Hội thảo được tổ chức nhằm nâng cao nhận thức về trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước trong việc xây dựng và công bố Danh mục hàng hóa theo mã số HS như quy định tại Nghị định số 12/2006/NĐ-CP ngày 23/01/2006 của Chính phủ (Nghị định 12).

Chính vì vậy, hội thảo có sự tham gia của đại diện các Bộ, ngành liên quan như: Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, Bộ Y tế, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch… cùng đại diện các Vụ, Cục thuộc TCHQ và một số Cục Hải quan tỉnh, thành phố.

 Tham dự và chủ trì hội thảo, Phó Tổng cục trưởng TCHQ Vũ Ngọc Anh phát biểu: hoạt động của cơ quan hải quan giúp nhà nước quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu (XNK) thông qua hoạt động làm thủ tục hải quan và sự quản lý của các Bộ, Ngành liên quan. Trong bối cảnh thực hiện thủ tục hải quan điện tử (TTHQĐT) và tiến tới thực hiện cơ chế hải quan một cửa quốc gia, rất cần thiết xây dựng một hệ thống Danh mục hàng hóa kèm theo mã HS để quản lý. Tuy nhiên, thời quan qua, nhiều đơn vị vẫn chưa công bố Danh mục này hoặc có đơn vị đã công bố Danh mục nhưng lại chỉ mô tả hàng hóa chung chung chứ chưa gắn mặt hàng với một mã HS tương ứng.

Chính vì vậy, Phó Tổng cục trưởng đề nghị các Bộ, ngành nhanh chóng triển khai công tác này, công bố Danh mục hàng hóa kèm mã HS để tạo thuận lợi trong công tác quản lý nhà nước, minh bạch hóa thông tin, giúp doanh nghiệp thuận lợi hơn khi xin cấp phép và làm thủ tục hải quan.

Đại diện Cục Giám sát quản lý về Hải quan cho biết, tính đến hết tháng 7/2013, TCHQ đã chủ động, phối hợp với các Bộ, ngành chuẩn hóa mã HS được 133 danh mục chuyên ngành ban hành kèm theo 88 văn bản. Đối với những văn bản không có danh mục kèm theo nhưng có quy định tên hàng, có điều chỉnh đối với hoạt động XNK vẫn được TCHQ tiến hành rà soát mã số HS (mỗi văn bản được xác định là một danh mục).

Việc các Bộ, ngành ban hành Danh mục hàng hóa quản lý chuyên ngành theo mã số HS căn cứ Nghị định 12 đã giúp cơ quan Hải quan và các tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động XNK thực hiện dễ dàng, thuận lợi hơn khi áp dụng chính sách mặt hàng và áp mã hàng hóa XNK; tạo thống nhất giữa DN và Hải quan trong việc xác định mặt hàng và áp mã thuế đối với hàng hóa thuộc diện quản lý chuyên ngành, góp phần giúp thông quan hàng hóa nhanh chóng. Đồng thời Danh mục cũng giúp các Bộ, ngành quản lý hàng hóa chặt chẽ; giúp công tác kê khai, kiểm tra mã số thuế và áp dụng các chính sách quản lý chuyên ngành được thực hiện nhanh chóng, chính xác và cung cấp dữ liệu về hàng hóa XNK có điều kiện cho công tác quản lý hiện đại hóa, phục vụ hiệu quả cho thông quan điện tử.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện từ tháng 3/2006 đến nay, TCHQ cũng nhận thấy còn nhiều khó khăn, vướng mắc. Đó là: nhiều Bộ, ngành chưa có sự quan tâm đúng mức tới công tác xây dựng, ban hành Danh mục; tồn tại tình trạng chậm công bố các Danh mục gây khó khăn cho cơ quan hải quan và DN trong quá trình làm thủ tục hải quan; nhiều Danh mục được ban hành nhưng không kèm theo mã HS của hàng hóa, gây nhầm lẫn khi thực hiện tại các cửa khẩu, dẫn tới chậm thông quan, thậm chí gây ra khiếu kiện kéo dài…

Phát biểu tham luận tại hội thảo, đại diện Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh bày tỏ vướng mắc lớn nhất với đơn vị khi thực hiện thủ tục hải quan tại cửa khẩu là hiện phiên bản HS 2012 đang được thực hiện, gồm 08 chữ số, thế nhưng chưa có Bộ, ngành nào công bố Danh mục hàng hóa quản lý chuyên ngành kèm theo mã HS chuẩn mà vẫn là Danh mục theo mã của phiên bản HS 2007 (10 chữ số). Điều này gây khó khăn cho cơ quan hải quan trong việc xác định đối tượng thuộc diện phải điều chỉnh theo Nghị định 12, nhiều trường hợp thậm chí gây tranh cãi giữa cơ quan hải quan và DN, tạo nhiều áp lực khi thực thi nhiệm vụ.

Bên cạnh đó, nhiều mặt hàng, mã HS trong các văn bản của Bộ, ngành khác với mã HS chuẩn của Danh mục hàng hóa XNK và Biểu thuế, dẫn đến khi thực hiện gặp nhiều vướng mắc, phải chờ hướng dẫn của Bộ, ngành, mất thời gian và không thống nhất.

Cùng quan điểm với Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh, đại diện Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn cũng trình bày nhiều vướng mắc khi thực hiện tại cửa khẩu phát sinh do chậm ban hành hoặc chậm cập nhật Danh mục hàng hóa kèm mã HS chuẩn. Từ những vướng mắc đó, các đơn vị hải quan tại cửa khẩu kiến nghị các Bộ, ngành khi ban hành hoặc tham mưu ban hành Danh mục quản lý hàng hóa XNK chuyên ngành cần có sự trao đổi thống nhất và nhất thiết phải ban hành kèm theo mã HS cụ thể để tạo thuận lợi cho cơ quan hải quan trong quá trình quản lý, đặc biệt đối với những mặt hàng phức tạp, do nhiều Bộ, ngành cùng quản lý như hóa chất, sữa, sản phẩm dược…

Một số Bộ, ngành tham gia hội thảo như Bộ Công an, Thông tin và Truyền thông, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có phát biểu tham luận cùng kiến nghị Bộ Công Thương là đơn vị chủ trì tham mưu cho Chính phủ soạn thảo văn bản sửa đổi Nghị định số 12 cần nhanh chóng thúc đẩy quá trình hoàn thiện văn bản này, sớm ban hành để các đơn vị căn cứ vào đó ban hành Danh mục quản lý chuyên ngành thuộc lĩnh vực của mình.

Một kiến nghị cũng được nhiều Bộ, ngành và các đơn vị thuộc TCHQ đề cập là cần tổ chức ngay các lớp đào tạo, tập huấn cho các cán bộ thuộc Bộ, ngành về nội dung công ước HS, bộ chú giải HS phiên bản 2012, danh mục Biểu thuế năm 2012 để đảm bảo cán bộ các đơn vị này hiểu rõ, thực hiện được chuẩn mực, đáp ứng quy định tại Nghị định 12.