Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, tính đến trung tuần tháng 7/2013, trên địa bàn cả nước đã có 47 dự án đăng ký chuyển đổi từ nhà ở thương mại sang nhà ở xã hội, với quy mô khoảng 33.000 căn hộ, tổng mức đầu tư khoảng 19.000 tỷ đồng; 16 dự án nhà ở thương mại đăng ký điều chỉnh cơ cấu căn hộ, với quy mô thiết kế ban đầu khoảng 4.700 căn hộ, nay xin điều chỉnh tăng lên 6.600 căn hộ.

Sau khi Thông tư hướng dẫn số 07/2013/TT-BXD của Bộ Xây dựng và Thông tư số 11/2013/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước có hiệu lực, ngày 04/6/2013 Bộ Xây dựng đã có văn bản đề xuất 30 danh mục dự án nhà ở xã hội và dự án chuyển đổi nhà ở thương mại sang nhà ở xã hội để Ngân hàng Nhà nước và các Ngân hàng thương mại được giao triển khai thực hiện việc cho vay xem xét, thẩm định theo quy định. Các dự án này đều đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định.

Đến thời điểm trung tuần tháng 7/2013, việc giải ngân đã đạt được kết quả cụ thể như sau: Đối với tổ chức, Ngân hàng Nhà nước đã có văn bản xác nhận đăng ký hợp đồng cho vay đối với 02 doanh nghiệp là Công ty cổ phần Vicoland là chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội tại tỉnh Thừa Thiên - Huế với số tiền là 117.709 triệu đồng và Công ty cổ phần Tư vấn - Thương mại - Dịch vụ Địa ốc Hoàng Quân là chủ đầu tư dự án chuyển đổi sang nhà ở xã hội tại TP. Hồ Chí Minh với số tiền là 540.000 triệu đồng; ngoài ra đã giải ngân cho Công ty cổ phần Vicoland với số tiền là 34 tỷ đồng. Đối với hộ gia đình, cá nhân: Tính đến trung tuần tháng 7/2013, các ngân hàng thương mại đã giải ngân được khoảng 11 tỷ đồng cho 56 khách hàng. Hiện nay, các Ngân hàng được giao thực hiện Nghị quyết 02/NQ-CP đã nhận được nhiều hồ sơ xin vay (riêng Vietinbank nhận được 160 hồ sơ, BIDV nhận được khoảng 100 hồ sơ) và đang tích cực triển khai tiến hành việc thẩm định để cho vay theo quy định.

Đúng mục tiêu, đúng đối tượng

Liên quan đến ý kiến của ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TP. Hồ Chí Minh: "Xây nhà ở xã hội là rất đáng hoan nghênh nhưng phải sử dụng nguồn vốn khác. Theo Nghị quyết 02 thì gói 30.000 tỷ đồng chỉ dùng để giải phóng hàng tồn kho, tạo điều kiện cho đối tượng chính sách, dân nghèo tiếp cận được nhà ở dưới 70 m², giá dưới 15 triệu đồng/m²".

Về vấn đề này, Bộ Xây dựng trích dẫn căn cứ: Tại điểm a mục 3 Phần I của Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 07/01/2013 của Chính phủ quy định rõ nhiệm vụ cụ thể của Ngân hàng Nhà nước phối hợp với các bộ, ngành và địa phương triển khai: "Chỉ đạo các ngân hàng thương mại nhà nước dành một lượng vốn hợp lý (tối thiểu khoảng 3% tổng dư nợ của các ngân hàng thương mại nhà nước) để cho các đối tượng thu nhập thấp, cán bộ công chức, viên chức, lực lượng vũ trang vay để thuê, thuê mua nhà ở xã hội và thuê, mua nhà ở thương mại có diện tích nhỏ hơn 70 m², giá bán dưới 15 triệu đồng/m² với lãi suất thấp, kỳ hạn trả nợ phù hợp với khả năng trả nợ của khách hàng và cho vay đối với các doanh nghiệp xây dựng nhà ở xã hội, doanh nghiệp chuyển đổi công năng của dự án đầu tư sang dự án nhà ở xã hội với lãi suất hợp lý và kỳ hạn trả nợ phù hợp với kỳ hạn của nguồn vốn và khả năng trả nợ của khách hàng. Trong quý I/2013 phối hợp với Bộ Xây dựng ban hành, hướng dẫn Quy chế cho vay các đối tượng trên để đảm bảo sử dụng có hiệu quả, đúng mục đích các khoản tín dụng này...".

Như vậy, Nghị quyết 02/NQ-CP đã quy định rõ đối tượng được vay vốn của gói tín dụng 30.000 tỷ đồng từ nguồn cho vay tái cấp vốn của Ngân hàng Nhà nước là hộ gia đình, cá nhân được vay vốn để mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội và thuê, mua nhà ở thương mại có diện tích nhỏ hơn 70 m², giá bán dưới 15 triệu đồng/m². Đồng thời Nghị quyết này cũng quy định đối tượng được vay vốn là doanh nghiệp xây dựng nhà ở xã hội, doanh nghiệp chuyển đổi công năng dự án nhà ở thương mại sang thành nhà ở xã hội. Do đó ý kiến của Ông Lê Hoàng Châu cho rằng việc xây dựng nhà ở xã hội phải sử dụng nguồn vốn khác, nguồn vốn 30.000 tỷ đồng chỉ dùng để giải phóng hàng bất động sản tồn kho, tạo điều kiện cho đối tượng chính sách, dân nghèo tiếp cận được nhà ở dưới 70m², giá dưới 15 triệu đồng/m² là không đúng với nội dung quy định của Nghị quyết 02/NQ-CP ngày 07/01/2013 của Chính phủ.

Về một số ý kiến của Ông Lê Hoàng Châu liên quan đến việc triển khai cho vay gói 30.000 tỷ đồng theo Nghị quyết số 02/NQ-đã bị chệch mục tiêu ban đầu, cho vay không đúng đối tượng, chỉ nên cho vay để giải phóng hàng tồn kho, không nên cho vay để xây dựng nhà ở xã hội, Bộ Xây dựng cũng giải thích rõ rằng: Theo quy định của Nghị quyết 02/NQ-CP thì đối tượng là tổ chức được vay vốn từ gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng chỉ bao gồm các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội và dự án nhà ở thương mại chuyển đổi sang nhà ở xã hội. Đối với các chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại, bao gồm cả dự án thương mại có quy mô dưới 70m², giá bán dưới 15 triệu đồng/m² không thuộc diện được vay từ gói hỗ trợ, do đó các văn bản hướng dẫn việc cho vay từ gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng không quy định cho phép các đối tượng này được vay là phù hợp với nội dung của Nghị quyết 02/NQ-CP.

Bộ Xây dựng nhận thấy hàng tồn kho bất động sản không chỉ bao gồm các sản phẩm nhà ở thương mại đã hoàn thành hoặc đang xây dựng dở dang mà còn bao gồm cả các dự án đã triển khai việc giải phóng mặt bằng, đã đầu tư hạ tầng kỹ thuật hoặc đã đầu tư xây dựng một phần công trình...

Hầu hết các dự án nhà ở xã hội được triển khai đều được xây dựng trên quỹ đất 20% của các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị mới. Để có quỹ “đất sạch” 20%, các doanh nghiệp (và cả khách hàng góp vốn) đã đầu tư chi phí để giải phóng mặt bằng, đầu tư các công trình hạ tầng thiết yếu. Như vậy, việc sử dụng gói hỗ trợ để cho vay đối với các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, dự án nhà ở thương mại chuyển đổi sang nhà ở xã hội là giải pháp nhằm thực hiện “mục tiêu kép”, đó là vừa góp phần giải quyết nhà ở cho các đối tượng gặp khó khăn, đồng thời vừa giải quyết tồn kho bất động sản, vật liệu xây dựng và các hàng hoá khác.

Không phân biệt thành phần doanh nghiệp và giới hạn vùng miền

Ngoài ra, ông Lê Hoàng Châu nêu quan điểm: TP. Hồ Chí Minh có nhiều dự án nhưng không được vay vốn, các chủ đầu tư được vay vốn phần lớn đều là doanh nghiệp thuộc bộ Xây dựng và ở phía Bắc. Theo Bộ Xây dựng ý kiến đánh giá này là không có cơ sở, không đúng với tình hình thực tế. Trong số 30 dự án mà Bộ Xây dựng đề xuất Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại xem xét để cho vay tại văn bản số 1042/BXD-QLN ngày 04/6/2013 thì chỉ có 04 dự án của doanh nghiệp nhà nước (chiếm 13%), 04 doanh nghiệp cổ phần nhà nước không chi phối (chiếm 13%), còn lại là 22 dự án của các doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế khác (chiếm 74%). Trong đó thành phố Hồ Chí Minh có 05 dự án, thành phố Đà Nẵng 06 dự án, thành phố Hà Nội có 04 dự án, tỉnh Đồng Nai có 03 dự án, các địa phương còn lại (Thừa Thiên- Huế, Kiên Giang...) chỉ có 01 dự án.

Mặt khác, tiêu chí xác định doanh nghiệp được vay vốn ưu đãi theo Thông tư số 07/2013/TT-BXD của Bộ Xây dựng và Thông tư số 11/2013/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước không có sự phân biệt giữa doanh nghiệp nhà nước với doanh nghiệp khác thuộc các thành phần kinh tế, cũng như không có sự phân biệt khác nhau giữa các địa phương theo vùng miền.