Đủ chiêu trốn thuế

Theo đánh giá của Cục Thuế Hà Nội, trong thời gian qua Hà Nội là một trong những địa bàn có hoạt động kinh doanh cho thuê nhà phát triển nhanh, đặc biệt là cho người nước ngoài thuê. Đơn cử như Quận Tây Hồ, tính đến hết năm 2012, tổng số hộ kinh doanh cho thuê nhà trên địa bàn quận là hơn 2.300 hộ, chiếm gần 50% về số hộ kinh doanh cá thể và chiếm 80% số thuế của hộ kinh doanh cá thể; trong đó tập trung chủ yếu ở Khu đô thị Nam Thăng Long Ciputra và khu vực ven Hồ Tây thuộc phường Quảng An đã có gần 800 hộ có nhà cho thuê. Trong khi đó, hoạt động cho thuê nhà là hoạt động kinh doanh đặc thù, gây khó khăn nhiều cho công tác quản lý chống thất thu thuế.

Một trong những nguyên nhân được Chi cục trưởng Chi cục Thuế quận Tây Hồ Nguyễn Hữu Hùng chỉ ra là, từ năm 2008 trở về trước, hoạt động cho thuê nhà phải nộp 2 loại thuế là thuế GTGT và thuế thu nhập DN có mức thu ổn định là 22,56% trên doanh thu, nhưng từ ngày 1/1/2009 đến nay, hoạt động này chuyển sang nộp thuế GTGT và thuế thu nhập cá nhân theo biểu thuế luỹ tiến.

Bên cạnh đó, theo Chi cục trưởng Nguyễn Hữu Hùng, hiện nay tình trạng trốn thuế đối với hoạt động kinh doanh cho thuê nhà khá tinh vi để "qua mặt" cơ quan Thuế như: Kinh doanh nhưng không đăng ký nộp thuế, không kê khai đúng thời hạn (cho thuê nhà thu tiền rồi nhưng chưa kê khai); Lập 2 hợp đồng cho thuê, xuất trình cho cơ quan Thuế hợp đồng có mức giá cho thuê thấp để đóng thuế thấp hơn so với quy định; Cho thuê nhà nhưng lập hợp đồng cho mượn không thu tiền để người cho thuê không phải đóng thuế; Cho thuê nhận tiền qua tài khoản nhưng hợp đồng ghi thanh toán trả tiền mặt, không thông báo tài khoản giao dịch cho cơ quan chức năng, địa chỉ nơi ở và làm việc của người thuê trên hợp đồng không rõ ràng để tránh sự giám sát kiểm tra; Không kê khai khi điều chỉnh giá thuê, khai kết thúc hợp đồng nhưng không thanh lý và trên thực tế vẫn cho thuê....

Siết chặt quản lý

Hiện nay, để ngăn chặn tình trạng này, cơ quan Thuế Hà Nội đã xây dựng lộ trình phối hợp với ngành Công an trong việc cung cấp thông tin về chính sách thuế, các văn bản liên quan đến việc quản lý thuế, nghĩa vụ trách nhiệm của người có nhà cho thuê trong việc chấp hành pháp luật về thuế để cơ quan Công an có biện pháp cùng phối hợp tuyên truyền, động viên người có nhà cho thuê tự giác kê khai, nộp thuế; Cung cấp thông tin về tình hình quản lý hộ cho thuê nhà theo địa bàn từng phường để công an các phường rà soát đối chiếu.

Đồng thời với trường hợp cho thuê khai giá bất hợp lý; khai báo là mượn nhà... cơ quan Thuế đều chủ động lập danh sách gửi sang cơ quan Công an phối hợp xác minh, điều tra làm rõ để xử lý theo quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, theo nhận định của cơ quan Thuế và Công an, công tác đấu tranh chống thất thu thuế đối với hoạt động cho thuê nhà sẽ đối mặt với nhiều khó khăn vì hầu hết chủ nhà cho thuê đều tìm cách né thuế, trốn thuế. Chẳng hạn như với trường hợp chủ nhà thông đồng với khách thuê để không lập hợp đồng thuê nhà nên khi bị kiểm tra, cả chủ nhà và khách thuê đều chống chế nhận nhau làm "người nhà" cho ở nhờ không thu tiền.

Mặt khác, hiện nay chưa có quy định bắt buộc phải thanh toán qua ngân hàng nên gây khó khăn cho việc xác minh những trường hợp ký hợp đồng có giá cho thuê thấp hơn giá mặt bằng chung do hợp đồng thanh toán bằng tiền mặt, nhiều trường hợp còn không có chứng từ thanh toán, không xuất trình chứng từ khi cơ quan có thẩm quyền yêu cầu.

Do vậy, trong thời gian tới cơ quan Thuế cùng với cơ quan Công an triển khai chiến dịch chống thất thu theo chuyên đề như: Phối hợp đấu tranh từng nhà; với từng dạng cho mượn nhà, làm 2 hợp đồng... Thông qua đó, phải xử lý nghiêm và thông báo công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng, nơi cư trú của đối tượng vi phạm để có biện pháp giáo dục, ngăn chặn. Đồng thời, kịp thời động viên, khen thưởng các tổ chức, cá nhân có thành tích trong công tác phối hợp, ngăn ngừa các hành vi vi phạm pháp luật thuế.