Anh Hiếu (Nam Định) có câu hỏi: Năm 2010, tôi và một người bạn chung tiền mua một mảnh đất trị giá 900 triệu đồng tại phường Hạ Đình, Thanh Xuân, TP. Hà Nội. Tôi góp 400 triệu đồng, bạn tôi góp 500 triệu đồng nhưng chỉ có một người là bạn tôi ghi tên trong sổ đỏ. Khi làm thủ tục thế chấp mảnh đất này, ngân hàng yêu cầu chỉ được một người đứng tên ký giấy tờ. Đến nay đã gần 10 năm trôi qua, người bạn tôi vẫn sử dụng mảnh đất và coi nó như của riêng mình. Vậy bây giờ tôi phải làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình?

Luật sư Fanci trả lời:

Căn cứ Điều 209 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:

"1. Sở hữu chung theo phần là sở hữu chung mà trong đó phần quyền sở hữu của mỗi chủ sở hữu được xác định đối với tài sản chung.

2. Mỗi chủ sở hữu chung theo phần có quyền, nghĩa vụ đối với tài sản thuộc sở hữu chung tương ứng với phần quyền sở hữu của mình, trừ trường hợp có thoả thuận khác"

Khi đó, nguyên tắc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất được quy định tại Khoản 2 Điều 98 Luật Đất đai 2013 như sau:

"Thửa đất có nhiều người chung quyền sử dụng đất, nhiều người sở hữu chung nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất thì Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất phải ghi đầy đủ tên của những người có chung quyền sử dụng đất, người sở hữu chung nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất và cấp cho mỗi người 01 Giấy chứng nhận; trường hợp các chủ sử dụng, chủ sở hữu có yêu cầu thì cấp chung một Giấy chứng nhận và trao cho người đại diện".

Như vậy, khi cả hai mua chung mảnh đất thì cả hai đều có chung quyền sử dụng đất. Do đó, về nguyên tắc, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất phải ghi tên của cả hai người. Giấy chứng nhận này được cấp cho mỗi người một bản hoặc cấp chung một bản cho người đại diện nếu có yêu cầu. Việc làm thủ tục vay ngân hàng thế chấp mảnh đất này phải được cả hai cùng đồng ý.

Giải pháp:

1. Nếu ngân hàng yêu cầu để một người đứng tên trên sổ đỏ thì để bảo vệ quyền lợi và tránh rủi ro cho người không đứng tên, hai bạn cần lập văn bản (có công chứng, chứng thực) thỏa thuận về việc ủy quyền cho một người đứng tên cũng như các quyền và nghĩa vụ của cả hai người trước khi làm thủ tục vay ngân hàng.

2. Nếu hai bên không thỏa thuận được, bạn có thể gửi đơn lên ngân hàng nhận thế chấp đất trước đó yêu cầu tạm ngưng giao dịch thế chấp do tài sản thế chấp có tranh chấp.

3. Theo quy định bộ luật tố tụng dân sự 2015, bạn có quyền khởi kiện ra tòa án quận Thanh Xuân yêu cầu tòa án tuyên bố mảnh đất nêu trên thuộc sở hữu chung của hai người.