Đó là những khoản chi phí chăm sóc y tế cho những người bệnh do hút thuốc lá, những thiệt hại do giảm năng suất lao động, do hỏa hoạn và tổn hại về môi trường. Mỗi năm, thế giới có khoảng 1,1 triệu vụ cháy do thuốc lá gây ra, gây tổn thất khoảng 27 tỷ USD tài sản.

Đối với nước ta, theo Tổ chức Healthbridge Canada tại Việt Nam, là 1 trong 15 quốc gia có số người hút thuốc lá cao nhất thế giới; trung bình cứ  hai người nam giới thì có một người hút thuốc. Tỷ lệ hút thuốc lá cao đã gây ra các tác hại rất lớn về mặt sức khỏe và kinh tế.

Về kinh tế, tính riêng trong năm 2012, người Việt Nam đã bỏ ra tới 22 nghìn tỷ đồng cho tiêu dùng thuốc lá. Việc tiêu thụ nhiều thuốc lá dẫn tới tình trạng buôn lậu, gây thất thu cho ngân sách nhà nước. Theo thống kê của Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, thuốc lá nhập lậu hiện đang chiếm 25% thị phần thuốc lá tiêu thụ tại Việt Nam; làm chảy máu hơn 200 triệu USD và thất thoát hàng nghìn tỷ đồng thuế.

Về sức khỏe, tổng chi phí điều trị và tổn thất do mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm chỉ trong 5 nhóm bệnh (ung thư phổi, ung thư đường tiêu hóa - hô hấp trên, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, nhồi máu cơ tim, đột quỵ…) trong số 25 bệnh do thuốc lá gây ra đã chiếm một con số khổng lồ, lên tới 23 nghìn tỷ đồng/năm. Đây mới chỉ là chi phí trực tiếp 25 bệnh do thuốc lá gây ra, nếu tính cả chi phí gián tiếp gây ra cho xã hội do bệnh tật và tử vong sớm thì con số tổn thất sẽ cao hơn rất nhiều.

Điều đáng nói, trong khi xu hướng sử dụng thuốc lá và những hệ lụy của nó đang gia tăng nhanh chóng thì giá thực của thuốc lá đang có xu hướng giảm đi. Giá thuốc lá rẻ - tiêu dùng gia tăng là do mức thuế thuốc lá còn thấp. Chính vì vậy, với mục tiêu giảm tiêu thụ thuốc lá, góp phần giảm gánh nặng bệnh tật và tổn thất về kinh tế, ngày 25/11 vừa qua, Quốc hội đã thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt đối với một số mặt hàng, trong đó có thuốc lá. Theo đó, thuế suất đối với thuốc lá điếu, xì gà và các chế phẩm khác từ cây thuốc lá được áp dụng theo lộ trình: từ 1/1/2016 đến 31/12/2018 là 70%; từ ngày 1/1/2019 sẽ là 75%.

Có thể nói, việc tăng thuế là một giải pháp quan trọng nhằm hạn chế tỷ lệ người hút thuốc lá. Tuy nhiên, cùng với đó, nhiều ý kiến cho rằng, nâng cao nhận thức cho mọi người và cả cộng đồng về những tác hại do thuốc lá gây ra là một nhiệm vụ hàng đầu. Theo đó, cần đẩy mạnh hoạt động truyền thông nhằm giáo dục, thuyết phục mọi người từ bỏ thuốc lá vì sức khỏe của mình; không hút thuốc lá nơi công cộng vì môi trường sống trong lành, vì sức khỏe của những người xung quanh.