Bài viết cho rằng ông Trump muốn thể hiện rằng lĩnh vực kinh doanh là một trong những yếu tố trọng tâm trong chương trình nghị sự của Chính quyền Mỹ sắp tới.

Ông Lighthizer là luật sư và từng là Đại sứ, Phó Đại diện Thương mại Mỹ dưới thời Tổng thống Ronald Reagan. Ông Lighthizer có hàng chục năm kinh nghiệm bảo vệ các công ty Mỹ trước cái mà ông mô tả là cuộc cạnh tranh không công bằng với nước ngoài. 

Những người biết ông Lighthizer cho rằng với kinh nghiệm lâu năm về các thỏa thuận quốc tế phức tạp, ông có thể giúp ông Trump thực hiện chương trình nghị sự nghiêm ngặt hơn về thương mại quốc tế.

Ở khía cạnh nào đó, ông Lighthizer là biểu tượng của giới lãnh đạo đảng Cộng hòa. Trước khi được bổ nhiệm làm Phó Đại diện Thương mại Mỹ, ông Lighthizer từng là Chánh Văn phòng thuộc Ủy ban Tài chính Thượng viện Mỹ, có nhiệm vụ thực hiện các chính sách kinh tế bảo thủ. 

Ông Lighthizer từng là trợ lý cho ông Robert Dole - cựu ứng viên Tổng thống đảng Cộng hòa và Thượng nghị sỹ bang Kansas. 

Ông Lighthizer cũng có kinh nghiệm hơn 30 năm là luật sư cho hãng luật nổi tiếng Skadden, Arps, Slate, Meagher & Flom. 

Luật sư Gary Hufbauer thuộc Viện Kinh tế Quốc tế Peterson - người đã từng chỉ trích nặng nề chủ nghĩa bảo hộ của ông Trump, đánh giá ông Lighthizer “là người thông minh, nhanh nhẹn, hiểu luật thương mại và các yếu tố chính trị trong thương mại của Mỹ trong quá khứ cũng như trong tương lai."

Tuy vậy, quan điểm của ông Lighthizer về thương mại lại khác biệt với nhiều người thuộc giới lãnh đạo đảng Cộng hòa. Rất nhiều người cho rằng thương mại tự do hơn sẽ làm giàu cho cả quốc gia xuất khẩu và nhập khẩu nhưng ông Lighthizer coi những lập luận đó như là "lý thuyết tháp ngà bỏ qua những thực tế trong cuộc sống hàng ngày."

Ngay sau khi được ông Trump đề cử vào Chính quyền, ông Lighthizer tuyên bố: "Tôi hoàn toàn trung thành với nhiệm vụ mà Tổng thống đắc cử đã giao về việc tạo ra một sân chơi bình đẳng cho công nhân Mỹ và thúc đẩy các chính sách thương mại tốt hơn, đem lại lợi ích cho tất cả người Mỹ."

Trong một bài viết được đăng trên tờ New York Times năm 2008, ông Lighthizer đã mạnh mẽ chỉ trích vấn đề thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc. Ông Lighthizer cho rằng các nhà ngoại giao Mỹ nên có quan điểm cứng rắn hơn đối với Trung Quốc và Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) - hai thực thể có thể tìm cách trừng phạt Mỹ nếu ông Trump theo đuổi một trong số các chính sách như đánh thuế nhập khẩu. 

Ông Lighthizer lên án: “Những người ủng hộ tự do thương mại muốn giúp Trung Quốc trở thành cường quốc."

Hai năm sau đó, trong một buổi điều trần trước Ủy ban Đánh giá Kinh tế và An ninh Mỹ-Trung thuộc Quốc hội Mỹ, ông Lighthizer đã chỉ trích Trung Quốc không tuân thủ các cam kết khi gia nhập WTO vào năm 2001 và tiến hành nhiều biện pháp kỹ thuật mang tính khiêu khích để phá vỡ các quy định của WTO. Tình trạng thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc đã phát triển thành mối đe dọa chủ yếu đối với nền kinh tế Mỹ và một trong những nguyên nhân là do sự thụ động của các nhà hoạch định chính sách của Mỹ trong nhiều năm qua.

Alan Wolff, cựu đại sứ Mỹ, từng là Phó Đại diện Thương mại Mỹ dưới thời Tổng thống Jimmy Carter và hiện là chuyên gia cao cấp tại công ty luật toàn cầu Dentons, cho rằng ông Lighthizer không phủ nhận hoàn toàn tự do thương mại, ông ta vẫn ủng hộ vấn đề này miễn là Mỹ có thể trả đũa sự lạm dụng của các nước khác. 

Ông Wolff cho biết ông và ông Lighthizer từng làm việc cùng nhau trong một số trường hợp với tư cách là đại diện cho các khách hàng Mỹ, những người cho rằng các chính sách của chính phủ nước ngoài đã đặt họ vào tình thế bất lợi trong thương mại quốc tế. 

Ông Wolff cho rằng ông Lighthizer có thể đàm phán thành công không chỉ với các nước khác mà với cả Quốc hội Mỹ. Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan và các nghị sỹ đảng Cộng hòa ủng hộ tự do thương mại nhưng kinh nghiệp lập pháp của ông Lighthizer có thể giúp thúc đẩy các chính sách của ông Trump tại Quốc hội Mỹ.

Bất chấp việc đề cử ông Lighthizer và hàng loạt phát ngôn mạnh mẽ của ông Trump từ cuộc bầu cử tổng thống, các nhà đầu tư Phố Wall cho rằng ít có khả năng xảy ra xung đột ngoại giao vì vấn đề thương mại. Hầu hết các nhà đầu tư đều cho rằng những hạn chế mà ông Trump đưa ra có thể dẫn tới hậu quả kinh tế nghiêm trọng nhưng họ vẫn chưa chắc liệu Tổng thống đắc cử có thực hiện cam kết của mình hay không. Viễn cảnh đó là một trường hợp nguy hiểm, theo như nhận định của Joseph LaVorgna - chuyên gia kinh tế Mỹ hàng đầu tại ngân hàng Deutsche. 

Ông LaVorgna lạc quan về viễn cảnh của nền kinh tế dưới thời ông Trump và nhiều nhà đầu tư Phố Wall cũng đồng tình với quan điểm đó.

Các nhà đầu tư đã nâng giá cổ phiếu kể từ khi có kết quả cuộc bầu cử Tổng thống, có lẽ là trông chờ vào hàng ngàn tỷ USD có được từ việc giảm thuế cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư. Chỉ số cổ phiếu của Standard & Poor's 500 đã tăng 6% từ khi ông Trump thắng cử, trong khi đó, chỉ số công nghiệp Dow Jones đạt mức kỷ lục 20.000 điểm.

Trong những tuần qua, các nhà giao dịch ngoại tệ đã bán hết đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc và đồng peso của Mexico trong bối cảnh có nhiều hạn chế thương mại từ Mỹ đối với hai nước này. Tỷ giá đồng nhân dân tệ không đổi so với đồng USD hôm 3/1. 

Trong khi đó, giá đồng peso so với đồng USD đã giảm 1,8%, nhưng sự sụt giảm này có thể phần lớn là do hãng xe ô tô Ford vừa tuyên bố hủy kế hoạch xây dựng nhà máy trị giá 1,6 tỷ USD tại Mexico.