Khảo sát ý kiến DN là một trong những chỉ số đánh giá hoạt động hải quan, đây là hệ thống chỉ số được thống nhất trong toàn ngành Hải quan, đo lường được, giúp cơ quan Hải quan xác định kết quả, hiệu quả hoạt động định đánh giá. Đây chính là những con số “biết nói”, đánh giá được một cách chính xác và trung thực nhất hiệu quả hoạt động của Hải quan Việt Nam.

Với vai trò là đơn vị chủ trì tham mưu cho Tổng cục Hải quan về thực hiện cuộc khảo sát ý kiến DN năm 2012 và 2013, bà Lê Như Quỳnh, Phó trưởng ban thường trực Ban Cải cách hiện đại hóa Hải quan (Tổng cục Hải quan) cho biết, kết quả cuộc khảo sát ý kiến khách hàng về hoạt động hải quan của Tổng cục Hải quan trong năm 2012 đã giúp lãnh đạo ngành Hải quan nhìn nhận rõ hoạt động của Ngành, thấy mức độ sự hài lòng của DN đối với hải quan, những mặt được và chưa được… Đây chính là bước đột phá thể hiện quyết tâm cải cách và tinh thần cầu thị của lãnh đạo và ngành Hải quan.

Mục đích của cuộc khảo sát DN năm 2013 cũng đã được lãnh đạo Tổng cục xác định rõ ràng đó là: Hoàn thiện dịch vụ hải quan nhằm giảm thời gian và chi phí thực hiện thủ tục hải quan; có cái nhìn khách quan, thực tế về hoạt động hải quan; xây dựng và củng cố hợp tác giữa Hải quan và DN. Và còn để nghiên cứu cơ sở cho việc thực hiện Kế hoạch cải cách phát triển và hiện đại hóa Hải quan giai đoạn 2011-2015 theo Quyết định 1514/QĐ-BTC ngày 22/6/2011 và chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2020 theo Quyết định 448/QĐ-TTg ngày 25/3/2011.

Vì thế, kết quả khảo sát sẽ giúp Tổng cục Hải quan và các cục Hải quan địa phương nhìn nhận khách quan về những điểm thực tế hoạt động hải quan nhằm hoàn thiện hơn nữa công tác thực thi pháp luật hải quan. Đặc biệt, kết quả cuộc khảo sát sẽ được sử dụng làm căn cứ mang tính khách quan để cơ quan Hải quan xem xét hoàn thiện các văn bản pháp lý quản lý Nhà nước về hải quan và tính thực thi của các quy định đó trong quá trình thực hiện.

Thay đổi hình ảnh trong mắt DN

Cuộc khảo sát ý kiến DN năm 2013 sẽ tập trung 6 nội dung, cụ thể: Mức độ chuyên nghiệp, liêm chính; tuyên truyền, phổ biến, tư vấn, giải đáp, pháp luật; thủ tục thông quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu; quản lý thuế đối với hàng hóa xuất nhập khẩu; kiểm tra sau thông quan; xử lý vi phạm hành chính và giải quyết khiếu nại.

Để có sự đồng thuận trong Ngành trong việc khảo sát ý kiến khách hàng năm 2013,  Tổng cục Hải quan đã tổ chức hội thảo trong Ngành để thống nhất việc triển khai cuộc khảo sát DN năm 2013. Hội thảo đã tập trung thảo luận, trao đổi, thống nhất về một số vấn đề liên quan, trong đó, thống nhất về nội dung, tiêu chí đánh giá; bảng hỏi; trọng số tính điểm đối với mỗi lĩnh vực hoạt động của hải quan; phương án thực hiện cuộc khảo sát DN năm 2013.

Các ý kiến đều thống nhất cuộc khảo sát sẽ được thực hiện và hoàn thành trong quý III/2013. Thực hiện theo phương án khảo sát cấp Ngành và một số cục Hải quan tỉnh/thành phố được lựa chọn theo tiêu chí lựa chọn mẫu khảo sát áp dụng.

Để đảm bảo tính khách quan ý kiến đánh giá của cộng đồng DN đối với cơ quan Hải quan, việc lựa chọn đơn vị ngoài Ngành thực hiện cuộc khảo sát cũng đã được Tổng cục Hải quan lựa chọn. Đơn vị được lựa chọn thực hiện cuộc khảo sát yêu cầu quan trọng nhất phải là một đơn vị/tổ chức độc lập hoàn toàn với cơ quan Hải quan và có kinh nghiệm thực hiện các cuộc điều tra xã hội học. Năm 2012, Tổng cục Hải quan đã phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) hoàn thành cuộc khảo sát ý kiến DN. Theo kế hoạch thực hiện cuộc khảo sát năm 2013, Tổng cục Hải quan sẽ phối hợp với VCCI để thực hiện cuộc khảo sát.

Đánh giá cao công việc này, ông Đậu Anh Tuấn - Phó trưởng ban phụ trách Ban Pháp chế VCCI cho rằng, bằng việc khảo sát lấy ý kiến đánh giá của DN về hoạt động Hải quan, Tổng cục Hải quan đã đi trước một bước trong việc cải cách thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hải quan. Đây là một việc làm rất hữu hiệu để đánh giá hiệu quả hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước.

Ông Đậu Anh Tuấn cho biết thêm, trong quá trình triển khai lấy ý kiến khảo sát DN năm 2012, cộng đồng DN nói chung và những DN được khảo sát đều đánh giá rất cao mục đích và ý nghĩa của việc khảo sát ý kiến DN mà ngành Hải quan triển khai, và cho rằng, đây là một việc làm thiết thực để ngành Hải quan thay đổi hình ảnh trong mắt DN….

Ông Trần Văn Tráng – Phó trưởng phòng (Ban cải cách hiện đại hóa) cho biết, khó khăn trong quá trình thực hiện khảo sát là kinh phí thực hiện cuộc khảo sát lớn, thời gian kéo dài (thông thường cuộc khảo sát thời gian phát và thu Phiếu khảo sát mất khoảng 2 tháng, thêm 01 tháng để phân tích làm sạch dữ liệu, báo cáo kết quả cuối cùng), phải huy động một lượng nhân lực lớn tham gia và đặc biệt là tỷ lệ phản hồi thấp. Theo ông Tráng, tỷ lệ phản hồi 28% từ cuộc khảo sát ý kiến doanh nghiệp năm 2012 là tương đối cao so với tỷ lệ phản hồi thông thường của các cuộc khảo sát do đơn vị khác thực hiện, khoảng 22%. Vì vậy, năm 2013, nhóm khảo sát sẽ vẫn tiếp tục chú trọng trong vấn đề chọn mẫu khảo sát để không chỉ đánh giá được chất lượng hoạt động chung của toàn Ngành mà còn có thể đánh giá, xếp hạng được 34 cục hải quan tỉnh, thành phố.

Tuy nhiên, với cách làm khoa học, sự chuẩn bị kỹ lưỡng về nội dung Phiếu khảo sát, cỡ mẫu khảo sát và quyết tâm của lãnh đạo Tổng cục Hải quan, có sự đồng thuận từ hải quan địa phương thì cuộc khảo sát ý kiến DN năm 2013 đã thể hiện quyết tâm thay đổi văn hóa Hải quan và quan hệ với DN theo hướng coi DN là khách hàng của cơ quan Hải quan - một tổ chức cung cấp dịch vụ công.