Bộ trưởng Tài chính Ấn Độ - Palaniappan Chidambaram đã nỗ lực chiến đấu trên thị trường tiền tệ suốt hai tháng qua để chặn đà giảm giá của đồng rupee so với USD. Tuy nhiên, đồng tiền này vẫn lao dốc tới hơn 18% kể từ tháng 5.

Sự giảm giá này đã làm tăng giá nhập khẩu và thổi bùng lạm phát tại Ấn Độ. Để hỗ trợ nội tệ, Chính phủ nước này đã phải tăng thuế nhập khẩu vàng và hàng tiêu dùng, đồng thời nâng lãi suất ngắn hạn để kìm hãm đầu cơ tiền tệ.

Tuy nhiên, theo bài phân tích của nhà nghiên cứu Swaminathan Aiyar trên Bloomberg, rupee yếu không hẳn đã là điều tồi tệ. Nội tệ giảm giá có thể có lợi cho nền kinh tế đang thâm hụt vãng lai 4,8% GDP như Ấn Độ, do nó khuyến khích xuất khẩu và hạn chế nhập khẩu.

Dù vậy, chính môi trường kinh doanh tệ hại những năm gần đây đã khiến Ấn Độ không thể tận dụng được lợi thế này, Aiyar phân tích. Trên thực tế, nội tệ giảm từ 45 rupee một USD năm 2011 xuống 60 rupee tháng 6 cũng chẳng thể giúp Ấn Độ tăng xuất khẩu. Thậm chí, xuất khẩu tháng 7 của Ấn Độ còn giảm tới 12%.

Vì vậy, thay vì điên cuồng tìm cách can thiệp tỷ giá, Aiyar cho rằng ông Chidambaram nên giải quyết các rào cản cấu trúc trong nền kinh tế, khiến cả nhà đầu tư trong nước và nước ngoài mất niềm tin vào Ấn Độ.

Mối nguy hiểm hiện tại chính là sự chuệch choạc của kinh tế Ấn Độ. Điều này sẽ bóp nghẹt sự khởi sắc xuất khẩu ngay từ trong trứng nước. Tăng trưởng GDP nước này chỉ còn 5% năm ngoái, sau khi tăng 8,5% suốt thập kỷ qua. Cả công nghiệp và xuất khẩu thời gian gần đây đều trì trệ. Lạm phát lại tăng cao, còn thâm hụt vãng lai gần như gấp đôi mục tiêu của Ngân hàng trung ương. Năm ngoái, các hãng đánh giá tín nhiệm còn dọa hạ xếp hạng của Ấn Độ xuống mức rác.

Chidambaram đã được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Tài chính để lật ngược tình thế trên. Ông đã giảm được thâm hụt tài khóa của Ấn Độ từ 5,8% năm ngoái và cam kết sẽ giảm thêm trong năm nay. Ông cũng thực hiện nhiều cải tổ, như cho phép các đại gia bán lẻ nước ngoài tự do thâm nhập thị trường.

Ấn Độ hy vọng việc cải tổ sẽ hồi sinh tâm lý nhà đầu tư và nền kinh tế. Kế hoạch này đã đi rất đúng hướng cho đến tháng 5 khi lạm phát giảm, lãi suất hạ ba lần và 20 tỷ USD vốn đầu tư đổ vào thị trường chứng khoán Ấn Độ.

Tuy nhiên, bước ngoặt xảy ra sau khi Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) – Ben Bernanke tuyên bố sẽ giảm quy mô gói kích thích. Việc này đã khiến lãi suất trái phiếu Chính phủ Mỹ tăng vọt và hàng tỷ USD rút khỏi các thị trường mới nổi để chảy vào Mỹ nhằm hưởng lãi cao hơn. Tất cả tiền tệ các nước mới nổi đều lao đao, trong đó có đồng rupee.

Dù vậy, theo Aiyar, nguyên nhân sâu xa của suy giảm kinh tế tại Ấn Độ là chính doanh nghiệp nước này cũng không muốn đầu tư trong nước do môi trường kinh doanh quá tệ hại. Tham nhũng là vấn đề lớn nhất. Trong các lĩnh vực như bất động sản, khoáng sản và các hợp đồng của Chính phủ, kinh doanh trung thực sẽ không bao giờ có tác dụng. Gần đây, Ấn Độ đã phải tăng cường điều tra để ngăn chặn tình trạng trên.

Rất nhiều doanh nhân nước này cho biết họ thà đầu tư ra nước ngoài còn hơn rót tiền vào trong nước. Apollo Tires, hãng sản xuất lốp xe hàng đầu Ấn Độ, vừa mua lại Cooper Tire & Rubber của Mỹ. Hãng cho biết ưu tiên đầu tư tiếp theo sẽ là Serbia, Trung Quốc và Mexico. Nếu ông Chidambaram không có cách thu hút đầu tư trong nước, thì Ấn Độ sẽ rất khó hấp dẫn nước ngoài.

Thêm vào đó, công cuộc cải tổ năm ngoái cũng chưa giúp tăng các đơn đặt hàng thiết bị và máy móc lớn – đòn bẩy cho tăng trưởng công nghiệp và xuất khẩu tại Ấn Độ. Đầu tư nước ngoài vào bán lẻ có thể đã được tự do hóa, nhưng vẫn còn rất nhiều điều kiện ràng buộc khiến dòng vốn vẫn chưa thực sự chảy được vào đây. Nội các Ấn Độ có thể đã mở đường cho số dự án trị giá 1.700 tỷ rupee, nhưng vẫn chưa tạo ra sự bùng nổ đơn đặt hàng như kỳ vọng. Một số trường hợp cần Chính phủ cần mạnh tay cho phép hơn nữa. Nhưng cũng có lý do khác là các doanh nghiệp chờ đợi nền kinh tế khởi sắc hơn mới đầu tư.

Aiyar cho rằng Bộ trưởng Tài chính Chidambaram không có đủ vũ khí để can thiệp tỷ giá. Thay vào đó, ông nên tập trung biến các dự án đã được dọn đường thành các khoản đầu tư thực tế và tận dụng cơ hội đồng rupee rẻ để đẩy mạnh xuất khẩu. Nếu đầu tư và xuất khẩu tăng trở lại, niềm tin doanh nghiệp sẽ tăng và đồng rupee cũng theo đó mạnh lên.