Tại Hội nghị triển khi nhiệm vụ ngành ngân hàng năm 2015 diễn ra vào sáng hôm qua (24/12/2014), Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Văn Bình thông báo: “tỷ giá 2015 tăng không quá 2%”.

Như vậy, cam kết đảm bảo biên độ dao động tỷ giá USD/VND không quá 2%  của Thống đốc vẫn được giữ nguyên như cách đây tròn 1 năm. Cụ thể, tại phiên họp Hội nghị trực tuyến giữa Chính phủ và các địa phương sáng 24/12/2013, người đứng đầu NHNN đã khẳng định: “Năm 2014 NHNN sẽ xem xét để điều chỉnh linh hoạt, một mặt hỗ trợ xuất khẩu, đảm bảo mặt bằng chung để không ảnh hưởng tới lạm phát. Biên độ điều chỉnh trong năm 2014 sẽ không quá 2%”.

Và diễn biến thực tế thị trường ngoại hối 2014 đã chứng minh sự “giữ lời” của Thống đốc Bình khi mà trong năm nay cơ quan điều hành “huyết mạch” kinh tế của cả nước chỉ duy nhất một lần phải điều chỉnh tỷ giá, đó là vào ngày 19/6 khi tỷ giá bình quân liên ngân hàng giữa đồng Việt Nam và đôla Mỹ được điều chỉnh tăng mức 21.036 đồng/USD lên 21.246 đồng/USD, và với mức tăng 1% và duy nhất trên thì rõ ràng là NHNN thậm chí còn “dùng không hết”. Và nhìn sâu về trước đó một năm, trong 2013, cơ quan này cũng chỉ phải một lần điều chỉnh tỷ giá, cụ thể là ngày  27/6/2013, tỷ giá bình quân liên ngân hàng nhích thêm 1% lên 21.036 VND/USD, và so với mức 20.828VND/USD ổn định suốt từ đầu năm 2012 thì sự điều chỉnh trên cũng hoàn toàn nằm trong biên độ 2–3% mà NHNN đã cam kết trước đó.

Cùng là điều chỉnh tỷ giá thêm 1% vào giữa năm nhưng cái “thế” của NHNN trong hai thời điểm tháng 6/2013 và tháng 6/2014 là hoàn toàn khác nhau. Nếu như hành động phá giá VND vào giữa năm 2013 gần như là một việc “cực chẳng đã” khi mà giá USD ở nhiều NHTM đã nâng lên kịch trần cho phép, thậm chí tăng giá mua bằng giá bán lên kịch trần 21.036 VND/USD, giá bán USD khi đó trên thị trường tự do còn lên tới 21.320 VND, (nguyên nhân xuất phát từ việc giá vàng lao dốc, gây bất an cho các NHTM Việt Nam, khi phải tất toán trạng thái vàng theo hạn chót vào ngày 30/6/2013, chấm dứt nghiệp vụ huy động và cho vay bằng vàng; đồng thời,  lãi suất tiền gửi VND tiếp tục giảm, một số người có xu hướng găm giữ USD hơn là VND và những tài sản khác), thì động thái “đẩy” tỷ giá thêm 1% vào ngày 19/6 vừa rồi của NHNN lại hoàn toàn chủ động và thiên nhiều về kỹ thuật với chủ ý hỗ trợ xuất khẩu (như lời cam kết đưa ra vào cuối 2013) trong 6 tháng cuối năm (qua đó hỗ trợ tăng trưởng kinh tế theo mục tiêu đề ra), bởi tại thời điểm giữa năm 2014, tỷ lệ lạm phát vẫn được kiềm chế ở mức rất thấp, thị trường tiền tệ, ngoại hối vẫn được đánh giá là khá ổn định, cung cầu ngoại tệ vẫn đảm bảo (5 tháng đầu năm cả nước xuất siêu 1,6 tỷ USD, cán cân thanh toán tổng thể thặng dư trên 10 tỷ USD), điều đó cũng giúp cho NHNN mua được một lượng ngoại tệ lớn tăng dự trữ ngoại hối lên mức kỷ lục là 35 tỷ USD.

Với nguồn lực vững và một hệ thống công cụ dần hoàn thiện, rõ ràng, cái “thế” của NHNN trong việc điều tiết tỷ giá hối đoái, quản lý thị trường ngoại hối, điều hành chính sách tiền tệ đã được nâng cao lên rất nhiều. Điển hình như cách đây hơn một tháng, tỷ giá USD/VND trên thị trường liên tiếp được đẩy lên cao, tuy nhiên chưa cần phải sử dụng đến các công cụ thị trường mở, chỉ một thông cáo được phát đi với nội dung “NHNN không điều chỉnh tỷ giá”, cơ quan này đã ngay lập tức “yên thiên hạ”, tỷ giá USD/VND bán ra cao nhất ở nhiều ngân hàng thời gian qua cũng chỉ dao động khoảng từ 21.425 đến 21.430 đồng đổi một USD, thấp hơn nhiều mức trần 21.458 VND/USD mà NHNN quy định.

Cùng cái “thế” đã rất khác ấy, rõ ràng nhận định: "Năm nay không cần dùng đến hết 2% và thị trường vẫn tiếp tục ổn định" mà Thống đốc Bình phát biểu trong Hội nghị triển khai nhiệm vụ ngành ngân hàng diễn ra sáng hôm qua rõ ràng là “đầy vị thế”. Và với những điểm khá sáng đã đạt được trong công tác điều hành tiền tệ, dẫn dắt nền kinh tế, không khó hiểu tại sao kết quả đánh giá tín nhiệm của người đứng đầu NHNN trong năm 2014 đã được cải thiện vượt bậc đến vậy.

Người viết vẫn còn nhớ trong một lần trao đổi với TS. Võ Trí Thành, tại thời điểm mã diễn biến thị trường ngoại hối đang rất “nóng” (giữa tháng 11/2014), khi đánh giá về những biến động tỷ giá trên thị trường ngoại tệ, vị chuyên gia kinh tế đầy thông tuệ nhưng cũng rất “khó tính” đã đưa ra nhận xét: “NHNN hoàn toàn đủ khả năng để giữ tỷ giá tương đối ổn định”.

Với những dự báo tích cực hơn về tình hình kinh tế trong năm 2015 cùng những thống kê về dự trữ ngoại hối kỷ lục đã được công bố, thiết nghĩ mục tiêu đảm bảo tỷ giá USD/VND không tăng quá 2% mà người đứng đầu NHNN đã cam kết sẽ tiếp tục mang đến nhiều “sức nặng”.