Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp: Tăng niềm tin cho doanh nghiệp

Theo Đại biểu Nhân dân

Tại Kỳ họp thứ Năm này, Quốc hội (QH) sẽ xem xét, thông qua dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp. Theo ĐBQH Nguyễn Ngọc Hòa (TP. Hồ Chí Minh), các quy định về mức thuế suất phổ thông, thuế suất với doanh nghiệp nhỏ và vừa, với phần vốn tăng thêm... tại dự thảo Luật, nếu được QH thông qua sẽ giúp tăng niềm tin của doanh nghiệp với cơ hội kinh doanh trong thời gian tới. Có niềm tin thì doanh nghiệp mới có động lực để suy nghĩ, tìm tòi hướng đi mới.

- Tại dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế suất phổ thông giảm xuống mức 22% (giai đoạn 2014 - 2015), mức trần chi phí quảng cáo được nới rộng... Thưa Đại biểu, những thay đổi này của dự thảo Luật có ý nghĩa như thế nào với các doanh nghiệp trong nước?
http://static.tapchitaichinh.vn/w640/images/upload/tranngocanh/2013_05_24/02-tang-niem-14413-220.jpg
ĐBQH Nguyễn Ngọc Hòa (TP. Hồ Chí Minh)

- Qua tiếp xúc với các cử tri là lãnh đạo doanh nghiệp tôi thấy, các đơn vị đều tăng niềm tin với tăng trưởng kinh tế trong thời gian tới. Bởi lẽ, doanh nghiệp đã thấy sự đồng hành của Nhà nước khi QH sẽ xem xét, thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp tại kỳ họp này. Các doanh nghiệp đang có thu nhập hiện nay chắc chắn sẽ thấy tin tưởng hơn vào cơ hội kinh doanh khi nghĩa vụ thuế giảm thêm 3%. Có niềm tin thì doanh nghiệp mới có động lực để suy nghĩ, tìm tòi hướng đi mới. Có ý kiến cho rằng, việc giảm thuế suất phổ thông xuống sẽ chỉ tác dụng cho doanh nghiệp lớn và tầm trung, không ý nghĩa với doanh nghiệp đang thua lỗ, doanh nghiệp nhỏ và vừa. Tôi thấy, không nên nghĩ như vậy bởi giảm thuế chỉ là một chính sách để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp hiện nay. Phải thực hiện nhiều biện pháp thì mới đưa doanh nghiệp từ trạng thái xấu sang trạng thái tốt được. Ví dụ như giải pháp để giải quyết hàng tồn kho, giảm lãi suất, tìm thị trường xuất khẩu, có chính sách khoanh nợ, giãn nợ... 

- Nhưng có thể thấy, trong điều kiện thu ngân sách Nhà nước khó khăn hiện nay thì việc giảm thuế suất phổ thông xuống mức 22% và 20% sẽ khiến cân đối ngân sách khó khăn hơn. Điều này có thể sẽ ảnh hưởng đến việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội. Thưa Đại biểu, QH có cần quan tâm đến khía cạnh này khi xem xét, thông qua dự án Luật tại Kỳ họp thứ Năm hay không?

- Việc quyết định mức thuế suất phổ thông là bao nhiêu phải dựa trên đánh giá toàn diện. Trước hết, Việt Nam đang trên con đường hội nhập thì phải xét tương quan với thuế thu nhập doanh nghiệp ở các quốc gia trong khu vực và lân cận. Bởi thuế suất này sẽ là luồng chảy hướng vốn đầu tư. Nếu quy định mức thuế suất cao hơn các quốc gia xung quanh thì nhà đầu tư nước ngoài sẽ chuyển vốn sang các quốc gia này. Khảo sát cho thấy, mức thuế suất phổ thông 22% từ năm 2014 và giảm xuống 20% vào năm 2016 là tương đương thuế suất của nhiều quốc gia trong khu vực. Thứ hai, trong điều kiện khó khăn hiện nay, nếu có lộ trình giảm thuế cụ thể ngay trong Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, thì doanh nghiệp sẽ không ngần ngại mở rộng sản xuất, kinh doanh. Doanh nghiệp được hưởng lợi từ giảm thuế suất phổ thông sẽ không cất vào tủ mà sẽ đưa vào sản xuất. Thực tiễn cũng cho thấy, việc giảm thuế thu nhập doanh nghiệp phổ thông từ 28% xuống mức 25% không gây giảm thu ngân sách mà ngược lại giúp ngân sách Nhà nước tăng thu liên tục từ sau năm 2009. Nguồn thu có thể giảm trước mắt nhưng sẽ nuôi dưỡng được nguồn thu trong lâu dài. Tất nhiên, bên cạnh những quy định để động viên, khuyến khích doanh nghiệp tiếp tục đầu tư thì cũng cần có các biện pháp để ngăn chặn tình trạng chuyển giá. Như vậy sẽ vừa khai thác thêm và khai thác được các khoản trước đó chưa thu được. QH cũng cần xem xét việc giảm thu do giảm thuế suất phổ thông có tác động như thế nào đến thực hiện các chính sách an sinh xã hội.

- Nhưng đã có ý kiến lo ngại nếu không khống chế chi phí dành cho quảng cáo, khuyến mãi thì có thể bị lợi dụng để khai gian chi phí, gây thất thu cho ngân sách Nhà nước. Đại biểu có suy nghĩ như thế nào về hiện tượng này?

- Có thể thấy, trong điều kiện cạnh tranh hiện nay, doanh nghiệp phải đầu tư cho quảng cáo, khuyến mãi để xây dựng thương hiệu cho mình, thu hút người mua hàng. Nhưng doanh nghiệp chỉ có thể chi ở mức hợp lý để bảo đảm có tích lũy để mở rộng sản xuất, và có lãi để chia cho các cổ đông. Nếu đẩy chi phí này lên cao gây lỗ, thì doanh nghiệp cũng không có lối thoát. Các cổ đông hay ông chủ đầu tư cũng không chấp nhận điều này. Tôi nghĩ rằng, hiện tượng đẩy chi phí quảng cáo lên cao khiến lợi nhuận trên sổ sách của doanh nghiệp không tăng, thậm chí là bị âm thực chất là một biến tướng của hoạt động chuyển giá. Chúng ta có thể sử dụng các biện pháp chống chuyển giá để ngăn chặn tình trạng lợi dụng việc không hạn chế mức chi cho quảng cáo, khuyến mại nhằm trục lợi cho doanh nghiệp. Ví dụ như quy định doanh nghiệp lỗ mấy năm liền sẽ không được mở rộng đầu tư cho sản xuất, kinh doanh. Tình trạng lợi dụng quy định của luật pháp để thực hiện chuyển giá chỉ là một bộ phận, chứ không phải số đông doanh nghiệp ở nước ta. Mặt khác, Việt Nam mới hội nhập vào kinh tế thế giới nên cần chi phí để xây dựng thương hiệu, nếu không doanh nghiệp sẽ mãi chỉ làm gia công. Doanh nghiệp không tạo dựng thương hiệu, tạo dựng bản sắc thì sẽ khó tồn tại trên thị trường trong nước, cũng như chen chân vào thị trường thế giới. Muốn có điều đó thì phải đầu tư xây dựng, quảng bá thương hiệu với người tiêu dùng trong nước và thị trường xuất khẩu.

- Trong điều kiện khả năng kiểm soát chi phí sản xuất, kinh doanh của các cơ quan chức năng chưa tốt thì cũng cần cân nhắc việc dỡ bỏ mức khống chế này, thưa Đại biểu?

- Chi phí quảng cáo, khuyến mãi chỉ là một loại chi phí doanh nghiệp lợi dụng để thực hiện hành vi chuyển giá. Doanh nghiệp có thể sử dụng giá nguyên liệu, nhiên liệu đầu vào, chi phí quản lý, chi phí thương hiệu... để biến lãi thành lỗ. Vì thế, không thể chỉ vì một hành vi mà cản trở quá trình xây dựng thương hiệu. Doanh nghiệp Việt muốn chiếm lĩnh thị trường nội địa, xâm nhập thị trường quốc tế thì phải xây dựng thương hiệu. Muốn xây dựng thương hiệu thì phải đầu tư cho quảng cáo, khuyến mại, không thể làm khác được. Các cơ quan chức năng cần nâng cao năng lực kiểm soát thay vì trói tay, trói chân khiến doanh nghiệp Việt không cạnh tranh được. Thiệt hại khi doanh nghiệp nước ta không cạnh tranh được sẽ nhiều hơn so với nguồn thu tăng thêm của ngân sách khi ngăn chặn được một vài trường hợp cá biệt này.

- Xin cám ơn Đại biểu!

CHỦ TỊCH PHÒNG THƯƠNG MẠI VÀ CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM VŨ TIẾN LỘC:
Doanh nghiệp rất cần sự hỗ trợ của Nhà nước để phát triển

Đối với các doanh nghiệp, kể cả các doanh nghiệp đang kinh doanh thua lỗ hay các kinh doanh có hiệu quả cũng rất cần sự hỗ trợ của Nhà nước. Các doanh nghiệp khó khăn thì rất cần sự hỗ trợ của Nhà nước để có thêm nguồn lực để trụ vững. Bởi lẽ, nền kinh tế nước ta đang rất cần những động lực tăng trưởng, rất cần những sức kéo mà không chỉ các doanh nghiệp làm ăn có hiệu quả mà ngay cả những doanh nghiệp có quy mô lớn cũng đang cần đóng vai trò là lực đẩy để đưa nền kinh tế ra khỏi giai đoạn trì trệ, thậm chí khó khăn suy thoái như hiện nay. Cho nên tôi đề nghị không phân biệt doanh nghiệp lớn hay doanh nghiệp vừa và nhỏ. Chúng tôi đề nghị xem xét đưa thuế thu nhập doanh nghiệp xuống 20% cho các doanh nghiệp thuộc mọi quy mô.

Thứ hai, hiện các doanh nghiệp đang trong bối cảnh không bình thường thì cần phải có những giải pháp đặc biệt. Nếu giảm từ 25% xuống còn 20% thì coi đó là giải pháp đặc biệt. Còn giải pháp từ 25% xuống còn 23%, 22%  vẫn là một giải pháp tuần tự, một giải pháp có tính chất bình thường. Trong điều kiện nền kinh tế bình thường thì người ta đã giảm thuế thu nhập doanh nghiệp theo lộ trình như vậy rồi. Nhưng, trong điều kiện nền kinh tế rất khó khăn thì doanh nghiệp rất cần sự trợ giúp mang tính khẩn cấp, và biện pháp giảm từ 25% xuống còn 20% là thích hợp.

ĐBQH ĐỖ VĂN VẺ (THÁI BÌNH): Thuế giảm, doanh nghiệp có lãi thì ngân sách vẫn có thể thu

Về thuế suất, khoản 6 Điều 1, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp - về nguyên tắc thì thuế thu nhập doanh nghiệp tính trên thu nhập chịu thuế. Doanh nghiệp kinh doanh có lãi mới phải nộp thuế. Thuế suất cao mà lãi ít thì thuế thu cũng không được nhiều. Nhưng nếu thuế giảm doanh nghiệp có lãi thì ngân sách vẫn có thể thu. Cho nên mức thuế suất cao hay thấp cũng chỉ là một khía cạnh của vấn đề trong chiến lược cải cách thuế đến năm 2020. Chúng ta đã có một kế hoạch đưa ra là thuế giảm xuống 20%, và thấp hơn vào những năm sau đó.

Chúng ta thực hiện đề án tái cơ cấu nền kinh tế, nhiều doanh nghiệp đang hoạt động càng phải xử lý những gánh nặng về tài chính như là hệ lụy của giai đoạn phát triển nóng. Nếu ta đưa ngay xuống 20% thì động viên được doanh nghiệp, khoan thư được sức dân. Nhà nước cùng doanh nghiệp chia sẻ những khó khăn, tạo động lực và niềm tin cho doanh nghiệp. Ngoài ra doanh nghiệp của chúng ta cũng phải cạnh tranh với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài sang Việt Nam. Và khối doanh nghiệp này đang nộp thuế suất thấp theo giấy phép cấp trước đây. Nhiều doanh nghiệp nộp thuế một năm chỉ ở mức 15 - 20% suốt đời của dự án. Cho nên tôi nghĩ rằng, về vấn đề này chúng ta phải nghiên cứu và có phương án. Chúng ta vừa phải vươn ra quốc tế, nhưng chỉ những doanh nghiệp lớn mới có nhiều khả năng cạnh tranh trên thị trường nước ngoài. Chính vì vậy tôi đề nghị nên giảm xuống mức thuế thấp là 20% và theo lộ trình sẽ giảm tiếp xuống khoảng 17-18% vào những năm sau.