Thiếu thống nhất

Phiếu theo dõi hàng hóa XNK được Tổng cục Hải quan ban hành kèm theo công văn 170/TCHQ-GSQL ngày 12/1/2012 nhằm giải quyết các trường hợp cùng một lúc DN có hàng hóa XK, NK tại nhiều cửa khẩu khác nhau, đồng thời để thuận lợi cho việc theo dõi hàng hóa XNK thuộc diện phải có văn bản cho phép của bộ, ngành liên quan.

Tuy nhiên, một trong những vướng mắc mà hải quan địa phương gặp phải là sự thiếu thống nhất trong việc cấp giấy phép XNK hàng hóa của các bộ, ngành. Theo Cục Hải quan Hải Phòng, một số giấy phép XNK không quy định thời hạn (hiệu lực) của giấy phép, như: Giấy phép NK máy photocopy màu của Cục Xuất bản-  Bộ Thông tin và Truyền thông; giấy phép NK thuốc thú y của Cục Thú y- Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn…

Điều này dẫn đến khó khăn cho cơ quan Hải quan trong việc theo dõi, thanh khoản giấy phép. Bên cạnh đó, có những giấy phép NK, cơ quan có thẩm quyền cấp phép lại ghi cụ thể số lượng và trị giá hàng hóa trên giấy phép, gây khó khăn trong việc theo dõi, trừ lùi giấy phép khi làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu vì giá thành sản phẩm có thể được tạm tính tại thời điểm xin giấy phép nhưng đến thời điểm ký hợp đồng và NK lại thay đổi dẫn đến tình trạng giấy phép đúng về số lượng nhưng lại lệch về trị giá.

Tại Hải quan Thừa Thiên Huế, một số văn bản cho phép XNK của các bộ, ngành cũng không ghi rõ thời hạn giấy phép mà chỉ ghi chung là cho phép XK số lượng/năm (đối với khoáng sản tồn đọng), dẫn đến việc cơ quan Hải quan không thống nhất trong cấp phép theo dõi trừ lùi.

Chính vì vậy, theo các cục hải quan, cần thiết phải có sự thống nhất của các bộ, ngành trong việc ban hành các văn bản cho phép XNK hàng hóa như ngày cấp phép, ngày hết hạn… để làm căn cứ thanh khoản giấy phép.

Khó xử lý

Bên cạnh đó, những quy định trong việc quản lý Phiếu theo dõi hàng hóa XNK giữa các đơn vị hải quan cũng cần phải thay đổi để phù hợp với thực tế hoạt động.

Tại địa bàn Quảng Ninh do các chi cục hải quan trực thuộc Cục Hải quan Quảng Ninh nằm rải rác cách xa nhau, có vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo. Trong khi đó, công văn 170/TCHQ-GSQL quy định “phiếu theo dõi hàng hóa XK do Cục Hải quan tỉnh, thành phố nơi DN làm thủ tục XNK lô hàng đầu tiên của Giấy phép cấp…” khi phát sinh nhu cầu XNK hàng hóa, DN phải đến cục hải quan tỉnh để được cấp phiếu, sau đó mới liên hệ tới chi cục hải quan cửa khẩu để đăng ký làm thủ tục. Quá trình này sẽ làm mất thêm nhiều thời gian, chi phí đi lại của DN.

Đây cũng là vướng mắc đang gặp phải ở nhiều đơn vị hải quan khác. Do đó, để tạo thuận lợi cho cơ quan Hải quan và DN, các cục hải quan tỉnh, thành phố đề nghị nên giao việc cấp phiếu và theo dõi văn bản cho phép XNK cho chi cục hải quan cửa khẩu nơi DN mở tờ khai đầu tiên. Đồng thời, việc thanh khoản văn bản cho phép XNK nên giao cho chi cục hải quan cửa khẩu nơi DN mở tờ khai cuối cùng.

Trong việc thanh khoản giấy phép XNK, tại các cục hải quan địa phương cũng đang gặp khó khi DN không thực hiện thanh khoản giấy phép, trong khi giấy phép hết hạn nhưng lượng hàng cho phép XNK vẫn còn.

Để làm tốt khâu thanh khoản giấy phép, theo đề xuất của Hải quan Quảng Ninh, nên bổ sung quy định về thời gian và trách nhiệm của DN trong việc đến chi cục hải quan nơi mở tờ khai cuối cùng để thực hiện thanh khoản giấy phép khi giấy phép hết hạn. Xem xét bổ sung chế tài quy định về phạt vi phạm hành chính đối với hành vi chậm, không đến thanh khoản.

Cục Hải quan Hải Phòng thì cho rằng với trường hợp trên, DN có trách nhiệm gửi bản chính văn bản cho phép XNK cho chi cục hải quan nơi làm thủ tục cuối cùng tổng hợp, thanh khoản, lưu hồ sơ. Sau khi thanh khoản, chi cục có trách nhiệm gửi cho cục hải quan tỉnh, thành phố nơi cấp phép 1 bản pho to giấy phép để theo dõi.