Trải qua hơn nửa thế kỷ trưởng thành và phát triển, Cục Hải quan TP. Hải Phòng trở thành một đơn vị điển hình của Hải quan Việt Nam với rất nhiều thành tích xuất sắc.

Đặc biệt, trong thời kỳ đổi mới, Hải quan Hải Phòng đã phát huy nội lực, sáng tạo, áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến vào quản lý nhà nước về hải quan; liên tục là đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua toàn ngành Hải quan.

Cục Hải quan Hải Phòng luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và đạt được những danh hiệu cao quý như: Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới (năm 2006); Huân chương Lao động hạng Nhất, hạng Nhì; Huân chương Độc lập hạng Nhì; Cờ Thi đua của Chính phủ, Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan; UBND TP. Hải Phòng và 3 tỉnh Thái Bình, Hưng Yên, Hải Dương tặng nhiều cờ thi đua và bằng khen. Hàng trăm lượt cá nhân, tập thể được nhận Bằng khen của Chính phủ, Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan, TP. Hải Phòng, các tỉnh Thái Bình, Hải Dương, Hưng Yên.

Nổi bật trong thành tích xuất sắc của Cục Hải quan TP. Hải Phòng phải kể đến những chiến công chống buôn lậu và gian lận thương mại của cán bộ, công chức Cục Hải quan TP. Hải Phòng.

Chiến công chống buôn lậu trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế

Trong thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế và những năm gần đây, các vụ việc buôn lậu, gian lận thương mại có nhiều diễn biến phức tạp với các hình thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, gây khó khăn cho lực lượng kiểm soát trong quá trình điều tra, xác minh, xử lý vi phạm.

Công tác kiểm soát chống buôn lậu và gian lận thương mại luôn được tập thể lãnh đạo Cục Hải quan TP. Hải Phòng xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của kế hoạch công tác hàng năm. Qua thực tế quản lý hoạt động xuất nhập khẩu, bên cạnh việc chủ động nghiên cứu, chỉ rõ những bất cập về chính sách, nguy cơ, rủi ro tiềm ẩn cũng như khó khăn trong quá trình triển khai công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại, lãnh đạo Cục Hải quan TP. Hải Phòng thường xuyên chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị chủ động nắm tình hình, rà soát thông tin trên hệ thống; thường xuyên trao đổi thông tin và phối hợp với các lực lượng liên quan như Công an, Biên phòng, Cảnh sát biển, Cảng vụ... để xây dựng Kế hoạch phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa, ma túy qua biên giới; đồng thời cảnh báo, chấn chỉnh các Chi cục thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật.

Nhờ công tác chỉ đạo đúng đắn, kịp thời nên lực lượng chống buôn lậu Hải quan Hải phòng đã kiểm soát chặt chẽ, chặn đứng các nguy cơ buôn bán, vận chuyển trái phép các mặt hàng cấm, hàng xâm hại đến an ninh quốc gia như vũ khí, chất nổ, văn hóa phẩm phản động, đồi trụy; thu giữ, buộc tiêu hủy hoặc tái xuất kịp thời hàng trăm containers chứa rác thải, phế liệu độc hại, thực phẩm kém chất lượng gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân; xác lập, tổ chức đấu tranh thành công nhiều chuyên án, vụ việc nổi cộm.

Hầu hết các chuyên án, chuyên đề đều được triển khai sâu rộng, phạm vi ảnh hưởng lớn, mang tính tập trung xuyên suốt, thống nhất cao trong toàn Ngành, tập trung vào các mặt hàng trọng điểm. Qua đó, lực lượng kiểm soát Hải quan thuộc Cục Hải quan TP. Hải Phòng luôn nắm vững tình hình địa bàn, đối tượng, luồng hàng trọng điểm, từ đó tập trung đánh vào các ổ - nhóm buôn lậu, phát hiện nhiều thủ đoạn buôn lậu, hành vi gian lận mới và bắt giữ nhiều vụ việc điển hình.

Trước tiên, phải kể đến chiến công trong công tác kiểm soát chống ma túy. Ngày 21/5/2013, thực hiện kế hoạch chuyên án, Tổ Kiểm soát ma túy thuộc Đội Kiểm soát phối hợp với Đội 5 (PC47)- cơ quan Cảnh sát điều tra của Công an TP. Hải Phòng, tổ chức xác minh thông tin, tiến hành bắt quả tang đối tượng Bùi Xuân Hòa (trú tại Phường Cát Bi, quận Hải An, Hải Phòng) đang thực hiện hành vi buôn bán trái phép ma túy tại khách sạn Sao Mai, số 384 Nguyễn Văn Linh, quận Lê Chân, Hải Phòng, thu giữ 301,54g ma túy đá, trị giá khoảng 300 triệu đồng. Ngày 22/5/2013, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. Hải Phòng đã ra Quyết định số 85/QĐ-PC47, khởi tố vụ án hình sự về hành vi mua bán trái phép chất ma túy.

Những ngày giáp Tết Nguyên đán, Đội Kiểm soát hải quan (Cục Hải quan TP. Hải Phòng) đã phối hợp với phòng PC47- Công an thành phố, triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ phát hiện, phá nhiều vụ án và bắt giữ nhiều đối tượng tội phạm về ma túy. Điển hình như chuyên án 114H triệt phá đường dây vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy từ Trung Quốc qua cửa khẩu Móng Cái- Quảng Ninh về Hải Phòng và chuyển tiếp đi tiêu thụ tại các tỉnh khác. Sau thời gian thu thập thông tin, xác minh vụ việc, hồi 16h30 ngày 18/12/2014 tại phường Kênh Dương, Lê Chân, Hải Phòng, Phòng PC47- Công an thành phố đã kết hợp với Đội Kiểm soát Hải quan, Cục Hải quan TP. Hải Phòng phá thành công chuyên án, bắt quả tang đối tượng cầm đầu Nguyễn Thế Sơn và Đào Thị Hải, thu giữ 02 kg ma túy tổng hợp, 84,5 triệu đồng tiền mặt, 2.100 USD và nhiều tang vật liên quan.

Phát huy hiệu quả công tác phối hợp giữa hai lực lượng, ngày 05/02/2015 Đội Kiểm soát hải quan đã phối hợp với các lực lượng trong ban chuyên án phá đường dây tội phạm vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy Trung Quốc qua cửa khẩu Lạng Sơn về Hải Phòng, bắt giữ đối tượng cầm đầu là Phạm Hữu Tiến, sinh năm 1987, ở tại Cái Tắt, An Đồng, An Dương và 3 đối tượng khác, thu giữ 1,03 kg ma túy tổng hợp, 15,79g cần sa, 01 khẩu súng quân dụng, 69 viên đạn, 01 xe ô tô và nhiều tang vật liên quan. Cơ quan cảnh sát điều tra Công an TP. Hải Phòng đã khởi tố vụ án, tạm giữ các đối tượng để tiếp tục điều tra mở rộng, xử lý theo quy định của pháp luật.

Chiến công điển hình chống buôn lậu của Hải quan Hải Phòng là việc kịp thời phát hiện, bắt giữ nhiều vụ vận chuyển trái phép các loại sản phẩm động vật hoang dã, vi phạm pháp luật Việt Nam và Công ước CITES, thu giữ số lượng lớn tang vật vi phạm. Trong năm 2013, Hải quan Hải Phòng cũng đã bắt giữ nhiều vụ buôn lậu ngà voi và tê tê với tổng lượng tang vật thu giữ trên 4,6 tấn ngà voi và gần khoảng 10 tấn tê tê Java và vảy tê tê. Năm 2014 đã phát hiện, bắt giữ nhiều vụ vi phạm, thu 4,488 tấn ngà voi châu Phi; 3,552 tấn san hô đen; hơn 96 tấn (tương đương 91,38m3) gỗ đàn hương đỏ Ấn Độ, hơn 1 tấn vẩy tê tê nhập lậu từ Tây Phi trị giá nhiều tỷ đồng…

Ngoài ra, Hải quan Hải Phòng còn phát hiện, bắt giữ nhiều vụ buôn lậu hàng hóa là hàng cấm nhập khẩu như xe gắn máy hai bánh phân khối lớn đã qua sử dụng, vi mạch điện tử các loại đã qua sử dụng; phụ tùng ô tô, pin điện thoại, bản mạch điện thoại, quần áo cũ...

Một trong những loại hình xuất nhập khẩu tiềm ẩn nhiều rủi ro buôn lậu và gian lận thương mại là loại hình kinh doanh tạm nhập - tái xuất. Cục Hải quan TP. Hải Phòng đã kịp thời bắt giữ doanh nghiệp tự ý cắt chì hải quan, ngăn chặn hành vi thẩm lậu hàng hóa loại hình tạm nhập - tái xuất để tiêu thụ nội địa. Cụ thể như:

Để kịp thời ngăn chặn hành vi vi phạm, tránh sự tẩu tán hàng hóa, xóa dấu vết hiện trường, gây khó khăn cho cơ quan Hải quan trong việc điều tra, phá án, Đội Kiểm soát Hải quan đã tiến hành các quyết định khám phương tiện vận tải, đồ vật theo thủ tục hành chính. Thực hiện các quyết định tạm giữ tài liệu, tang vật, phương tiện vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan đối với tang vật vi phạm và phương tiện, tài liệu liên quan.

Tiến hành điều tra xác minh mở rộng, Hải quan Hải Phòng đã xác định được đối tượng vi phạm đã thẩm lậu hàng hóa là thịt gà đông lạnh thuộc loại hình tạm nhập – tái xuất, dán tem mác phụ, trộn lẫn cùng với thịt gà nhập khẩu theo loại hình nhập kinh doanh để mang đi tiêu thụ nội địa. Căn cứ vào tài liệu xác minh, kết hợp lời khai của các đối tượng và người có liên quan, xác định hành vi của đối tượng có dấu hiệu tội Buôn lậu hàng hóa trái phép qua biên giới với số lượng, trị giá lớn, quy định tại khoản 4 Điều 153 Bộ luật Hình sự, Đội Kiểm soát Hải quan đã đề xuất chuyển hồ sơ cho cơ quan Công an điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

Vụ việc bắt quả tang được xác minh làm rõ và chuyển hóa hoạt động trinh sát thành chứng cứ theo quy định của pháp luật, của Đội Kiểm soát Hải quan là hồi chuông cảnh tỉnh, nhắc nhở nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của cá nhân, tổ chức tham gia hoạt động xuất nhập khẩu trên địa bàn.

Chiến công mới trong môi trường hải quan điện tử

Hải quan Hải Phòng là đơn vị mở đường trong thực hiện cải cách hành chính, hiện đại hoá hải quan với việc thí điểm áp dụng hệ thống thông quan điện tử một cửa quốc gia VNACCS/VCIS và ứng dụng mã vạch trên tờ khai, góp phần giảm thời gian thông quan hàng hoá. Vinh dự là một trong hai đơn vị trên cả nước được lãnh đạo cấp trên tín nhiệm chọn là đơn vị tiên phong thực hiện mô hình mới, mặc dù đã có sự chuẩn bị chu đáo cả về con người lẫn cơ sở vật chất nhưng trong những ngày đầu triển khai cũng không tránh khỏi sự lúng túng. Tuy nhiên, những khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp cũng như trên hệ thống đã được lãnh đạo Tổng cục Hải quan và Cục Hải quan TP. Hải Phòng nắm bắt và có biện pháp giải quyết kịp thời. Những thành công ban đầu của hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS chính là nguồn động lực cho toàn thể cán bộ, công chức Cục Hải quan TP. Hải Phòng trong bước đường xây dựng ngành Hải quan vững mạnh.

Việc áp dụng hải quan điện tử tiềm ẩn những rủi ro buôn lậu, gian lận thương mại. Do vậy, lãnh đạo Cục Hải quan TP. Hải Phòng xác định, toàn đơn vị cần nâng cao năng lực công tác quản lý rủi ro, tăng cường hiệu quả sử dụng thiết bị soi chiếu nhằm chống buôn lậu, gian lận thương mại trong môi trường hải quan điện tử VNACCS/ VCIS . Trong năm 2014, hai hệ thống máy soi container cố định và di động được trang bị tại đơn vị đã thực hiện soi chiếu 20.672 container.

Trong đó, máy soi cố định thực hiện đối với 14.909 container; máy soi di động thực hiện đối với 5.763 container. Từ việc phân tích hình ảnh soi chiếu, Hải quan Hải Phòng thực hiện mở kiểm tra 1.218 container và phát hiện 157 container vi phạm (đạt tỷ lệ gần 13% so với tổng số container được mở kiểm tra). Hành vi vi phạm tập trung vào khai sai số lượng; hàng hóa thực nhập không đúng với khai báo; đặc biệt, có một số vụ vận chuyển ngà voi đã được kịp thời phát hiện…

Điển hình vào tháng 4/2014, một doanh nghiệp khai lô hàng là chỉ may công nghiệp nhưng kết quả kiểm tra cho thấy hàng hóa thực nhập là gần 352.000m vải dệt kim 100% cotton chưa qua sử dụng; 2 vụ vận chuyển hơn 3 tấn ngà voi chứa trong than củi và găng tay cao su…

Để có được những chiến công trên, trước hết là nhờ vào công tác lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, kịp thời của lãnh đạo cơ quan Tổng cục Hải quan và tập thể lãnh đạo Cục Hải quan TP. Hải Phòng; Phương pháp đấu tranh hiệu quả, có trọng tâm trọng điểm; Áp dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ và sự hỗ trợ của khoa học, phương tiện kỹ thuật hiện đại trong công tác thu thập tình hình, điều tra phát hiện vi phạm và trong suốt quá trình đấu tranh chống buôn lậu và gian lận thương mại; Sự phối kết hợp chặt chẽ với các đơn vị lực lượng chức năng trong và ngoài Ngành; Đặc biệt, phải kể đến sự đoàn kết nội bộ, quyết tâm nỗ lực của mỗi cán bộ công chức hải quan của Cục Hải quan TP. Hải Phòng.