPP, các hàng hóa, sản phẩm của nước ta sẽ có nhiều cơ hội tiếp cận với thị trường Hoa Kỳ, cũng như thị trường của các nước thành viên khác. Dự báo, nếu TPP được ký kết thì kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào Hoa Kỳ có khả năng tăng lên mức trên 20% tổng kim ngạch xuất khẩu, đưa quốc gia này trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của nước ta. Ngoài ra, đại diện Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công thương cũng cho biết, hiệp định này sẽ giúp tạo sự khác biệt cho Việt Nam với các nước đang phát triển khác đang tìm kiếm đầu tư, vì sẽ được cải thiện xếp hạng trái phiếu và dòng vốn đầu tư mới. Việc thâm nhập thị trường TPP rộng lớn sẽ tăng ưu đãi cho các nhà đầu tư để di chuyển thiết bị điện tử, các nhà máy thiết bị, góp phần thúc đẩy sự phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ. Đặc biệt, quá trình đàm phán tham gia TPP đã giúp giải quyết các vấn đề còn khúc mắc giữa doanh nghiệp Việt Nam và doanh nghiệp Hoa Kỳ như: bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, tăng số lượng các nhà cung cấp dịch vụ tài chính...
Cơ hội thâm nhập thị trường Hoa Kỳ sẽ ngày càng rộng mở hơn sau khi TPP được ký kết, nhưng các chuyên gia cũng lưu ý, tính bảo hộ cho sản xuất trong nước của thị trường này rất cao, đặc biệt đối với một số mặt hàng như nông sản, thực phẩm. Bên cạnh đó, những rào cản thương mại, kỹ thuật của Hoa Kỳ ngày càng khắt khe và nếu thấy có dấu hiệu làm nguy hại tới sản xuất trong nước, lập tức họ sẽ bổ sung những quy định mới, điều luật mới để chống đối phó. Ví dụ, các sản phẩm thủy sản Việt Nam khi vào thị trường Hoa Kỳ thường xuyên vấp phải việc bị kiện chống bán phá giá, nghĩa là sản phẩm được bán với giá rất rẻ. Điều đó, đòi hỏi doanh nghiệp phải chú ý về chất lượng sản phẩm khi xuất khẩu; tìm hiểu thêm thông tin về thị trường...
Một cản trở khác với hàng hóa xuất khẩu nước ta là thuế suất nhập khẩu vào thị trường Hoa Kỳ và các thị trường khác chỉ bị xóa nếu như các nguyên liệu, linh kiện của sản phẩm, hàng hóa có chứng nhận xuất xứ là hàng Việt Nam. Nói cách khác, nếu cứ tiếp tục nhập khẩu nguyên liệu đầu vào từ quốc gia khác, thì hàng hóa của nước ta sẽ không được hưởng mức thuế suất 0%. Vì vậy, để đón nhận cơ hội TPP, buộc các doanh nghiệp dệt may phải tìm cách nhập khẩu nguyên liệu đầu vào từ các nước thuộc TPP.
Để biến TPP thành cơ hội thúc đẩy phát triển thương mại với Hoa Kỳ, nhiều chuyên gia khuyến nghị, doanh nghiệp phải chủ động nâng cao năng lực cạnh tranh, cải tiến công nghệ; nâng cao năng suất lao động; tích cực tham gia chuỗi sản xuất và cung ứng trong khu vực và toàn cầu; thực thi đầy đủ các nghĩa vụ trong hiệp định, tránh vi phạm các quy định về đầu tư, lao động, môi trường... Nhà nước cần rà soát, điều chỉnh hệ thống pháp luật phù hợp với TPP; chú trọng đào tạo, nâng cao năng lực cho người lao động; và tăng cường tuyên truyền phổ biến về TPP.