Nhu cầu vốn vay khoảng 31.727 tỷ đồng

Tại phiên họp sáng 24/6 của Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã trình bày tờ trình của Chính phủ về việc xử lý nguồn thu hồi nợ của các chương trình TDCS do NSNN cấp đã hết thời gian thực hiện tại NHCSXH.

Theo Bộ trưởng, từ năm 2008 đến năm 2017, NSNN đã cấp cho NHCSXH tổng số tiền là 6.068,961 tỷ đồng để thực hiện cho vay 03 nhóm chương trình TDCS, gồm: Các chương trình TDCS đối với hộ đồng bào dân tộc thiểu số; Các chương trình TDCS cho vay nhà ở; Chương trình cho vay hỗ trợ các huyện nghèo đẩy mạnh xuất khẩu lao động.

Các chương trình này có thời gian cho vay từ 5 năm đến 15 năm, không bao gồm gia hạn theo quy định của từng chương trình. Theo quy định tại các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, thời gian giải ngân toàn bộ các chương trình TDCS nêu trên đến hết năm 2020; sau năm 2020, NHCSXH có trách nhiệm thu hồi khoản cho vay này theo hợp đồng tín dụng do các chương trình này đã kết thúc thời gian thực hiện.

Theo báo cáo của NHCSXH, đến 30/4/2025, NHCSXH đã thu hồi được 3.144,499 tỷ đồng và dư nợ còn lại tiếp tục phải thu hồi theo hợp đồng tín dụng đã ký với khách hàng vay vốn là 2.924,462 tỷ đồng (dự kiến thời điểm thu hồi khoản vay cuối cùng là năm 2035, không bao gồm thời gian gia hạn nợ theo quy định).

Việc triển khai thực hiện các chương trình TDCS nêu trên đã giúp gần 1,1 triệu hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ đồng bào dân tộc thiểu số và các đối tượng chính sách khác tiếp cận được nguồn vốn, gần 400 nghìn lượt đồng bào dân tộc thiểu số được vay vốn để cải thiện cuộc sống, hơn 11 nghìn người được vay vốn đi xuất khẩu lao động, gần 700 nghìn lượt khách hàng được vay vốn chương trình nhà ở xã hội với trên 700 nghìn căn nhà được xây dựng... Qua đó, góp phần thực hiện chính sách an sinh xã hội của Nhà nước.

Theo báo cáo của NHCSXH, nhu cầu vốn vay của các chương trình TDCS đến hết năm 2025 là tương đối lớn, khoảng 31.727 tỷ đồng, trong đó, nhu cầu về vốn NSNN cần thiết bố trí cho NHCSXH để cho vay các chương trình TDCS khoảng 16.727 tỷ đồng. Cụ thể: chương trình cho vay phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số là 10.727 tỷ đồng; cho vay nhà ở xã hội là 6.000 tỷ đồng.

Từ tình hình trên, NHCSXH kiến nghị cho phép NHCSXH sử dụng nguồn vốn đã thu hồi và tiếp tục thu hồi trong thời gian tới của các chương trình TDCS do NSNN cấp đã hết thời gian thực hiện để thực hiện cho vay chương trình nhà ở xã hội theo quy định tại Nghị định số 100/2024/NĐ-CP.

Cần thiết cho vay các chương trình tín dụng

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, trên cơ sở hiệu quả thực hiện các chương trình TDCS tại NHCSXH và nhu cầu về nguồn vốn đến hết năm 2025 của NHCSXH, Chính phủ nhận thấy việc cho phép NHCSXH sử dụng nguồn vốn đã thu hồi và tiếp tục thu hồi trong thời gian tới của các chương trình TDCS do NSNN cấp đã hết thời gian thực hiện để bổ sung nguồn vốn cho vay các chương trình TDCS khác đang thiếu nguồn lực thực hiện tại NHCSXH là cần thiết và phù hợp với tình hình thực tế.

Việc cho phép này phù hợp với chủ trương của Đảng, chỉ đạo của Ban Bí thư và Lãnh đạo Chính phủ đối với tín dụng chính sách xã hội thời gian qua. Đồng thời, đáp ứng nhu cầu về vốn NSNN để cho vay các chương trình TDCS tại NHCSXH; góp phần thực hiện chính sách an sinh xã hội của Nhà nước.

Bộ trưởng thông tin, về nguyên tắc, đối với nguồn vốn NSNN cho vay khi hết thời hạn thực hiện (không còn nhiệm vụ chi) phải thu hồi để trả lại NSNN; trường hợp NHCSXH có nhu cầu tiếp tục sử dụng nguồn vốn NSNN đã cấp này để thực hiện cho vay các chương trình TDCS khác (thay đổi nhiệm vụ chi của NSNN) thuộc thẩm quyền xem xét, quyết định của Quốc hội.

Do đó, Chính phủ đề nghị Quốc hội xem xét ban hành Nghị quyết của Quốc hội cho phép NHCSXH tiếp tục sử dụng toàn bộ số tiền NSNN đã cấp cho 10 chương trình TDCS (6.068,961 tỷ đồng), trong đó bao gồm số tiền đã thu hồi nợ đến ngày 30/4/2025 là 3.144,499 tỷ đồng và số tiền tiếp tục thu hồi còn lại là 2.924,462 tỷ đồng để cho vay các chương trình tín dụng tại NHCSXH. NHCSXH có trách nhiệm quản lý, sử dụng nguồn vốn theo đúng quy định tại quy chế quản tài chính để cho vay theo quy định của pháp luật.

Chính phủ đề xuất Quốc hội giao Thủ tướng Chính phủ quyết định mức phân bổ cụ thể đối với nguồn vốn thu hồi nợ của 10 chương trình TDCS nêu trên cho từng chương trình TDCS cụ thể tại NHCSXH căn cứ vào nhu cầu thực tế, trong đó xem xét ưu tiên bố trí nguồn vốn để thực hiện chương trình cho vay phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số theo Nghị định số 28/2022/NĐ-CP.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho rằng, việc bố trí NSNN cho Ngân hàng CSXH thực hiện cho vay các chương trình tín dụng chính sách là cần thiết.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính đánh giá, đề xuất cho phép NHCSXH được sử dụng nguồn vốn thu hồi nợ của các chương trình tín dụng chính sách do NSNN cấp đã hết thời gian thực hiện cơ bản phù hợp với tình hình thực tiễn.

Ủy ban đề nghị Quốc hội cho phép bổ sung vào Nghị quyết chung Kỳ họp nội dung cho phép sử dụng toàn bộ số tiền 6.068,961 tỷ đồng để cho vay các chương trình tín dụng tại NHCSXH theo đề nghị của Chính phủ.