Miệt mài chinh phục thị trường

Năm 2018 vừa qua tổng giá trị XK cá tra sang Nhật Bản tăng 37,6% so với năm 2017. Hiện nay, giá trị XK cá tra Việt Nam sang thị trường Nhật Bản đã tăng 12 lần so với năm 2011. DN cá tra Việt Nam vẫn miệt mài chinh phục thị trường khó tính và nhận ra nhiều tiềm năng tại quốc gia này.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản nhận định, còn nhiều tiềm năng hơn nữa cho các doanh nghiệp XK cá tra Việt Nam muốn chinh phục thị trường này. Hiện nay, đứng đầu top 10 thị trường nhập khẩu cá tra Việt Nam vẫn là Trung Quốc. Theo đó, xuất khẩu cá tra sang thị trường Trung Quốc ước đạt 136,9 triệu USD, giảm 3,9% so với cùng kỳ 2018; thị trường EU đứng thứ hai đạt 95 triệu USD, tăng 39,7% so với cùng kỳ; thị trường Hoa Kỳ đứng thứ 3 với 87,15 triệu USD, giảm 13,8% so cùng kỳ 2018.

Đây là lần đầu tiên Nhật Bản lọt vào top 10 thị trường nhập khẩu lớn cá tra Việt Nam. Theo Vasep, lần này Nhật Bản được xếp ở vị trí thứ 8 trong top 10 với giá trị xuất khẩu cá tra ước đạt 11,54 triệu USD, tăng 61,5% so với cùng kỳ 2018. Con số này còn cao hơn giá trị xuất khẩu sang các thị trường được đánh giá cao và tiềm năng là UAE, Ai Cập, Đức hay Bỉ. 

Đây là một kết quả gây chú ý tại các thị trường xuất khẩu thủy sản lớn của Việt Nam, bởi trước đây người tiêu dùng Nhật Bản không mặn mà với thủy sản nuôi mà chỉ thích nhập hải sản từ biển. Cùng với đó, các tiêu chí nhập khẩu thủy sản vào thị trường này cũng tương đối khắt khe. Cách đây 8 năm, giá trị xuất cá tra sang thị trường Nhật Bản chỉ đạt 2,56 triệu USD, chiếm 0,14% tổng giá trị xuất khẩu cá tra. Người Nhật ít chấp nhận sản phẩm cá nước ngọt nhập, bởi lẽ, thị hiếu của người Nhật là sợ mùi tanh nồng của sản phẩm cá nước ngọt và những định kiến chưa đúng về tương quan chất lượng giữa cá nuôi nước ngọt và cá khai thác từ biển.

Tuy nhiên, gần đây doanh nghiệp cá tra Việt Nam đã bắt đầu hiểu được thị hiếu tiêu dùng thủy sản của người Nhật và việc xuất khẩu hàng hóa sang đây đã dễ dàng hơn. Sự thay đổi này cho thấy cá tra Việt Nam đang dần chinh phục người tiêu dùng tại thị trường khó tính này.

Lợi thế từ CPTPP

Nhật Bản đã chính thức bước vào top 10 thị trường xuất khẩu (XK) cá tra lớn nhất của Việt Nam, với lợi thế từ CPTPP, thị trường này đang trở thành thị trường tiềm năng của doanh nghiệp thủy sản Việt Nam, đặc biệt là cá tra.

Năm 2009, khi Hiệp định Đối tác kinh tế Việt Nam - Nhật Bản (VJEPA) có hiệu lực, trong đó hai nước đã dành nhiều ưu đãi cho nhau hơn so với FTA ASEAN - Nhật Bản. Về cam kết chung, trong vòng 10 năm kể từ khi thực hiện hiệp định, Việt Nam cam kết tự do hoá với khoảng 87,66% kim ngạch thương mại và Nhật Bản cam kết tự do hoá đối với 94,53% kim ngạch thương mại. Cũng trong thời gian này, thương mại cá tra Việt Nam - Nhật Bản hầu như chưa có gì nổi bật.

Tuy nhiên, kể từ tháng 4/2019, theo biểu thuế EPA của Hải quan Nhật Bản, sản phẩm cá da trơn phile tươi, ướp lạnh (trong đó có cá tra) nhập khẩu vào thị trường này từ Thái Lan, Mexico, Chile, Philippines được miễn thuế nhập khẩu, từ ASEAN áp mức thuế 3,5%, còn từ thị trường các nước CPTPP được miễn thuế.

Riêng sản phẩm xuất khẩu cá tra phile đông lạnh chủ lực của Việt Nam được miễn thuế hoàn toàn nhập khẩu vào thị trường Nhật Bản. Với hai FTA trước là Việt Nam - Nhật Bản và ASEAN - Nhật Bản, một số mặt hàng thủy sản của Việt Nam xuất khẩu sang Nhật Bản đã được xóa bỏ rào cản thuế quan.

Với Hiệp định CPTPP, một số mặt hàng thủy sản sẽ được hưởng thuế suất 0% ngay khi hiệp định có hiệu lực, bao gồm sản phẩm cá tra được miễn thuế ngay lập tức, từ mức 3,5-10,5% hiện tại. Như vậy, với thuận lợi từ 3 FTA với Nhật Bản, doanh nghiệp xuất khẩu cá tra có thêm nhiều cơ hội để gia tăng hơn nữa hoạt động cá tra sang thị trường Nhật Bản.