Từ phiên đấu thầu vàng đầu tiên...
Không có nhiều đơn vị tham gia như kỳ vọng, phiên đấu thầu vàng đầu tiên vừa được Ngân hàng Nhà nước tổ chức cũng chưa đạt được mục tiêu: góp phần làm giảm giá vàng, thu hẹp khoảng cách chênh lệch giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới.
Sau hơn 2 tháng kể từ khi có sự đồng ý về mặt nguyên tắc, phiên đấu thầu vàng đầu tiên đã được Ngân hàng Nhà nước tiến hành giữa tuần trước. Để thực hiện phiên đấu thầu đầu tiên này, Ngân hàng Nhà nước đã mời 40 ngân hàng, doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia đấu thầu.
Tuy nhiên, chỉ có 21 đơn vị đăng ký tham gia và thực tế, chỉ có 17 đơn vị tham gia đấu thầu trực tiếp. Tại phiên đấu thầu, 15 trong tổng số 17 đơn vị tham gia đã bỏ phiếu trắng, do vậy 2 đơn vị đăng ký mua 1.000 lượng là ACB và Phú Quý đều trúng thầu ngay với giá sàn do không có mức giá cạnh tranh khác.
Vì sao các đơn vị tham gia không mặn mà với phiên đấu thầu vàng đầu tiên này? Trước hết là do sự thay đổi trong khâu thực hiện của Ngân hàng Nhà nước khi tổ chức đấu thầu. Khác với dự định ban đầu là chỉ đưa ra giá trần, tại phiên đấu giá này, Ngân hàng Nhà nước chỉ đưa ra giá sàn với mức cao hơn nhiều so với kỳ vọng của các doanh nghiệp và nhà đầu tư (43.810.00 đồng/lượng). So với mức giá mở cửa của các doanh nghiệp, mức giá sàn này cao hơn xấp xỉ 400.000 đồng/lượng và so với giá vàng SJC tại cùng thời điểm thì cũng cao hơn 100.000 đồng/lượng. Nếu so với giá tham chiếu để tính giá trị đặt cọc được chính Ngân hàng Nhà nước công bố khi chào bán 26.000 lượng vàng miếng SJC thì cũng cao hơn 200.000 đồng/lượng. Thứ hai, mức giá chào sàn cao bất ngờ chính là lý do khiến các đơn vị tham gia đấu thầu khó quyết định. Đây là mức giá bất ngờ đối với các đơn vị tham gia đấu thầu vì mọi người đều nghĩ giá đấu thầu sẽ bằng hoặt thấp hơn giá kết thúc phiên 27.3.2013 là 43.600.000 đồng/lượng. Do vậy, có tới 15/17 đơn vị tham gia phiên đấu thầu đầu tiên đã bỏ phiếu trắng.
Đây cũng là lý do khiến có nhiều ý kiến trái chiều xung quanh phiên đấu thầu vàng đầu tiên. Nhà đầu tư cá nhân và dư luận nói chung không khỏi thất vọng khi phiên đấu thầu đầu tiên chưa góp phần làm giảm giá vàng, thu hẹp khoảng cách chênh lệch giữa giá trong nước với giá trên thị trường thế giới. Trong khi đó, Ngân hàng Nhà nước cho rằng, việc điều chỉnh giá phải giải quyết trong nhiều phiên, không tung ồ ạt nguồn cung giá rẻ khi thị trường chưa chắc hấp thụ được hết.
Hơn nữa, giá cao cũng chống được các lực lượng đầu cơ lợi dụng mua được vàng giá thấp để bán ra giá cao hưởng chênh lệch. 26.000 lượng vàng này tương đương hơn 1.100 tỷ đồng. Do đó việc đặt giá cao tạo ra rào chắn để giãn bớt sức hút đổ vào vàng của các ngân hàng. Thông cáo báo chí của Ngân hàng Nhà nước phát đi ngay sau phiên đấu thầu cũng nhấn mạnh: thông qua việc đấu thầu bán vàng miếng, Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện tăng cung vàng miếng trên thị trường và tham gia thị trường với tư cách người mua bán cuối cùng.
Phiên đấu thầu vàng đầu tiên có thể xem là thành công hay chưa thành công? Nếu xét trên bình diện tăng nguồn cung thì đây vẫn là phiên đấu thầu thành công vì đã có ít nhất hai giao dịch được hoàn tất và tăng cung ra thị trường thêm 2.000 lượng vàng. Nhưng xét ở một khía cạnh khác, phiên đấu giá này có thể coi là chưa thành công. Trước hết là việc có quá ít đơn vị tham gia và trúng thầu cho thấy phiên đấu thầu này chưa tạo được sức hấp dẫn với doanh nghiệp và ngân hàng đủ điều kiện kinh doanh vàng miếng theo quy định của Nghị định 24.
Ngoài ra, mức giá cao và lượng cung vàng tăng thêm chỉ 2.000 lượng thì chưa đáp ứng được cả mục tiêu bình ổn thị trường cũng như tăng nguồn cung. Bởi 2.000 lượng vàng chỉ tương đương với số lượng vàng bán ra một ngày trong thời gian cao điểm trước kia của hai doanh nghiệp kinh doanh vàng lớn nhất là SJC và PNJ. Do vậy, không loại trừ khả năng tăng cung nhỏ giọt với giá cao như vậy còn có thể có tác dụng ngược, khiến giá vàng tăng cao hơn vì các doanh nghiệp đều coi mức giá sàn đấu thầu như giá tham chiếu để xác định giá bán lẻ của mình.
Tuy nhiên, đây chỉ là phiên đấu thầu đầu tiên. Hy vọng rằng, những điểm chưa thành công của phiên đấu thầu đầu tiên sẽ dần được tháo gỡ và thực hiện được mục tiêu đưa giá vàng trong nước tiệm cận với giá thế giới. Rõ ràng là khi giá vàng trong nước ở cùng một điểm giá với thế giới thì không có cơ hội cho đầu cơ, làm giá hay buôn lậu vàng.
Tuy nhiên, chỉ có 21 đơn vị đăng ký tham gia và thực tế, chỉ có 17 đơn vị tham gia đấu thầu trực tiếp. Tại phiên đấu thầu, 15 trong tổng số 17 đơn vị tham gia đã bỏ phiếu trắng, do vậy 2 đơn vị đăng ký mua 1.000 lượng là ACB và Phú Quý đều trúng thầu ngay với giá sàn do không có mức giá cạnh tranh khác.
Vì sao các đơn vị tham gia không mặn mà với phiên đấu thầu vàng đầu tiên này? Trước hết là do sự thay đổi trong khâu thực hiện của Ngân hàng Nhà nước khi tổ chức đấu thầu. Khác với dự định ban đầu là chỉ đưa ra giá trần, tại phiên đấu giá này, Ngân hàng Nhà nước chỉ đưa ra giá sàn với mức cao hơn nhiều so với kỳ vọng của các doanh nghiệp và nhà đầu tư (43.810.00 đồng/lượng). So với mức giá mở cửa của các doanh nghiệp, mức giá sàn này cao hơn xấp xỉ 400.000 đồng/lượng và so với giá vàng SJC tại cùng thời điểm thì cũng cao hơn 100.000 đồng/lượng. Nếu so với giá tham chiếu để tính giá trị đặt cọc được chính Ngân hàng Nhà nước công bố khi chào bán 26.000 lượng vàng miếng SJC thì cũng cao hơn 200.000 đồng/lượng. Thứ hai, mức giá chào sàn cao bất ngờ chính là lý do khiến các đơn vị tham gia đấu thầu khó quyết định. Đây là mức giá bất ngờ đối với các đơn vị tham gia đấu thầu vì mọi người đều nghĩ giá đấu thầu sẽ bằng hoặt thấp hơn giá kết thúc phiên 27.3.2013 là 43.600.000 đồng/lượng. Do vậy, có tới 15/17 đơn vị tham gia phiên đấu thầu đầu tiên đã bỏ phiếu trắng.
Đây cũng là lý do khiến có nhiều ý kiến trái chiều xung quanh phiên đấu thầu vàng đầu tiên. Nhà đầu tư cá nhân và dư luận nói chung không khỏi thất vọng khi phiên đấu thầu đầu tiên chưa góp phần làm giảm giá vàng, thu hẹp khoảng cách chênh lệch giữa giá trong nước với giá trên thị trường thế giới. Trong khi đó, Ngân hàng Nhà nước cho rằng, việc điều chỉnh giá phải giải quyết trong nhiều phiên, không tung ồ ạt nguồn cung giá rẻ khi thị trường chưa chắc hấp thụ được hết.
Hơn nữa, giá cao cũng chống được các lực lượng đầu cơ lợi dụng mua được vàng giá thấp để bán ra giá cao hưởng chênh lệch. 26.000 lượng vàng này tương đương hơn 1.100 tỷ đồng. Do đó việc đặt giá cao tạo ra rào chắn để giãn bớt sức hút đổ vào vàng của các ngân hàng. Thông cáo báo chí của Ngân hàng Nhà nước phát đi ngay sau phiên đấu thầu cũng nhấn mạnh: thông qua việc đấu thầu bán vàng miếng, Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện tăng cung vàng miếng trên thị trường và tham gia thị trường với tư cách người mua bán cuối cùng.
Phiên đấu thầu vàng đầu tiên có thể xem là thành công hay chưa thành công? Nếu xét trên bình diện tăng nguồn cung thì đây vẫn là phiên đấu thầu thành công vì đã có ít nhất hai giao dịch được hoàn tất và tăng cung ra thị trường thêm 2.000 lượng vàng. Nhưng xét ở một khía cạnh khác, phiên đấu giá này có thể coi là chưa thành công. Trước hết là việc có quá ít đơn vị tham gia và trúng thầu cho thấy phiên đấu thầu này chưa tạo được sức hấp dẫn với doanh nghiệp và ngân hàng đủ điều kiện kinh doanh vàng miếng theo quy định của Nghị định 24.
Ngoài ra, mức giá cao và lượng cung vàng tăng thêm chỉ 2.000 lượng thì chưa đáp ứng được cả mục tiêu bình ổn thị trường cũng như tăng nguồn cung. Bởi 2.000 lượng vàng chỉ tương đương với số lượng vàng bán ra một ngày trong thời gian cao điểm trước kia của hai doanh nghiệp kinh doanh vàng lớn nhất là SJC và PNJ. Do vậy, không loại trừ khả năng tăng cung nhỏ giọt với giá cao như vậy còn có thể có tác dụng ngược, khiến giá vàng tăng cao hơn vì các doanh nghiệp đều coi mức giá sàn đấu thầu như giá tham chiếu để xác định giá bán lẻ của mình.
Tuy nhiên, đây chỉ là phiên đấu thầu đầu tiên. Hy vọng rằng, những điểm chưa thành công của phiên đấu thầu đầu tiên sẽ dần được tháo gỡ và thực hiện được mục tiêu đưa giá vàng trong nước tiệm cận với giá thế giới. Rõ ràng là khi giá vàng trong nước ở cùng một điểm giá với thế giới thì không có cơ hội cho đầu cơ, làm giá hay buôn lậu vàng.