Phục hồi kinh tế toàn cầu bị chậm lại đã khiến các nhà kinh tế tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và 38 thành viên Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cắt giảm dự báo tăng trưởng toàn cầu của họ trong năm 2021.

Bên cạnh đó, các nhà kinh tế vẫn duy trì triển vọng cho năm 2022 nhưng cảnh báo rằng các biến thể COVID có thể làm chệch hướng tăng trưởng. Họ cũng nhấn mạnh sự cần thiết của các chiến dịch tiêm chủng trên toàn cầu.

Mặc dù đại dịch vẫn là một nguy cơ lớn đối với tăng trưởng toàn cầu, nhưng nó không phải là mối đe dọa duy nhất có khả năng khiến các nhà đầu tư phải chú ý vào năm 2022.

Các biến thể COVID kháng vaccine

Vào tháng 11, thị trường tài chính dậy sóng với một nỗi lo sợ mang tên Omicron. Biến thể này có khả năng lây truyền cao đã khiến thị trường tài chính và hàng hóa toàn cầu sụp đổ.

Ngay sau đó, thị trường toàn cầu tiếp tục chao đảo khi các nhà đầu tư vật lộn để đánh giá tác động kinh tế của biến thể mới. Chính phủ các nước cũng đã thắt chặt biện pháp đối phó nhằm duy trì đà phục hồi kinh tế.

Omicron, mặc dù dễ lây truyền hơn biến thể delta, song nó sẽ không gây chết người như "người tiền nhiệm" và sẽ không né tránh khả năng miễn dịch do vaccine hoặc phương pháp điều trị hiện có tạo ra.

Khi các nhà khoa học tiếp tục phân tích dữ liệu, các chiến lược gia của JP Morgan cho biết nếu Omicron được phát hiện là "ít gây chết người hơn" thì cuối cùng nó có thể đẩy nhanh sự kết thúc của đại dịch.

Hiện tại, Omicron có thể không phải là yếu tố đẩy sự phục hồi kinh tế đi chệch hướng, nhưng một biến thể mạnh hơn trong tương lai có thể tiềm ẩn một rủi ro như vậy.

Các chuyên gia đã cảnh báo rằng nếu virus tiếp tục lây lan thì chúng ta có thể thấy sự xuất hiện của các biến thể COVID kháng vaccine, qua đó đẩy thế giới vào một đợt khủng hoảng nữa.

"Nếu COVID-19 có tác động kéo dài trong trung hạn, nó sẽ làm giảm GDP toàn cầu tích lũy 5,3 nghìn tỷ USD trong 5 năm tới so với dự báo hiện tại của chúng tôi", Kinh tế trưởng IMF Gita Gopinath cho biết.

Bà Gopinath cho biết ưu tiên chính sách hàng đầu là đảm bảo 70% dân số ở mọi quốc gia được tiêm chủng đầy đủ vào giữa năm 2022. Cho đến nay, chưa đến 5% dân số ở các nước thu nhập thấp đã được tiêm chủng đầy đủ.

"Điểm nghẽn" chuỗi cung ứng

Sự gián đoạn chuỗi cung ứng đã làm đình trệ sự phục hồi toàn cầu trong năm 2021. Những khó khăn trong vận chuyển, tình trạng thiếu container vận chuyển và nhu cầu phục hồi mạnh sau khi các hạn chế liên quan đến đại dịch được nới lỏng, đã khiến các nhà sản xuất đau đầu.

Ngành công nghiệp ô tô là một trong những lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Các nhà sản xuất ô tô đã buộc phải cắt giảm sản lượng do các thiết bị trung gian, đặc biệt là chất bán dẫn, vẫn thiếu nguồn cung.

Mặc dù có những dấu hiệu cho thấy tình trạng thiếu hụt nguồn cung đang giảm bớt với việc giảm chi phí vận chuyển và xuất khẩu chip tăng, song các chuyên gia vẫn dự đoán những nút thắt về nguồn cung sẽ tiếp tục đè nặng lên tăng trưởng trong năm tới.

Frank Sobotka, giám đốc điều hành tại công ty vận tải và hậu cần DSV Air & Sea Germany, cho biết: "Chúng tôi dự đoán rằng tình hình này sẽ không giảm bớt vào năm 2022, ít nhất đến khi các đơn vị vận tải biển phục hồi cũng như gia tăng năng lực hoạt động".

Lạm phát tăng vọt

Tình trạng thiếu nguyên liệu và đầu vào, cùng với giá năng lượng cao hơn, đã đẩy lạm phát ở EU và Mỹ lên mức cao nhất trong nhiều năm. Điều này đã khiến các nhà đầu tư toàn cầu lo sợ, khi các ngân hàng trung ương sẽ buộc phải tăng lãi suất sớm để kiềm chế giá đang tăng vọt.

Ngân hàng Trung ương châu Âu cho biết giá đã bị đẩy lên do các yếu tố tạm thời như thiếu hụt nguồn cung, giá năng lượng cao hơn và các hiệu ứng cơ bản. Họ hy vọng lạm phát sẽ hạ nhiệt khi tác động của mất cân bằng cung cầu giảm xuống.

Với sự gián đoạn chuỗi cung ứng được chứng minh là dai dẳng hơn so với các dự báo trước đó, lạm phát dự kiến ​​sẽ tiếp tục tăng nóng trong phần lớn thời gian của năm 2022.

Ở Mỹ, lo ngại về lạm phát dự kiến ​​sẽ còn lớn hơn, được thúc đẩy bởi sự phục hồi kinh tế nhanh chóng, một cuộc kích thích tài khóa lớn và tình trạng thiếu hụt lao động và nguồn cung.

Cục Dự trữ Liên bang cho biết họ sẽ cắt giảm kế hoạch mua trái phiếu và báo hiệu việc tăng lãi suất vào năm 2022. Một đợt tăng lãi suất của FED có thể gây rắc rối cho một số nền kinh tế mới nổi, bao gồm Nam Phi, Argentina và Thổ Nhĩ Kỳ.

Trung Quốc "lâm nguy"

Sự suy thoái ở Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, chắc chắn sẽ gây thêm lo lắng cho các nhà đầu tư vào năm 2022.

Cường quốc kinh tế châu Á đã giúp thế giới thoát khỏi cuộc suy thoái do đại dịch gây ra vào năm 2020 nhờ nhu cầu mạnh mẽ đối với hàng hóa điện tử và y tế. Đây là nền kinh tế lớn duy nhất tăng trưởng vào năm 2020 và dự kiến ​​sẽ tăng khoảng 8% trong năm 2021, qua đó trở thành nền kinh tế lớn phát triển nhanh nhất sau Ấn Độ.

Tuy nhiên, sự phục hồi sau đại dịch đang bị cản trở bởi sự đàn áp của Bắc Kinh đối với các ông lớn công nghệ của họ, bao gồm Alibaba và Tencent, các công ty bất động sản mắc nợ như Evergrande và Kaisa.

Các quan chức hàng đầu của Trung Quốc đã tìm cách xoa dịu bằng cách nói rằng ổn định và phục hồi nền kinh tế sẽ là ưu tiên hàng đầu của họ trong năm tới, và điều này đồng nghĩa với một đợt kích thích tài khóa vào đầu năm 2022.

Ngoài ra, việc Bắc Kinh miễn cưỡng từ bỏ lập trường "Zero COVID" sẽ vẫn là một rủi ro lớn đối với nền kinh tế toàn cầu.

Căng thẳng địa chính trị

Các chuyên gia kinh tế cũng cảnh báo về mối quan hệ giữa Nga với Mỹ và các đồng minh châu Âu.

Mỹ và các đồng minh châu Âu đang cân nhắc thêm các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Nga, bao gồm cả việc dừng đường ống dẫn khí đốt Nord Stream 2.

Edward Moya, nhà phân tích thị trường cấp cao của tập đoàn thương mại OANDA, nói rằng: "Căng thẳng Mỹ-Nga là một nguy cơ to lớn có thể khiến các đồng minh phía Đông NATO gặp khó khăn. Nếu Mỹ và châu Âu ngừng đường ống Nord Stream 2, điều đó có thể dẫn đến cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu và khiến giá dầu tăng lên 100 USD/thùng. Giá năng lượng tăng cao có thể là sợi dây buộc các ngân hàng trung ương trên toàn cầu phải đẩy nhanh việc thắt chặt chính sách tiền tệ".

Bên cạnh đó, quan hệ Mỹ-Trung cũng căng thẳng vì Đài Loan, với việc Washington cảnh báo Bắc Kinh không nên đơn phương thay đổi hiện trạng đối với khu vực này.

Washington đã khiến Bắc Kinh khó chịu hơn nữa khi tuyên bố rằng các quan chức Mỹ sẽ tẩy chay Thế vận hội Mùa đông Bắc Kinh vào tháng Hai tại Trung Quốc. Trung Quốc cũng đã đe dọa rằng Mỹ sẽ "phải trả giá" cho quyết định của mình.