Cách đây 3 năm, vào ngày 24/9/2009, thị trường trái phiếu Chính phủ chuyên biệt (TPCP) đã chính thức khai trương hoạt động trên Sở Giao dịch Chứng khoán Hà nội (HNX), đánh dấu một bước phát triển cho thị trường chứng khoán nói chung và thị trường trái phiếu nói riêng.

Trong 3 năm qua, kênh đấu thầu trái phiếu chính phủ đã phát huy là kênh huy động vốn hiệu quả cho Ngân sách Nhà nước với tổng khối lượng trúng thầu trong 3 năm lên đến 224.696,15 tỷ đồng (từ 24/9/2009 đến 31/8/2012).

Thị trường phát hành ngày càng sôi động với những phiên đấu thầu có khối lượng trúng thầu lên đến 6.000 - 7.000 tỷ/phiên.

Chất lượng thành viên tham gia đấu thầu ngày càng nâng cao, với số lượng thành viên tính tới thời điểm tháng 9/2012 là 84 thành viên. Có những thành viên tham gia rất tích cực tại mỗi phiên đấu thầu với số lượng trúng thầu lớn và lãi suất đăng ký bám sát diễn biến trên thị trường tiền tệ. Đáng chú ý, có những phiên đấu thầu thu hút đến17, 18 thành viên tham dự.

Đối với các thành viên tham gia, lãi suất là điều đáng quan tâm. Giai đoạn trước năm 2009, lãi suất trúng thầu đôi khi cao hơn lãi suất huy động trên thị trường tiền tệ. Kể từ khi thị trường TPCP chuyên biệt ra đời, lãi suất trúng thầu luôn thấp hơn lãi suất huy động của ngân hàng từ 1-2%/năm.

Trên thị trường thứ cấp, từ chỗ giao dịch trái phiếu được thực hiện trên cùng một hệ thống với giao dịch cổ phiếu và chủ yếu là giao dịch thông thường (Outright), đến tháng 9/2009, hệ thống giao dịch riêng cho thị trường TPCP chuyên biệt đã chính thức được vận hành với những tính năng hiện đại, đạt chuẩn quốc tế, thiết kế tách riêng cho Outright và Repos.

Thi trường trái phiếu Chính phủ thực sự là một sân chơi bình đẳng cho tất cả các thành viên thị trường, tính minh bạch ngày một nâng cao. Quy mô niêm yết của thị trường không ngừng tăng dần qua các năm, từ 159,54 nghìn tỷ đồng năm 2009 lên 339,34 nghìn tỷ đồng vào thời điểm 31/08/2012 (tăng hơn gấp đôi so với năm 2009).

Số lượng mã trái phiếu niêm yết ngày càng giảm (hiện tại có 428 mã so với 500 mã TPCP vào năm 2009) trong khi tổng giá trị niêm yết dần tăng qua các năm đã tạo cơ sở để hình thành những mã trái phiếu có quy mô vốn đủ lớn, tăng tính thanh khoản cho từng mã.

Tính riêng trái phiếu Kho bạc Nhà nước, vào thời điểm năm 2009 có 212 mã với quy mô niêm yết là 82,27 nghìn tỷ đồng thì tới thời điểm 31/8/2012, số mã đã giảm xuống còn 103 nhưng quy mô niêm yết tăng lên 200,17 nghìn tỷ đồng (số mã niêm yết giảm hơn một nửa trong khi quy mô niêm yết tăng tới 2,4 lần).

Giá trị giao dịch (GTGD) trên thị trường thứ cấp qua các năm tăng vài chục nghìn tỷ đồng mỗi năm. Riêng những tháng đầu năm 2012 (tính tới 19/9/2012), GTGD mua bán giao ngay (outright) đạt 105.537 tỷ đồng và GTGD mua bán lại (repos) đạt 37.252 tỷ đồng, tổng cộng GTGD cả thị trường đạt 142.789 tỷ đồng với 178 phiên giao dịch, bình quân phiên đạt 802 tỷ đồng GTGD; đặc biệt phải kể đến sự tham gia mạnh mẽ của NĐT nước ngoài trong thời gian qua với tổng GTGD mua vào – bán ra chiếm tới trên 33% GTGD toàn thị trường.