Dư địa và tiềm năng lớn

Việt Nam được ghi nhận là có nhiều tiềm năng cho ngành bán lẻ phát triển. Đó là nhận định của Công ty Savills Việt Nam tại Báo cáo thị trường mặt bằng bán lẻ tại Việt Nam vừa được công bố mới đây, đồng thời đưa ra 5 xu hướng tác động tới mặt bằng bán lẻ  trong thời gian tới.

So với các nước trong khu vực, diện tích bán lẻ hiện đại tại Việt Nam đang ở mức thấp. Cụ thể, mật độ diện tích bán lẻ trên đầu người tại 2 thành phố lớn là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh lần lượt chỉ ở mức 0,17 và 0,13m2/ người, trong khi đó tại các thành phố như Jakarta (Indonesia) là 0,44;  Singapore 0,75 và Bangkok (Thái Lan) 0,89 m2.

Cùng với tốc độ phát triển kinh tế ổn định và mức độ đô thị hóa cao, dân số trẻ chiếm tỷ trọng lớn, chiếm đến 60%, tầng lớp trí thức và có thu nhập ổn định ngày càng tăng góp phần hỗ trợ cho ngành bán lẻ Việt Nam phát triển.

Trong 5 năm gần đây, nguồn cung cho ngành bán lẻ của mỗi thành phố tăng 11% mỗi năm. Savills ghi nhận công suất cho thuê của thị trường bán lẻ đạt 97% tại Hà Nội và 93% tại TP. Hồ Chí Minh trong năm 2018 càng chứng tỏ sự sôi động của phân khúc này.

Khu vực ngoài trung tâm dần “đắt khách”

Nhu cầu cho diện tích bán lẻ tại khu trung tâm khá lớn. Tuy nhiên, sự hạn hẹp về quỹ đất ở vị trí đẹp và giá đất cao đã hạn chế sự phát triển của các dự án bán lẻ tại khu vực này.

Trong khi đó, khu vực ngoài trung tâm ngày càng thu hút các nhà đầu tư phát triển bán lẻ do khu vực này có mật độ dân cư cao, giá đất vừa phải, dân cư giãn dần về các khu vực này bởi hạ tầng giao thông và tiện ích công cộng quy hoạch tốt; dự báo sẽ ngày càng phát triển kéo theo nhiều khu đô thị mới và nhiều dự án nhà ở chất lượng cao.

Tính đến năm 2018, nguồn cung bán lẻ ở khu vực trung tâm chỉ chiếm 2% tại Hà Nội và 12% tại TP. Hồ Chí Minh. Trong đó, TP. Hồ Chí Minh có thị phần nguồn cung bán lẻ khu vực trung tâm giảm liên tục từ mức 21% (năm 2013) lên mức 12%  năm 2018.

Để có thể tối đa hóa sử dụng đất trong khu vực trung tâm, những năm gần đây, bán lẻ trở thành một hạng mục trong dự án/ tòa nhà phức hợp. Xu hướng hạng mục bán lẻ được phát triển trong phức hợp khu dân cư và thương mại sẽ tiếp tục trong các năm tới.

Xu hướng này tạo nên lợi ích tương hổ bởi hạng mục tận dụng được nguồn khách mua sắm là cư dân trong khu đô thị hoặc công nhân viên chức của khối văn phòng từ đó thu hút khách thuê; đồng thời bán lẻ được xem như tiện ích bổ trợ sự tiện lợi cho khu dân cư.

Dự kiến đến năm 2020, thị trường Hà Nội có thêm hơn 435.000m2 diện tích bán lẻ từ 19 dự án; còn thị trường TP. Hồ Chí Minh có thêm khoảng 512.000 m2 từ 30 dự án, chủ yếu sẽ nằm tại khu vực ngoài trung tâm.

Hiện tại, giá thuê tại TP. Hồ Chí Minh đang có xu hướng giảm trong những năm gần đây. Sự giảm giá thuê tại TP. Hồ Chí Minh chủ yếu là do sự tăng trưởng mạnh nguồn cung tại khu vực ngoài trung tâm và các dự án tại đây cung cấp giá thuê thấp hơn giá thuê khu vực trong trung tâm rất nhiều. Khi xét giá thuê theo từng khu vực thì giá thuê tại khu trung tâm có xu hướng tăng trong khi khu ngoài trung tâm có xu hướng giảm, điều này làm khoảng cách giá giữa 2 khu vực ngày càng mở rộng.

Ngược với TP. Hồ Chí Minh, tại thị trường bán lẻ Hà Nội giá thuê khu vực trung tâm giảm và giá thuê khu ngoài trung tâm tăng; sự tăng giá liên tục của khu ngoài trung tâm với nguồn cung chiếm đến 98% đã làm giá thuê toàn thị trường tăng.

Chính xu thế toàn cầu hóa, mở cửa đón chào các nhà đầu tư nước ngoài đã làm cho thị trường bán lẻ Việt Nam ngày càng sôi động và tăng tính cạnh tranh. Mà nhân tố cốt lõi của sự phát triển ngành bán lẻ Việt Nam bền vững là người tiêu dùng đang có xu hướng thay đổi nhanh chóng về hành vi tiêu dùng.

Khách hàng đang dần được công nghệ hoá với thương mại điện tử, smartphones, mạng xã hội hay nhiều tiện ích công nghệ khác. Điều này buộc các nhà phát triển bán lẻ cần phải thấu hiểu và nắm bắt được xu hướng để đưa ra ý tưởng phát triển về kiến trúc dự án cũng như cơ cấu khách thuê phù hợp.

Báo cáo cũng gợi mở một số xu hướng phát triển mặt bằng bán lẻ mà các chủ đầu tư có thể lưu ý như: sự xuất hiện và mở rộng của các tiện ích giải trí trong không gian bán lẻ; tích hợp thương mại điện tử và cửa hàng truyền thống; các mô hình lai ghép mặt bằng bán lẻ và co-working.

Thời gian qua, thị trường bán lẻ Việt Nam cũng từng chứng kiến nhiều dự án phải đóng cửa hoặc giảm diện tích bán lẻ, nhất là phân khúc trung tâm bách hóa bởi thiếu tính đa dạng cơ cấu khách thuê. Không ít trung tâm thương mại đã phải cải tạo lại kiến trúc cũng như cơ cấu khách thuê, không ngừng làm mới và đưa ra nhiều chương trình cũng như các sự kiện giảm giá để thu hút người mua sắm, từ đó giúp cải thiện tình hình kinh doanh.